Oekraïense strijders: Russen gebruiken giftige stof in Marioepol
Het is dag 47 van de oorlog in Oekraïne. Volg de laatste ontwikkelingen in dit liveblog.
Advertentie
In de belegerde Zuidoost-Oekraïense stad Marioepol hebben de Russen een giftige stof ingezet tegen burgers en Oekraïense militairen. Dat melden althans het daar vechtende Azovbataljon en verscheidene Oekraïense media.
Troepen van de Russische bezetter zouden met een drone een „giftige substantie van onbekende oorsprong” hebben gedropt die onder meer ademhalingsproblemen veroorzaakte, aldus de meldingen.
Oekraïne hield al er sinds het begin van de oorlog rekening mee dat de Russen chemische wapens zouden gaan inzetten. Na ruim zes weken strijd is bijna heel Marioepol door de Russen en pro-Russische rebellen veroverd, maar er wordt nog verzet geboden.
Gemeenten hebben begin mei 50.000 opvangplekken nodig als de toestroom van Oekraïners in het huidige tempo doorgaat. Het gaat ze lukken om dit aantal te realiseren zodat iedereen een dak boven het hoofd heeft, zegt voorzitter Hubert Bruls van het Veiligheidsberaad maandagavond na afloop van het overleg van de burgemeesters van de 25 veiligheidsregio’s.
Volgens hem zijn veel gemeenten nog in onderhandeling over honderden of zelfs duizenden plekken. De grote opgave zit volgens hem in het zoeken van nog meer plekken daarna. „De makkelijke opvangplekken hebben we inmiddels wel geregeld”, zegt de burgemeester van Nijmegen.
Nu heeft elke regio dezelfde opdracht gekregen om minimaal tweeduizend bedden te regelen. Veel regio’s zitten hier al ver boven. In de volgende stap gaan de burgemeesters over op maatwerk en „dan kunnen de getallen uit elkaar gaan lopen”. Als voorbeeld noemt hij een cruiseschip dat niet overal kan liggen.
In Rusland wordt de eerste buitenlander aangepakt voor het verspreiden van zogenoemd nepnieuws over de Russische invasie in Oekraïne. Een gearresteerde Colombiaanse burger wordt beschuldigd van het verspreiden van valse informatie over de Russische strijdkrachten op sociale media.
Giraldo Saray Alberto Enrique wordt vastgehouden in de Russische hoofdstad Moskou en riskeert een boete van zeker 3 miljoen roebel, omgekerend minstens 34.000 euro of een gevangenisstraf van vijf tot tien jaar, meldt de Amerikaanse krant The Wall Street Journal op basis van het Russische persbureau TASS. Hij zou medeplichtigen hebben gehad die zijn geïdentificeerd. Het is onduidelijk wat hij op sociale media heeft gemeld.
Vorige maand nam Rusland een wet aan die iedereen in het vizier neemt die publiceert over wat de autoriteiten beschouwen als valse informatie over de invasie van Oekraïne, die door het regime in het Kremlin een speciale militaire operatie wordt genoemd.
De oorlog in Oekraïne kan een gevoelige klap uitdelen aan de wereldwijde handel, omdat handelsstromen ernstig worden verstoord. Dat meldde de Wereldhandelsorganisatie (WTO). De organisatie verwacht dat daardoor de groei van de wereldhandel ondermijnd zal worden, net als de groei van de internationale economie.
De WTO zegt dat de oorlog een „humanitaire crisis van immense omvang” heeft veroorzaakt en ook een zware klap voor de wereldeconomie. Oekraïne en Rusland hebben een relatief beperkt aandeel in de wereldhandel, maar zijn volgens de WTO wel erg belangrijke leveranciers van belangrijke producten zoals levensmiddelen en energie. Door de oorlog en de harde economische sancties tegen Rusland worden die leveringen ernstig verstoord.
De organisatie zegt dat Europa waarschijnlijk de grootste impact zal voelen van de oorlog, omdat Europese landen de belangrijkste exportmarkten voor Rusland en Oekraïne zijn. Maar landen in Afrika en het Midden-Oosten zijn het meest kwetsbaar voor de gevolgen van de crisis omdat zij erg veel tarwe en andere landbouwproducten uit Rusland en Oekraïne importeren. Daardoor stijgen de prijzen van voedsel en energie sterk en neemt de kans op armoede onder de lokale bevolking in die landen flink toe, aldus de WTO.
De EU-landen zijn het ook maandag nog niet eens geworden over het weren van Russische olie. Maar een olie-embargo komt wel degelijk steeds een stapje dichterbij, denkt minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken.
EU-buitenlandchef Josep Borrell, die maandag een vergadering van Hoekstra en zijn EU-collega’s over de Russische oorlog tegen Oekraïne leidde, rekent erop dat het uiteindelijk van zo’n embargo komt. „Je weet niks zeker, maar wat je wel ziet is dat ook door het aandringen van een aantal landen waaronder Nederland de discussie steeds voortgaat”, zei Hoekstra na afloop. Bovendien geven de berichten over Russische wandaden in Oekraïne „hoe wrang dat ook klinkt, toch wel weer momentum” voor zulke strafmaatregelen.
Daarbij worden de ministers wel steeds geremd door „de wetenschap dat iedereen het moet kunnen dragen”, ook lidstaten die heel afhankelijk zijn van Russische olie. Maar je ziet „dat het blijven duwen op dit soort discussies wel degelijk helpt”, aldus Hoekstra. Zo ging het ook met het weren van Russische schepen uit Europese havens, waarvoor sommige landen aanvankelijk niet warm liepen. Dat Nederland andere landen met grote havens bewerkte, heeft uiteindelijk resultaat gehad, zegt de minister.
Zolang een embargo er nog niet in zit, moeten EU-landen zelf hun afhankelijkheid van Russische energie verminderen, stelde Hoekstra zijn collega’s voor. Hij vertelde hen daartoe over de Nederlandse plannen om daarvan af te raken. „Ik heb het als een alternatief genoemd. We hebben gewoon niet de luxe om maar op één paard te wedden.”
Duitsland wil nu ook zware wapens aan Oekraïne leveren. Buitenlandminister Annalena Baerbock sprak zich daar voor uit. De regering in Berlijn was eerder nog huiverig voor wapenleveranties aan het door Rusland aangevallen land, maar stuurde inmiddels al lichter wapentuig, zoals luchtafweerraketten en machinegeweren.
„Nu is geen tijd voor smoesjes, maar voor creativiteit en pragmatisme”, aldus Baerbock tegen Duitse media. De Duitse wapenfabrikant Rheinmetall maakte al bekend binnen zes weken de eerste tanks te kunnen leveren. Het gaat daarbij om tot vijftig tanks van het oudere type Leopard 1. Rheinmetall bekijkt momenteel de toestand van de tanks, die uit voorraden van buitenlandse legers stammen. Oekraïense soldaten zouden binnen enkele dagen kunnen leren hoe ze de Leopard in moeten zetten, aldus Rheinmetall.
Het bedrijf heeft ook nog een partij afgedankte pantserwagens die na een opknapbeurt weer zijn te gebruiken. De eerste tien kunnen over ruim een maand in Oekraïne zijn.
Rusland veroorzaakt hongersnood in de wereld, zegt buitenlandchef Josep Borrell van de Europese Unie. En het geeft daarvan ten onrechte het Westen de schuld.
Het Russische leger vernietigt graanvoorraden in Oekraïne, een van ’s werelds belangrijkste graanleveranciers, en legt met havenblokkades de Oekraïense export lam, stelt Borrell. Maar Rusland beweert dat het de westerse sancties zijn waardoor voedselschaarste en honger op de loer liggen.
„Zij veroorzaken de schaarste, zij brengen honger teweeg in de wereld. Rusland zaait bommen op Oekraïnes velden en Russische oorlogsbodems blokkeren tientallen schepen vol graan”, zei de hoogste diplomaat van de EU na overleg met de ministers van Buitenlandse Zaken van de lidstaten.
Borrell zegt zich schrap te zetten voor een nieuw slagveld in de propagandaoorlog tussen Rusland en het Westen. Hij verwijst naar de ‘vaccindiplomatie’ tijdens de coronacrisis, toen landen als China en Rusland landen voor zich probeerden te winnen met desinformatie over bijvoorbeeld vaccins en het hier en daar strooien met eigen waar. De EU zag zich toen gedwongen luider uit te spreken waarvoor zij staat en andere landen actiever te helpen. Zij zou zich nu tegen Russische ‘voedseldiplomatie’ moeten weren, aldus de buitenlandchef.
Nederland heeft „alle hens aan dek” nodig om nog veel meer opvangplekken voor Oekraïners te vinden, zegt VluchtelingenWerk Nederland. De organisatie denkt dat de huidige 13.700 vrijgemaakte maar nog onbeslapen bedden nodig zijn om het onbekende aantal mensen uit het land in oorlog een plek te geven. En dus kunnen die plekken nu niet worden weggegeven aan andere vluchtelingen, zoals asielzoekers uit Syrië.
Het ministerie van Justitie en Veiligheid meldde maandag dat de overheid bijna 28.000 mensen opvangt en in totaal ruim 41.700 bedden klaarstaan. „We weten niet hoeveel Oekraïners er nog gaan komen. Dat kan een veelvoud zijn van die er nu zijn, misschien wel honderdduizend”, aldus een woordvoerder van VluchtelingenWerk. De organisatie ziet dat het tempo waarmee gemeenten nieuwe locaties vinden nu nog hoog ligt. „Maar de voor de hand liggende locaties zijn nu gekozen, dus hierna zal het moeilijker worden. Er komt een moment dat het echt heel spannend gaat worden.”
Op hoeveel gevluchte mensen uit Oekraïne Nederland moet rekenen, is onbekend. „We weten het simpelweg niet.” Wel is de verwachting dat uit dat land „veel grotere aantallen” komen dan het aantal mensen dat via aanmeldcentrum Ter Apel binnenkomt. „Het is goed dat we nu bedden hebben leegstaan, zodat we straks niet in de problemen komen en binnen enkele weken niks meer hebben.”
Hoewel het aanmeldcentrum in Ter Apel overloopt, de opvang van ‘reguliere’ vluchtelingen bij het Centraal Orgaan opvang asielzoekers „piept en kraakt” en die opvanglocaties „lang niet altijd een pretje zijn”, is er nog wel plek voor hen gevonden in onder meer evenementenhallen, azc’s, kazernes en heel af en toe in hotels. Zodra dat niet meer het geval is „en het scenario opdoemt dat andere vluchtelingen op straat belanden, dan moeten deze lege bedden zeker gebruikt worden”, aldus VluchtelingenWerk. „Want er zijn bedden nodig voor alle soorten vluchtelingen, en niet voor mensen uit bepaalde landen.”
De „totale opvang” van gevluchte mensen is „een hele grote opgave”, aldus de woordvoerder. Vooral om vluchtelingen die een verblijfsvergunning krijgen, „dat zijn met name Syriërs, Jemenieten, Turken en Afghanen”, door te laten schuiven naar een woning en hen zo uit de overvolle opvang te halen. Daarvoor moeten gemeenten „in de eerste helft van dit jaar nog op zoek naar duizenden plekken”.
De vredesmissie van de Oostenrijkse bondskanselier Karl Nehammer, die op bezoek ging bij de Russische president Vladimir Poetin, was „moeilijk” en verliep zeker niet vriendschappelijk. De discussie was zeer direct, open maar ook zwaar, aldus de regeringsleider uit de Alpenrepubliek na afloop van het gesprek dat ongeveer een uur duurde.
Nehammer was de eerste leider van een lidstaat van de Europese Unie die Poetin bezocht sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne op 24 februari. De ontmoeting was in de residentie van Poetin, een landgoed net buiten de Russische hoofdstad Moskou.
De Oostenrijker hoopte met zijn bezoek de dialoog tussen Rusland en Oekraïne te bevorderen. Zaterdag was Nehammer nog in Oekraïne geweest voor overleg met de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Hij dacht geschikt te zijn als bemiddelaar, omdat Oostenrijk niet bij de NAVO zit en nauwere banden met Moskou heeft dan veel andere EU-landen.
De belangrijkste boodschap van de kanselier aan de Russische president was dat de strijd in Oekraïne moet stoppen, omdat er in een oorlog „aan beide kanten alleen verliezers zijn”, aldus een verklaring van het kantoor van Nehammer na afloop. Hij zou in het gesprek de ernstige oorlogsmisdaden in Boetsja en andere Oekraïense plaatsen hebben aangekaart. De misdrijven waren aan het licht gekomen na het vertrek van de Russen daar. Nehammer benadrukte dat de verantwoordelijken berecht moeten worden.
Advertentie
Pro-Russische separatisten in Oost-Oekraïne hebben de haven van Marioepol ingenomen, claimt hun leider. De informatie is niet onafhankelijk bevestigd.
De Oekraïense strijdkrachten verliezen steeds meer terrein in de zuidelijke stad, maar Marioepol is nog niet volledig in handen van Russische troepen en separatisten. „Wat de haven van Marioepol betreft, deze is al onder onze controle”, zei Denis Poesjilin volgens het Russische persbureau RIA Novosti. Hij leidt de separatisten die in de regio Donetsk een eigen volksrepubliek hebben uitgeroepen. Marioepol ligt in het zuiden van deze regio.
Marioepol wordt al weken omsingeld en zwaar onder vuur genomen. De stad is grotendeels vernietigd en er is een tekort aan voedsel, water en medicijnen. Inwoners kunnen via humanitaire corridors naar veiligere gebieden reizen, maar moeten wel over eigen vervoer beschikken.
Oekraïne verwacht dat Rusland op korte termijn begint met een groot offensief in het oosten van het land. „De vijand is bijna klaar met de voorbereidingen voor de aanval op het oosten, de aanval zal snel beginnen”, aldus een woordvoerder van het ministerie van Defensie.
Wanneer de aanval precies begint, is volgens de woordvoerder niet duidelijk. De zegsman zegt dat Oekraïne zich baseert op bronnen van westerse inlichtingendiensten. Ook zegt hij dat het Oekraïense leger „klaar is”.
Rusland focust zich sinds kort in Oekraïne op de inname van de oostelijke regio’s Donetsk en Loehansk, waar pro-Russische separatisten zitten. Inwoners van die gebieden zijn door de Oekraïense autoriteiten opgeroepen te vertrekken nu dat nog mogelijk is.
De Oostenrijkse bondskanselier Karl Nehammer is in Moskou begonnen aan zijn overleg met de Russische president Vladimir Poetin, melden Oostenrijkse media. De twee leiders spreken elkaar over de oorlog in Oekraïne.
Nehammer is de eerste EU-leider die Poetin in Moskou bezoekt sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne op 24 februari. Hij hoopt met zijn bezoek de dialoog tussen Rusland en Oekraïne te bevorderen. Zaterdag was Nehammer nog in Oekraïne voor overleg met de Oekraïense president Volodimir Zelenski.
Nehammer en Poetin zullen geen gezamenlijke persconferentie houden. Het Kremlin meldde eerder op maandag geen beelden vrij te geven van het begin van het overleg en zal achteraf niet met een verklaring komen. Poetin gaat dinsdag wel vragen van journalisten beantwoorden. Nehammer spreekt volgens een Kremlin-woordvoerder na de ontmoeting via een videoverbinding met journalisten.
Bij de grote Nederlandse hotelketens Fletcher en Van der Valk nemen de boekingen eindelijk weer toe na twee jaar coronacrisis. Toch willen ze zich, ook nu het weer drukker wordt met gasten, in blijven zetten voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. „Dit zit de reguliere business in de weg, maar dat is nu eenmaal zo”, geeft topman Rob Hermans van Fletcher aan.
De directeur benadrukt dat zijn hotels aankomend paasweekend helemaal vol zitten. Tegelijkertijd heeft hij zo’n achthonderd bedden geregeld voor vluchtelingen. Van de circa 110 Fletcher-hotels zijn er acht à negen momenteel volledig ingericht voor de opvang van Oekraïners.
Hermans gaat ervan uit dat de situatie de komende maanden nog niet verandert en dat de bedden ook in de zomer nog niet vrijkomen voor normale gasten. Dat betekent dat Fletcher voor de aan vluchtelingen aangeboden kamers alleen een kostprijsvergoeding krijgt en dus geen normale omzet kan draaien.
Het op straat laten staan van Oekraïners is geen optie, vindt ook Van der Valk. Bij die keten, met ongeveer 75 Nederlandse vestigingen, verschilt het sterk per hotel hoeveel vluchtelingen er tijdelijk onderdak hebben. Daarover hebben de hotels allemaal eigen afspraken gemaakt met gemeenten. Een woordvoerder kan daarom geen cijfers noemen.
Wat het verstrekken van cijfers ook lastig maakt, is dat de vluchtelingen in sommige gevallen maar een paar dagen in de hotels verblijven. Van der Valk vindt dat een hotelkamer geen ideale verblijfplaats is voor de vluchtelingen, vandaar dat meestal het streven is om hen maar kort onderdak te bieden en snel een betere verblijfplaats te zoeken.
Eerder lieten EuroParcs en Landal GreenParks al weten ook tijdens Pasen en de meivakantie plekken vrij te houden voor Oekraïense vluchtelingen. De vakantieparken hebben de afgelopen periode op verzoek van gemeenten al vluchtelingen opgevangen en blijven dat de komende tijd doen. Rivaal Roompot gaf vrijdag evenwel aan de komende weken helemaal te zijn volgeboekt en het bedrijf kan daardoor even geen Oekraïners opvangen.
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) probeert gemeenten er daarom ook toe te bewegen bepaalde opvanglocaties voor een langere periode veilig te stellen. Zo werd maandag bekend dat het A&O-hostel aan de Hogehilweg in Amsterdam langer een opvang kan blijven. Op verzoek van het COA heeft de gemeente Amsterdam besloten om de opvang op die plek met elf maanden te verlengen tot 1 maart 2023. In de tussentijd wordt ook nog gezocht naar een andere locatie in Amsterdam die langer kan worden gebruikt.
Ondanks de zware sancties die het Westen Rusland de afgelopen zes weken oplegde, staat de Russische roebel stevig op waarden van voor de invasie in Oekraïne. Hoe kan dat?
In de opvanglocaties van de overheid worden momenteel 27.842 mensen uit Oekraïne opgevangen, meldt het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dat betekent dat er sinds donderdag ruim 3100 Oekraïners zijn bijgekomen. Het gaat om mensen die zijn gevlucht voor het Russische geweld of mogelijk al in Nederland verbleven en vanwege de oorlog niet meer terug kunnen naar hun thuisland.
Inmiddels zijn er in de 25 veiligheidsregio’s in totaal 41.743 bedden beschikbaar gemaakt voor de opvang van de vluchtelingen. Dat zijn er flink meer dan er donderdag waren: een stijging van 7818. De regio’s spraken vorige maand met het kabinet af dat ze zo snel mogelijk 50.000 opvangplekken zouden creëren.
De Oekraïners die worden opgevangen door particulieren of op een andere manier onderdak hebben, zijn niet in deze opvangcijfers meegenomen.
Verder hebben zich tot nu toe 31.340 Oekraïners geregistreerd bij de gemeenten. Dat zijn er 3406 meer dan afgelopen donderdag het geval was. De inschrijving in de gemeentelijke basisregistratie is belangrijk, omdat de overheid hiermee onder meer voorzieningen kan regelen voor de betrokkenen zoals zorg en onderwijs. In deze cijfers zijn wel de mensen meegeteld die niet door de overheid maar op een andere manier worden opgevangen.
Vorige week gaf het ministerie aan dat de overheid erop voorbereid wil zijn dat er mogelijk 150.000 Oekraïners naar Nederland komen. Verreweg de meeste vluchtelingen uit Oekraïne worden opgevangen in buurlanden Polen en Moldavië.
De Russische journalist Marina Ovsjannikova die bekend werd van een protestactie tegen de oorlog in Oekraïne werkt sinds kort voor de Duitse krant Die Welt. Ovsjannikova stopte bij haar werkgever staatszender het Eerste Kanaal nadat ze in de uitzending een bord omhoog hield waarop stond dat de kijkers worden voorgelogen over de oorlog.
Die Welt maakte maandag bekend dat de 43-jarige Ovsjannikova freelance correspondent wordt en gaat schrijven over Oekraïne en Rusland en dat ze ook regelmatig op de televisiezender van Die Welt te zien zal zijn.
Hoofdredacteur van Die Welt Ulf Poschardt zei dat Ovsjannikova „moed toonde op een beslissend moment”. „Ze verdedigde de belangrijkste journalistieke waarden, ondanks de dreiging van onderdrukking.”
De Russische journalist noemt Die Welt een krant die „staat voor wat zo fel wordt verdedigd door de moedige mensen in Oekraïne: vrijheid. Ik zie het als mijn taak als journalist om op te komen voor vrijheid.”
Ovsjannikova kreeg voor haar actie op de Russische staatstelevisie een boete van 3000 roebels (bijna 260 euro) en ze kan nog vijftien jaar celstraf krijgen. Frankrijk bood haar politiek asiel aan, maar dat weigerde ze.
De jonge Oekraïense kinderen die binnenkort worden opgevangen op kasteel Het Oude Loo in Apeldoorn, kunnen naar wereldschool De Vlinder in Ugchelen in de gemeente Apeldoorn. Dat is een basisschool die gericht is op kinderen die uit het buitenland komen.
De Oekraïense kinderen komen op de wereldschool in de klas bij leeftijdsgenootjes uit andere landen. Ze krijgen veel les in de Nederlandse taal, zodat ze naar reguliere scholen kunnen als ze hier langer moeten blijven.
Oudere kinderen uit Oekraïne kunnen naar drie middelbare scholen. Het gaat om De Heemgaard, het Edison College en Onze Wereld, laat de gemeente weten. De inschrijving kan worden geregeld zodra de Oekraïners op het kasteel gehuisvest zijn. Het is nog niet duidelijk wanneer ze daadwerkelijk voor het eerst naar school kunnen gaan, en hoe dat wordt geregeld.
Het Koninklijk Huis maakte vorige maand bekend dat Het Oude Loo „vanaf medio april” zal dienen als opvanglocatie voor zes tot acht gezinnen, dus twintig tot dertig mensen. Het is nog niet bekend wanneer de eersten daadwerkelijk naar het slot worden overgebracht. Het kasteel bevindt zich op Kroondomein Het Loo, niet ver van Paleis Het Loo. Het is officieel eigendom van de Staat, die het verhuurt aan koning Willem-Alexander.
De Russische ruimtevaartorganisatie Roskosmos blijft alle internationale afspraken nakomen, ook als wordt besloten de internationale samenwerking op te zeggen. Dit zei Roskosmos-chef Dmitri Rogozin tegen het persbureau RIA Novosti. Roskosmos kan er eenvoudig niet opeens mee ophouden.
„Het is duidelijk dat we niet kunnen praten over een soort snelle vlucht van Rusland uit het internationale ruimtestation (ISS). Veel hangt er van Rusland af „zoals de levering van brandstof, het handhaven van de baan, het voorkomen van botsingen met ruimtepuin”. Het zal ook veel tijd kosten het ISS uit zijn baan en terug te halen. „Er vliegt een constructie van 500 ton boven de aarde en het hangt grotendeels van ons af, dat het niet plotseling op Parijs of Londen terechtkomt.”
Rusland wil de samenwerking met de NASA en Canadese en Europese ruimtevaartorganisaties stopzetten naar aanleiding van westerse sancties tegen Rusland. Dat zou in 2024 moeten gebeuren. Formeel is hier geen besluit toe genomen.
Als eerste westerse leider reist de Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer maandag af naar Moskou voor een gesprek met Poetin. Wie is Nehammer?
De Oekraïense president Volodimir Zelenski gaat ervan uit dat er tienduizenden mensen zijn gedood in de zuidelijke havenstad Marioepol. In en rond de stad wordt al weken zwaar gevochten door Russische en Oekraïense militairen.
De toegang tot Marioepol is vooralsnog erg beperkt, waardoor het moeilijk is voor de Oekraïense regering of waarnemers van de Verenigde Naties om een goed beeld te krijgen van wat er in de stad is gebeurd. Het dodental dat Zelenski noemt is dus nog niet te verifiëren. Dagelijks worden nog evacuatieroutes geopend voor mensen die de stad willen verlaten.
„Marioepol is vernietigd en er zijn tienduizenden doden, maar ondanks dit stopt Rusland het offensief niet”, aldus de president.
Zelenski zei in een toespraak voor het Zuid-Koreaanse parlement dat Rusland niet stopt, totdat het gedwongen wordt. „Rusland brengt nu tienduizenden militairen samen voor een volgende offensief. Wij hebben meer hulp nodig als we deze oorlog willen overleven.”
Volgens de president heeft Rusland een groot deel van de Oekraïense infrastructuur verwoest. Hij zegt dat zeker driehonderd ziekenhuizen kapot zijn gemaakt door de Russen.
Sinds de Russische invasie in Oekraïne zijn 2,66 miljoen mensen naar Polen gevlucht. Volgens de Poolse grensbewaking zijn er zondag 28.500 mensen het land binnengekomen, iets minder dan op zaterdag.
Zondag zijn ook ongeveer 19.400 mensen naar Oekraïne teruggegaan. Dat waren vooral Oekraïense staatsburgers, volgens Polen. Eerst waren het vooral mannen die tegen Rusland wilden vechten, maar nu zitten er steeds meer vrouwen en kinderen bij. Het gaat dan vaak om mensen die in gebieden wonen waar de Russische militairen zijn vertrokken.
Het is niet bekend hoeveel van de 2,66 miljoen mensen nog in Polen zijn, omdat de aantallen niet officieel worden bijgehouden. Veel mensen zijn dus teruggekeerd en er zijn ook Oekraïners doorgereisd naar andere EU-landen, zoals Nederland.
Het Russische gasbedrijf Gazprom blijft gas leveren aan Europa via de gaspijpleiding die via Oekraïne loopt. Dat is volgens het bedrijf in lijn met het verzoek van Europese gebruikers.
Binnen Europa klinkt de roep om een boycot op Russisch gas steeds luider. Maar een importverbod ligt gevoelig omdat die sanctie sommige EU-landen grote economische schade kan toebrengen. De Europese Unie is voor zo’n 40 procent van haar aardgas afhankelijk van Rusland.
In het oosten van Oekraïne zijn maandag weer negen evacuatieroutes geopend voor burgers die gebieden waar gevechten plaatsvinden willen ontvluchten. Mensen uit de zwaarbevochten stad Marioepol kunnen met eigen vervoer de stad verlaten richting Zaporizja, meldt vicepremier Irina Veresjtsjoek.
Ook mensen in Berdjansk, waar zwaar wordt gevochten, krijgen de kans om de stad met eigen vervoer te verlaten. In andere gebieden kunnen overheidsbussen worden ingezet om mensen te evacueren.
Zondag waren ook negen zogeheten corridors geopend. Toen zijn volgens Veresjtsjoek 2800 Oekraïners in veiligheid gebracht.
Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar ervan de evacuaties te saboteren. Volgens Veresjtsjoek hielden Russische militairen in het weekend mensen tegen in Berdjansk en Enerhodar.
Het Russische leger blijft de regio’s Loehansk en Donetsk bombarderen, meldt het Britse ministerie van Defensie op basis van eigen inlichtingen. Voor de bombardementen worden steeds vaker niet bestuurbare bommen gebruikt, waardoor de kans op burgerslachtoffers toeneemt, aldus de Britten.
Rusland heeft zich teruggetrokken uit delen van Oekraïne, waaronder rond Kiev, om zich te focussen op het volledig veroveren van de regio Donbas. Loehansk en Donetsk vormen samen die regio en zijn al deels in handen van Rusland en pro-Russische separatisten.
Volgens de Britse inlichtingendiensten hebben Oekraïense soldaten meerdere Russische aanvallen afgeslagen in het gebied. Daarbij zijn tanks, andere voertuigen en artillerie vernietigd.
De Britten waarschuwen maandag ook voor een Russische aanval met fosforgranaten, die een uiterst brandbare stof bevatten die temperaturen kan veroorzaken tot 800 graden Celsius „Aangezien ze in Donetsk al zijn gebruikt, is de kans aanwezig dat ze ook in Marioepol worden ingezet door de Russen.”
De schade in Oekraïne door de invasie van Russische militairen ligt rond de 1 biljoen dollar (920 miljard euro) volgens viceminister van Economische Zaken Aleksandr Griban. Hij noemt de verwoestingen „kolossaal”.
Het gaat om schade aan gebouwen, gezondheid en infrastructuur. „En dan is er nog veel meer schade, zoals aan de gemeenschap of persoonlijk”, aldus het bewindspersoon. „We moeten hard werken voor de wederopbouw.”
Voor urgente reparaties in gebieden waar de Russen zijn vertrokken is 1 miljard grivna (31 miljoen euro) vrijgemaakt. Dat geld wordt besteed aan dringende opruim- en reparatieklussen.
De olieprijzen zijn maandagochtend verder gedaald en hebben inmiddels bijna het niveau bereikt van voor de Russische invasie in Oekraïne. Dat komt vooral doordat het aantal coronabesmettingen in China blijft toenemen. Dat land is de grootste importeur van olie ter wereld.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft opnieuw opgeroepen tot een invoerverbod op olie uit Rusland. “Als tirannie een aanval heeft gelanceerd tegen alles waarop de vrede in Europa rust, moeten we onmiddellijk handelen”, zei hij in een videoboodschap die zaterdagavond is gepubliceerd.
Een olie-embargo moet in zijn ogen de eerste stap zijn voor de “hele beschaafde wereld. Dan zal Rusland het voelen. Dan zal het voor het land een argument zijn om vrede te zoeken, om een einde te maken aan zinloos geweld”. Volgens Zelenski moet de democratische wereld zeker zonder Russische olie kunnen.
Het doel van de “anti-oorlogscoalitie” is duidelijk: de oorlog sneller beëindigen, benadrukt de president. “Daarom is het niet alleen een morele verplichting van alle democratische staten, van alle krachten in Europa, om het verlangen van Oekraïne naar vrede te steunen.” Hij zegt dat de Russische agressie niet beperkt zal blijven tot zijn land. “Het hele Europese project is een doel voor Rusland.”
Oekraïne verdedigt zichzelf al 45 dagen. “Dachten ze in Moskou dat dit zou gebeuren op de 45e dag na hun invasie in Kiev? Nee, dat konden ze zich niet eens voorstellen. En dat brengen we in de praktijk.” Toch zijn er meer sancties tegen Rusland en meer wapens voor Oekraïne nodig, aldus de Oekraïense president.
Foto’s bevestigen volgens The New York Times de verhalen van Oekraïners dat het Russische leger in het dorp Boezova wellicht wel vijftig burgers heeft gedood. Op de afbeeldingen zijn verkoolde lichamen te zien, op elkaar gestapelde lichamen en een man in een veld met een kogel in zijn hoofd. De lichamen lagen volgens de krant langs snelweg M06, die in westelijke richting vanuit hoofdstad Kiev naar de plaats Zjytomyr voert.
„Ik noem het nu de weg van de dood,” zei Taras Didych, leider van het district Dmytrivka, waar de meeste lichamen werden gevonden, tegen The New York Times. De snelweg verbindt verschillende steden en dorpen die onlangs werden heroverd op het Russische leger, na de mislukte poging van dat leger om hoofdstad Kiev in te nemen. De foto’s die The New York Times heeft gezien, zijn door Didych met zijn mobiele telefoon gemaakt. Ze zouden zijn verhaal bevestigen dat de handen van sommige slachtoffers waren vastgebonden en dat anderen pal naast hun auto door het hoofd zouden zijn geschoten en werden verbrand.
Eerder werd al bekend dat zondag nabij Boezova, zo’n 20 kilometer ten westen Kiev, ten minste twee lichamen waren gevonden in een schacht achter een benzinestation. Persbureau AFP heeft kunnen vaststellen dat het ging om twee mannen, die zowel burgerkleding als militaire kleding leken te dragen. Volgens een lokale bestuurder waren beiden lid van een reservistenonderdeel van het Oekraïense leger. Ze werden al vermist sinds 16 maart.
De belofte van Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen dat Oekraïne versneld lid kan worden van de EU leidt tot een harde botsing in de Tweede Kamer, schrijft De Telegraaf. Partijen als VVD, PVV en SP noemen haar plannen „onzinnig” en „onverstandig”. D66 en GL tonen juist grote waardering. Wat opvalt, is dat coalitiepartijen VVD en D66 mijlenver uiteen liggen. Toetreding van een nieuwe lidstaat kan uitsluitend als alle EU-lidstaten, dus ook Nederland, daarmee instemmen.
Von der Leyen deed haar uitspraken vrijdag. Ze wil speciaal voor Oekraïne het opstarten van de toetredingsprocedure met vele maanden vervroegen. De EC-voorzitter wordt door kritische partijen een flinke dosis symboliek verweten, evenals het kweken van valse hoop. De daadwerkelijke toetredingsprocedure zal immers vele jaren vergen. Daarnaast, zo luidt de kritiek, is het voortrekken van Oekraïne niet te verkopen aan andere landen die al in de procedure zitten.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski uitte een dikke week geleden in zijn toespraak in de Tweede Kamer zijn verlangen om snel EU-lid te worden. Het leverde hem toen een staande ovatie op van de aanwezige Kamerleden.
De NAVO wil zoveel permanente troepen in Oost-Europa stationeren dat die een eventuele Russische invasie van NAVO-landen zelfstandig kunnen afslaan. In een interview met de Britse krant The Telegraph zegt NAVO-topman Jens Stoltenberg dat de plannen hiervoor worden uitgewerkt.
Volgens Stoltenberg heeft de Russische aanval op Oekraïne een “nieuwe realiteit” gecreëerd die de Europese veiligheid bedreigt. “De NAVO moet zich aanpassen aan die nieuwe werkelijkheid. En dat is precies wat we doen”, aldus Stoltenberg.
Hij wijst erop dat de NAVO voorheen slechts een beperkte troepenmacht had aan de oostflank en dat die vooral bedoeld was ter afschrikking. Bij een aanval zouden versterkingen moeten komen uit andere landen.
Inmiddels is de troepensterkte bijna vertienvoudigd, tot zo’n 40.000 man. Maar daar moeten meer bij, zegt Stoltenberg tegen de krant. “We moeten er zeker van zijn dat we in staat blijven om in een gevaarlijkere wereld alle NAVO-bondgenoten te beschermen en te verdedigen.”
In juni is er een NAVO-top in Madrid. Stoltenberg wil dat er dan een beslissing wordt genomen over de plannen.
Een Russisch bombardement heeft zondag de luchthaven verwoest van het Centraal-Oekraïense Dnipro, een van de grootste steden van het land. De stad ligt net als de hoofdstad Kiev aan de Dnjepr, de belangrijkste rivier van Oekraïne die midden door het land naar de Zwarte Zee stroomt.
Volgens de regionale autoriteiten is het vliegveld compleet vernietigd. Over slachtoffers is nog niets bekend. De luchthaven was midden maart ook al bestookt.
Oekraïne houdt rekening met een grootscheeps Russisch offensief om de oostelijke helft van het land te veroveren, waar delen al in handen zijn van de Russen en pro-Russische rebellen.
De Tsjetsjeense leider Ramzan Kadirov heeft maandag gezegd dat er niet alleen een Russisch offensief tegen de belegerde Oekraïense havenstad Marioepol gepland staat, maar dat er ook nieuwe aanvallen zullen komen op hoofdstad Kiev en andere steden in het land. Kadirov is een trouwe bondgenoot van de Russische president Vladimir Poetin.
“Er zal een offensief komen… niet alleen tegen Marioepol, maar ook gericht op andere plaatsen, steden en dorpen,” zei Kadirov in een video die hij via Telegram verspreidde. “Loehansk en Donetsk zullen we als eerste volledig bevrijden… Daarna zullen we Kiev en alle andere steden innemen.”
Tsjetsjenië is een Russische deelrepubliek. Volgens Kadirov zijn er momenteel Tsjetsjeense strijders in Oekraïne actief om de Russen bij te staan. Halverwege maart claimde hij ook zelf in het land te zijn.
Dit weekend zijn tien burgers gedood, onder wie één kind, bij luchtaanvallen in de buurt van Charkov, in het noordoosten van Oekraïne, meldt de regionale gouverneur op Telegram. Hij spreekt van “zware bombardementen” door het Russische leger, waarbij ook elf gewonden zouden zijn gevallen.
Charkov, de tweede stad van Oekraïne, ligt op ongeveer 40 kilometer van de Russische grens. De stad is al sinds het begin van de invasie het toneel van hevige gevechten tussen het Russische en het Oekraïense leger, maar viel nooit in handen van Moskou.
De Russische troepen trokken de afgelopen dagen weg uit de regio in de richting van het oosten van Oekraïne.
In meerdere Duitse steden zijn Russen en sympathisanten de straat op gegaan om te protesteren tegen zogenoemde Ruslandhaat. Russen in Duitsland zouden het slachtoffer zijn van discriminatie en pesterijen sinds de bloedige Russische invasie in Oekraïne. In Hannover reden de Russen in een konvooi auto’s door de stad, in Frankfurt daarentegen kregen ze geen toestemming voor een autocolonne.
Critici vinden de betogingen vooral een steunbetuiging aan Rusland en het regime in Moskou. Er waren veel Russische vlaggen te zien. Ook verdedigden de betogers de Russische invasie en zeiden ze dat de Oekraïense regio Donbas tot Rusland behoort. De Oekraïense ambassadeur in Duitsland uitte felle kritiek op het vlagvertoon.
In Hannover verzamelden zich ongeveer 600 pro-Russen met 400 voertuigen, maar er was ook een tegendemonstratie met 3500 deelnemers. In Frankfurt kwam het eveneens tot protesten. Hier waren 800 Russen en 2500 pro-Oekraïne-betogers. Een regionale minister verdedigde de vrijheid om te protesteren, maar waarschuwde voor “Russische oorlogspropaganda op Duitse straten”.
Volgens de jongste cijfers van eind 2020 woonden er 235.000 Russen in Duitsland, en 135.000 Oekraïners. Maar sinds de Russische invasie zijn daar ongeveer 300.000 Oekraïense vluchtelingen bij gekomen.
De Oostenrijkse kanselier Karl Nehammer reist maandag naar Rusland om de Russische president Vladimir Poetin te ontmoeten, heeft een Oostenrijkse regeringswoordvoerder zondag gemeld. Nehammer wordt de eerste Europese leider die Poetin in Moskou bezoekt sinds het begin van de Russische invasie van Oekraïne op 24 februari. Hij hoopt met zijn bezoek de dialoog tussen Rusland en Oekraïne te bevorderen.
Zaterdag was Nehammer nog in Oekraïne, waar hij een ontmoeting had met de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Zelenski sprak zaterdag in Kiev ook met de Britse premier Boris Johnson en vrijdag in Boetsja met Europees Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen. In die gesprekken gaf Zelenski aan nog steeds te geloven in een diplomatieke oplossing voor de oorlog in zijn land.
Nehammer zei zondag tegen verslaggevers dat hij van plan is “al het mogelijke te doen om ervoor te zorgen dat maatregelen voor vrede worden genomen”. De kanselier maakt zijn reis naar Moskou na overleg met Berlijn en Brussel. Zaterdag bracht hij Zelenski ervan op de hoogte.
De Oostenrijkse leider zei ook van plan te zijn om met Poetin te praten over de “oorlogsmisdaden” in Boetsja, de voorstad van Kiev die na een bloedbad onder burgers een internationaal symbool is geworden van Russische wreedheden in Oekraïne. Rusland ontkent verantwoordelijk te zijn voor de tientallen in Boetsja op straat gevonden lijken.
Oostenrijk is lid van de Europese Unie, maar geen lid van de NAVO. Het land heeft de invasie van Oekraïne veroordeeld en zette deze week vier Russische diplomaten het land uit.
Advertentie