Van roddel komt ruzie. En dan een prijs voor de vrede voor roddelonderzoek. Dat klinkt belachelijk. Toch past dit precies bij deze nep-Nobelprijs, die wordt uitgereikt voor onderzoek waarom je eerst moet glimlachen, maar je daarna aan het denken zet. Wat dacht je van serieus wetenschappelijk onderzoek naar de vraag waarom eenden het best in een rechte rij kunnen zwemmen? Veel onderzoekers, waaronder Leo Thioki, kunnen roddelen ook positief waarderen. Ze hanteren namelijk een brede definitie: roddelen is iets zeggen over een ander waar die zelf niet bij is. Dat kan positief, negatief of neutraal zijn en informeel of formeel. Volgens deze definitie hoort een positief gesprek over de beoordeling van een sollicitant dus ook bij roddelen. Rare lui, die wetenschappers.

Het prijswinnende onderzoek van Thioki gaat over de vraag of je beter eerlijk of oneerlijk kunt zijn wanneer je spreekt over een afwezige collega. Volgens hem kun je het beste eerlijk zijn als je waardering voor de ander overeenkomt met het beoogde effect. Stel dat je een negatief beeld hebt van een collega over wie je roddelt en je wilt ook een negatief effect bereiken – je wilt niet dat hij ten koste van jouw carrièrekansen promoveert. Dan kun je het beste eerlijk zijn bij het roddelen. Maar stel dat je met een ander praat over een collega die je wel kunt waarderen en die tegelijk je concurrent is bij een mogelijke promotie, dan is liegen beter. Eerlijk of oneerlijk, in beide voorbeelden is de inhoud van de roddel negatief: je spreekt negatief over de ander.

Daar spreekt de Bijbel anders over. Minder ingewikkeld. Er is maar één variant: spreek nooit negatief over je naaste. Kwaadspreken, achterklap en lasteren zijn fout en wie een kwaad gerucht voortbrengt, is een zot (Spreuken 10:18).

Calvijn helpt ons bij de vraag hoe je positief kunt denken en spreken over bijvoorbeeld een collega die zeurt, egoïstisch of gemeen is: zoek Gods beeld in wie je tegenkomt. „Je kunt zeggen dat hij verachtelijk is, maar de Heere laat zien dat het iemand is die Hij de eer van Zijn beeld waardig heeft gekeurd. Je kunt zeggen dat hij niet verdiend heeft dat je ook maar de geringste moeite voor hem doet, maar Gods beeld verdient het wel. Je kunt zeggen dat hij je getergd heeft met kwaadaardig gedrag, maar dan is er nog geen goede reden waarom je ermee zou mogen ophouden hem in liefde te aanvaarden. Dat dit moeilijk is, hoef ik niet te zeggen. Maar we moeten letten op het beeld van God in hem, dat zijn zonden aan het oog onttrekt en doet vergeten, en dat ons door zijn schoonheid en waardigheid ertoe verlokt hem lief te hebben en te omhelzen” (Institutie III, 7, 6).

De auteur is mediator, coach en ondernemer.