De huisartsen Huisman en Dorresteijn hebben opvallend veel gemeen. Beiden zijn 64 jaar en houden ruim dertig jaar praktijk in reformatorische dorpen. Beiden waren in Afrika actief als zendingsarts. Beiden zijn lid van de Gereformeerde Gemeenten.

Toch gaan in deze pandemie hun wegen op een belangrijk punt uiteen. Huisman liet zich vaccineren, inclusief de booster-
prik. Dorresteijn, die stevig ziek was van corona, ziet voorlopig af van een inenting tegen Covid-19. Hij is beducht voor schadelijke gevolgen van de coronavaccins op de lange termijn, al is hij niet principieel tegen vaccinatie.

Coronavaccins zijn minder veilig dan autoriteiten ons voorspiegelen.

Dorresteijn, in wiens praktijk een paar honderd mensen een coronaprik kregen: „Dat weet ik niet. Ik ben in mijn huisartsenpraktijk een paar gekke dingen tegengekomen. Vorige week sprak ik iemand die vertelde dat zijn psoriasis (een aandoening met huidschilfers, red.) na vaccinatie ineens aan het verdwijnen was. Een positief effect. Maar het geeft aan dat vaccins meer doen dan alleen antistoffen tegen corona maken.

Een kerngezonde vijftiger, harde werker, die zich had laten inenten kreeg na zijn eerste prik spier- en gewrichtsklachten. Eerst dacht hij: het zal wel loslopen. Na zijn tweede vaccinatie verergerden de gewrichtsklachten. De man kon zelfs niet meer werken. Een reumatoloog vertelde hem dat hij geen andere oorzaak kon bedenken dan een auto-immuunreactie op het coronavaccin.

Een vrouw van in de vijftig kreeg een aantal weken na vaccinatie een epileptische aanval, waarvoor de neuroloog geen sluitende verklaring kon vinden.

Een veertiger vertelde me na vaccinatie al maanden last te hebben van neusverkoudheid. Het kan allemaal toeval zijn, maar ik ben dit soort reacties in het verleden na andere vaccinaties nooit tegengekomen.”

Huisman, die ongeveer 200 patiënten inentte met het AstraZeneca-vaccin: „Ik heb geen vreemde verhalen over bijwerkingen gehoord. Eén man kreeg een dag of tien na de vaccinatie een licht herseninfarct. Hij was al risicopatiënt. De vraag is of vaccinatie het herseninfarct veroorzaakte, bespoedigde of dat er geen relatie is. De man heeft ook zijn tweede prik én de boosterprik gehaald. Dat ging allemaal goed. Zelf zou ik die tweede prik en boosterprik in zo’n geval niet hebben aangedurfd.”

Zorgen om de werking van coronavaccinatie op de lange termijn zijn terecht.

Dorresteijn: „Ik heb me laten tegenhouden door de onbekendheid van de vaccins. Twee van de vier zijn gebaseerd op de nieuwe mRNA-techniek. Wat vaccins op de lange termijn doen is niet bekend.”

Huisman: „Ik heb me in alle vrijmoedigheid laten vaccineren. Ik heb sowieso een redelijk vertrouwen in de farmaceuten. Ik kan me niet voorstellen dat zij vaccins ontwikkelen waarover gerede twijfel bestaat.

Ik verwacht niet dat een vaccin op de lange termijn nog ernstige bijwerkingen heeft. Ik heb me tot vaccinatie laten verleiden door gegevens uit China. Daar heerste krap twintig jaar geleden het SARS-virus. Toen zijn ook al enkele duizenden mensen gevaccineerd met mRNA-vaccins. De uitbraak in China doofde destijds snel uit. Wel zijn mensen gevolgd die toen met mRNA-vaccins zijn ingeënt. De afgelopen jaren is nooit gebleken dat zij op langere termijn ernstige bijwerkingen kregen.”

Dorresteijn: „Het ging dus kennelijk om slechts enkele duizenden gevaccineerden die voor wetenschappelijk onderzoek zijn gevolgd. Voor mij zijn dat soort gegevens niet overtuigend. Al helemaal niet omdat ze uit China komen.”

Huisman: „Coronacijfers uit het China van nu vertrouw ik ook niet. Daar zou ik mijn geld zeker niet op inzetten. Maar twintig jaar geleden was dat land toch opener. Dus ik hecht wel degelijk waarde aan de data uit China over mensen die twintig jaar geleden met mRNA-vaccins zijn ingeënt.”

Dorresteijn: „Coronavaccins zetten iets in gang in je immuunsysteem. Je weet niet wanneer dat proces precies stopt. Recent bleek dat mensen die in een ver verleden zijn ingeënt tegen tuberculose na coronavaccinatie ineens last kregen van een geïrriteerde huid op de plek waar ze destijds tegen tbc zijn geprikt. Hoe kan dat, vraag ik me dan af.”

Huisman: „Zo’n bijwerking is niet ernstig. Bij inenting krijgt nu eenmaal je hele afweersysteem een oppepper. Dat geldt ook voor de griepprik. Je immuunsysteem wordt als het ware gereset. Dat kan tot allerlei tijdelijke klachten leiden.”

Dorresteijn: „Inenting leidt ook tot menstruatiestoornissen. Zo’n vaccin grijpt dus in op meer plekken in het lichaam dan zou moeten.”

Huisman: „Juist deze week toonde een groot onderzoek aan dat de verstoring van de menstruatiecyclus na vaccinatie niet ernstig is. De menstruatie verschuift gemiddeld genomen amper een dag. Het afgelopen jaar is gebleken dat mRNA-vaccins zelden tot ernstige bijwerkingen leiden. Overduidelijk is wél dat vaccins kwetsbaren beschermen. Mensen die vrezen voor bijwerkingen op de lange termijn zeggen wel eens: bij mist niet uitvaren. Maar dan zeg ik: We lijden haast schipbreuk, dus laten we toch maar uitvaren.”

Dorresteijn: „Ik erken dat vaccinatie kwetsbaren op de korte termijn helpt. Dus ik zou hen de prik over het algemeen aanraden. En in mijn praktijk zie ik veel meer slachtoffers door corona dan door vaccinatie. Toch vaar ik liever niet uit bij mist, vanwege mijn zorg over bijwerkingen op lange termijn.”

Huisman: „Voor iemand met een slecht immuunsysteem, zoals een patiënt die chemokuren achter de rug heeft, is de lange termijn niet van belang. Die denkt niet in termijnen van tien of vijftien jaar. Die wil meteen een vaccin, omdat hij anders de kans loopt aan corona te overlijden. Laten we bedenken dat je aan het virus voor langere tijd narigheid kan overhouden. Teus, binnenkort wordt het mogelijk je te laten inenten met het Novavax-vaccin. Dat eiwitvaccin is geproduceerd zonder de mRNA-techniek. Zou je zo’n vaccin wel nemen?”

Dorresteijn: „Zo’n vaccin zou ik inderdaad eerder vertrouwen. Maar inmiddels heb ik corona doorgemaakt, dus ik heb voorlopig natuurlijke immuniteit opgebouwd.”

Op zo’n 30 miljoen prikken in Nederland zijn ongeveer 175.000 vermoedelijke bijwerkingen gemeld bij Lareb. Die vormen het topje van de ijsberg.

Huisman: „Ik denk dat het aantal ernstige bijwerkingen dat bij Lareb is gemeld aardig overeenkomt met de werkelijkheid. Zo’n ernstige bijwerking komt immers bij een huisarts terecht, of bij een ziekenhuis. En die zullen daar zeker melding van doen.”

Dorresteijn: „Dat denk ik ook. Maar ik ben ervan overtuigd dat de wat minder ernstige bijwerkingen lang niet altijd worden gemeld bij Lareb. Denk aan misselijkheid, koorts, een pijnlijke arm. Ik weet nog hoe een hoogbejaarde dame na vaccinatie een week lang misselijk en duizelig op bed lag. Ik heb dat toen niet gemeld bij Lareb, want dan ben je zo een kwartier kwijt. Uiteindelijk kwam het ook allemaal wel goed met die vrouw. Het valt mij op dat het gros van de bijwerkingen bij Lareb wordt gemeld door patiënten zelf. Slechts 5 procent komt van zorgverleners.”

Huisman: „Ik vind het ook wonderlijk dat vooral individuen bij Lareb aan de bel trekken. Op de site van Lareb zie je in een staafdiagram een heel hoge staaf voor allerlei milde klachten na vaccinatie. Zoals misselijkheid, koorts, een pijnlijke arm. Kennelijk denken mensen: ik voel me niet zo lekker en typ even een berichtje naar Lareb.”

Dorresteijn: „Lareb heeft de achterliggende maanden natuurlijk een flinke naamsbekendheid gekregen. Het valt mij wel op dat na kindervaccinaties, tegen bijvoorbeeld polio en tetanus, veel minder bijwerkingen bij Lareb worden gemeld. Bij coronavaccinaties voor volwassenen gaat het om 175.000 meldingen na ruim 30 miljoen prikken het afgelopen jaar. Bij kindervaccinaties betreft het jaarlijks zo’n 1500 meldingen op ongeveer 1,7 miljoen prikken.”

Huisman: „Je kunt de meldingsbereidheid na coronavaccinaties en kindervaccinaties denk ik niet goed met elkaar vergelijken. Als ouders merken dat hun peuter na een DKTP-prik (difterie, kinkhoest, tetanus en polio, red.) een dag koorts heeft, schrikken ze daar niet meteen van. Ze hadden die reactie al verwacht, en zullen niet meteen aan de bel trekken bij Lareb. Bovendien kan een peuter niet aangeven dat hij bijvoorbeeld hoofdpijn heeft. Zo’n kennelijke bijwerking na een kindervaccinatie komt dus sowieso al niet terecht bij Lareb.”

Vaccinatie helpt. Er belanden naar verhouding veel meer ongevaccineerden dan gevaccineerden met corona in het ziekenhuis.

Dorresteijn: „Die stelling is helemaal juist. Het gros van de mensen die ik doorstuurde naar het ziekenhuis was ongevaccineerd.”

Huisman: „Dat is ook mijn ervaring. Van mijn patiënten uit Opheusden die in het ziekenhuis belandden, was ongeveer 90 procent ongevaccineerd. Van 30 coronapatiënten die op de ic terechtkwamen, hadden zich 29 niet laten inenten. En zo’n 20 van die 30 ic-patiënten werden opgenomen in een tijd dat er al maandenlang vaccins beschikbaar waren.

Opheusden ging vooral in het afgelopen najaar onder de coronagolf gebukt. Het was toen wel een beetje chaos in het dorp, waar krap de helft van de volwassenen zich heeft laten vaccineren. Ik kreeg tientallen zwaar zieke mensen onder ogen. Dag in dag uit reed de ambulance een ernstig zieke patiënt naar het ziekenhuis.

Of ik wel eens dacht: had je je maar laten vaccineren, dan was je niet in het ziekenhuis beland? Nee, nooit. Ik heb er vrede mee als mensen beslissen zich niet te laten inenten. Ik ga ze niet onder druk zetten. Wij huisartsen zijn een groot deel van de tijd kwijt aan het behandelen van letsel of ziektes die mensen menselijkerwijs gesproken zelf in de hand hebben gewerkt. Omdat ze drugs of lachgas gebruiken, roken of ongezond eten. Of omdat ze geen ervaring hebben met skiën en toch meteen een berg afdenderen. En wat te denken van aidspatiënten die al jaren peperdure medicijnen gebruiken om hun ziekte te onderdrukken? Die mensen liepen doorgaans aids op door eigen gedrag. Daar hoor je in Nederland nooit iemand over.”

Over het waarom van de pandemie zijn heel wat krantenkolommen volgeschreven. Ik denk dat we het erover eens zijn dat in de coronacrisis de slaande hand Gods te zien is. Maar Hij slaat niet uit lust tot plagen.

Ik zie vaccinatie als een geschenk van God. Ik moet daarbij denken aan het volk Israël tijdens de woestijnreis. De Israëlieten werden geplaagd door slangen, maar God gaf hen een geneesmiddel. Als ze op de koperen slang zouden zien, zouden ze niet sterven. Ergens zie ik overeenkomsten met de pandemie. Er is een ziekte over ons uitgestort, maar God gaf een middel ter voorkoming van ernstige ziekte of de dood: het vaccin. Maar misschien zie ik het verkeerd, Teus?”

Dorresteijn: „Ik zal niet gauw beweren dat je iets verkeerds zegt, Jaap. Ik deel je mening dat de gesel van God over de aarde gaat. Toch zal ik de koperen slang niet snel vergelijken met het vaccin. Voor mij ziet die koperen slang op Christus. De farmaceutische industrie legt bepaald niet de link met Christus of met het vertrouwen op God. Integendeel, vaccinmakers en ook de Nederlandse overheid denken het probleem van corona zelf op te kunnen lossen. Zo van: „Samen komen we eruit.””

Huisman: „Je hebt inderdaad een punt als je zegt dat de overheid en de farmaceutische industrie voor de bestrijding van de pandemie de hulp van God niet nodig denken te hebben.”

Binnenkort kunnen kinderen van 5 tot 12 jaar een vaccinatie tegen corona krijgen. Die kindervaccinatie helpt de pandemie in te dammen.

Dorresteijn: „Op korte termijn zal vaccinatie van kinderen zeker het aantal besmettingen afremmen. Het afgelopen halfjaar zijn immers heel wat opa’s en oma’s door hun kleinkinderen aangestoken met het virus. Toch zou ik heel terughoudend zijn met het vaccineren van gezonde kinderen. Zo ontneem je hen de mogelijkheid om op natuurlijke wijze immuniteit op te bouwen. Van de kinderen krijgt 99,99 procent milde coronaklachten.

De Gezondheidsraad geeft weliswaar groen licht voor kindervaccinatie bij kinderen en zo’n adviesorgaan levert serieus werk, toch houd ik mijn zorgen over bijwerkingen van de huidige vaccins op langere termijn. Áls je kinderen al vaccineert, beperk je dan tot de groep met een kwetsbaar afweersysteem.”

Huisman: „Ik ben voor vaccineren van 18-plussers, maar tegen het vaccineren van gezonde kinderen tegen corona. Zij kunnen immers niet zelf beslissen. Van corona weten we inmiddels dat het kinderen amper schade berokkent. Het is hoogst uitzonderlijk dat een kind met Covid in het ziekenhuis terechtkomt. Daarom zeg ik: laat het kind kind zijn. Al besef ik dat dat een wat gevoelsmatig argument is. Ent eventueel alleen kinderen met een verzwakte afweer in, denk aan patiëntjes die lijden aan taaislijmziekte.

Bij andere kinderziekten kan de balans uitslaan naar juist wel massale vaccinatie. Wij hebben onze kinderen bijvoorbeeld bewust ingeënt tegen polio. In Afrika zag ik de gunstige effecten van inentingen tegen besmettelijke kinderziektes als polio en mazelen. In dorpen waar antiwesterse dorpshoofden aan het roer stonden en vaccins werden geweigerd, stierven flink wat kinderen aan polio en mazelen. In dorpen waar die vaccins wel waren uitgedeeld, overleden ze niet aan die ziektes.”

Er worden momenteel miljoenen boosterprikken gezet. Misschien krijgen Nederlanders zelfs een vierde, vijfde of zesde prik aangeboden. Zo’n preventiebeleid schiet door, omdat omikron een milde variant is.

Huisman: „Voor mezelf zeg ik: vermoedelijk zal ik geen vierde, vijfde of zesde vaccinatie meer nemen. Na mijn booster vind ik het wel genoeg. Maar bedenk wel dat omikron in bijvoorbeeld Amerika zorgt voor een record aan besmettingen en ziekenhuisopnames. Dus ik kan me ergens wel voorstellen dat overheden meer boosters in het vooruitzicht stellen.”

Dorresteijn: „Als een virusvariant tien keer minder ziekmakend is, maar wel tien keer zo besmettelijk, kunnen ziekenhuizen nog steeds volstromen. Toch vraag ik me af: Moeten landen blijven doorboosteren? Iedere drie maanden een nieuwe prik, omdat een vaccin is uitgewerkt? Ik zou zeggen: booster hooguit alleen de meest kwetsbaren. Laat de rest maar omikron oplopen. Dan ontstaat natuurlijk immuniteit.”

Huisman: „Bied alleen de risicogroepen een boosterprik. Ik heb het gevoel dat de wal het schip aan het keren is. Van mijn kinderen hoor ik steeds vaker: we zijn een beetje klaar met corona en vaccinaties.”

Het is zorgelijk dat voormalig coronaminister De Jonge vorige week bij tv-programma Op1 zei dat hij geen begrip heeft voor mensen die zich niet willen laten vaccineren.

Dorresteijn: „De Jonge mag die mening hebben. Maar zijn opmerkingen doen me wel denken aan de dictatuur van de democratie. Welke consequenties hebben dit soort uitspraken van een vertegenwoordiger van de overheid? Ik maak me daar zorgen over. Denk aan een ladder. De eerste sport van de ladder is argumentatie. Dan volgen beledigingen aan het adres van niet-gevaccineerden, daarna worden ze uitgesloten van niet-noodzakelijke zaken, vervolgens worden ze gestraft. Het kan erop uitdraaien dat ongevaccineerden niet meer naar de supermarkt mogen en hun eten thuis moeten laten bezorgen. Of ik wat al te somber ben? Ik zeg niet dat ongevaccineerden uiteindelijk hun huizen niet meer uit mogen. Maar toch, als de overheid burgers maar lang genoeg hersenspoelt, sluit ik niet uit dat het zover komt.”

Huisman: „Ik vind het ook heel kwalijk dat De Jonge een groep mensen uitsluit. Hij noemt gevaccineerden wel eens de grote, stille meerderheid. Nou, volgens mij maakt die meerderheid een heleboel herrie. Zeker in de persoon van De Jonge zelf.

Ik verwacht niet dat het ongevaccineerden zal worden verboden om essentiële zaken te kopen, maar ik kan de redeneerlijn van Teus wel volgen. Ik vind het logisch dat ongevaccineerden zich voorafgaand aan voetbalwedstrijden of restaurantbezoek dienen te laten testen. Maar het kan niet zo zijn dat ongevaccineerden worden uitgesloten van het reguliere leven, zoals van school of werk. Dat de Amerikaanse zakenbank Citigroup ongevaccineerden wil ontslaan, vind ik zwaar onethisch.”

Dorresteijn: „Ik heb grote moeite met iets als het 2G-systeem, waarbij alleen gevaccineerden en van Covid genezen mensen welkom zijn. Zo’n systeem sluit mensen uit én biedt slechts schijnveiligheid. Want de G van gevaccineerd blijkt maar beperkt houdbaar. Gevaccineerden kunnen het virus ook verspreiden. Een 3G-systeem, waarbij ongevaccineerden alleen na een negatieve coronatest naar binnen mogen, stuit me ook tegen de borst. Beter is om zo nodig de 1,5 meter afstand te hanteren en ruimtes goed te ventileren.”

De gedeeltelijke lockdown in Nederland moet snel worden beëindigd. Het middel is erger dan de kwaal.

Huisman: „Dat Nederland in maart 2020 in lockdown ging, was heel logisch. We wisten heel weinig van de ziekte. In elk handboek over tropenziekten staat op de eerste bladzijde: als er een ziekte uitbreekt, blijf je zitten waar je zit. Nu, twee jaar later, is de situatie heel anders. Zeker nu de mildere variant omikron dominant is, zal de overheid mensen hun vrijheden moeten teruggeven. Ik merk op mijn spreekuur steeds vaker dat lockdowns mensen psychisch beschadigen. Zeker ook voor jongeren wegen de beperkingen steeds zwaarder.”

Dorresteijn: „Lockdowns maken economisch gezien ontzettend veel stuk. Maar denk ook aan toename van huiselijk geweld en toenemende spanningen binnen families.”

Huisman: „Ook in kerken leiden de coronaregels tot toenemende onrust. De ene kerk laat 50 mensen toe, de andere 500. Dat veroorzaakt spanningen.”