De boerderij van Wicher (60) en Aaltje(55) Hoeve en hun beoogde opvolger Jarno Bisschop (24) ligt in het buitengebied van Rouveen. Weilanden gescheiden door singels –stroken loofbomen– kenmerken het zogeheten slagenlandschap in dit deel van Overijssel.

„Bij de ruilverkaveling van 2005 zijn hier nieuwe singels geplant. Die onderhouden we zelf”, zegt Wicher Hoeve. Het kenmerkt de liefde van de boer voor het landschap en voor de natuur. Dat laatste speelde ook een rol bij de beslissing in 2010 om het bedrijf om te schakelen naar biologisch. Aanleiding daarvoor was het naderende einde van de melkquotering, die door Europa in 2015 zou worden afgeschaft. Iedereen verwachtte een groei van de productie in Nederland, en daarmee lagere melkprijzen. Schaalvergroting is dan een voor de hand liggende manier om het inkomen op peil te houden.

Maar de familie Hoeve maakte een andere keuze. „We wilden niet meer koeien gaan melken. Rentmeesterschap vinden we belangrijk, maar we moeten wel ons brood kunnen verdienen”, zegt de boer.

Uitdaging

Voor biologische melk ontvangt de boer een hogere prijs dan voor ‘gangbare’ melk. Daar staat tegenover dat hij op dezelfde grond minder koeien kan houden. Doordat kunstmest en bestrijdingsmiddelen niet zijn toegestaan, groeit het gras namelijk minder hard. Toch zou Hoeve niet meer terug willen. „Dit geeft ons veel meer uitdaging.”

Dat is ook de mening van Jarno Bisschop. Hij kwam als kind al op de boerderij en is een paar jaar geleden toegetreden tot de maatschap van het kinderloze echtpaar. „Werken met dieren en met de natuur, dat vind ik mooi. We zijn nu druk met de aanpassing aan de eisen voor 3 sterren Beter Leven. We moeten aan een hele lijst voorwaarden voldoen. Maar daar krijgen we zekerheid voor terug.”

Het op de markt brengen van biologische kaas met 3 sterren van het keurmerk Beter Leven is een gezamenlijk project van supermarktketen Lidl en zuivelcoöperatie Rouveen Kaasspecialiteiten. Vanaf september ligt de kaas in het schap. Volgens een woordvoerder van de Dierenbescherming gaat het om het eerste zuivelproduct met 3 sterren. „Zuivel loopt achter bij vlees en eieren. Melk met 1 ster is er al wel, zuivel met 2 of 3 sterren nog niet.”

De boeren die nu de forse sprong naar 3 sterren maken, zetten zich al langer in voor weidevogels. Dat is belangrijk, want de criteria voor 3 sterren gaan een stuk verder dan het welzijn van de koeien: ook aandacht voor natuur en biodiversiteit tellen mee. Vogelbescherming Nederland en Natuur & Milieu hebben meegedacht over de eisen. Deelnemende boeren laten kruiden in hun weiden groeien, maaien een deel van hun land niet tijdens de broedperiode van weidevogels, onderhouden landschapselementen en gebruiken zo veel mogelijk voer van eigen bodem.

Ook de koeien zijn beter af. Ze lopen ten minste 180 dagen per jaar in de wei, en dan minimaal 8 uur per dag. Ter vergelijking: bij 1 ster is dat 120 dagen en 6 uur. In de stal hebben de dieren meer loopruimte en zijn er extra ligplaatsen, die ook nog eens groter zijn dan normaal.

Bisschop en Hoeve zijn druk bezig de stal aan te passen. Bovendien is naast de koeienstal een nieuwe potstal gebouwd, een stal waar de koeien los lopen in een laag stro. „Daar doen we de droge koeien in (hoogdrachtige koeien die niet meer worden gemolken, TR). Ook kunnen we er zieke dieren apart houden. Op die manier krijgen we in de oude stal meer ruimte voor het melkvee.”

Potstal

Toen de coöperatie vroeg of ze mee wilden doen, zeiden Hoeve en Bisschop niet met-een ja. „We hebben gekeken wat we ervoor moesten doen en wat het ons oplevert”, zegt Bisschop. De beslissing was positief. „Die potstal wilden we al bouwen, dat kwam goed uit. En onze koeien lopen sowieso al zo’n 240 dagen per jaar buiten. Los van de potstal kosten de aanpassingen ons enkele tienduizenden euro’s. Aan de andere kant ontvangen we gemiddeld 6 cent per liter boven op de prijs voor biologische melk.”

Lidl geeft de boeren voor langere termijn zekerheid. „We hebben een contract voor drie jaar. Ik denk dat we zo goed voorbereid zijn op de toekomst”, zegt Bisschop.

De toekomst is voor veehoudend Nederland behoorlijk onzeker vanwege de stikstofproblematiek. Die gaat niet aan de Rouveense boeren voorbij. Hoeve: „Volgens het kaartje van stikstofminister Van der Wal moet de stikstofuitstoot in ons gebied 47 procent omlaag. Ik zou niet weten wat dit voor ons bedrijf betekent. Veel stoppers zitten niet in deze omgeving, de meeste boeren willen verder. Ik hoop niet dat wij koeien moeten inleveren, want dan wordt het heel moeilijk.”