Mag je als christen anticonceptie gebruiken? Dat is voor velen een spannende vraag, vanwege de botsing van het Bijbelse denken met het denken in de samenleving. Thema’s zoals deze vragen vaak om toerusting, om als christen gezonde, Bijbelse keuzes te maken.

Voor de NPV horen op grond van de Bijbel huwelijkse gemeenschap en openstaan voor nageslacht onlosmakelijk bij elkaar. Aan Adam en Eva werd in Genesis de opdracht gegeven om vruchtbaar te zijn, talrijk te zijn en de aarde te bewerken. Ook in bredere zin spreekt de Bijbel positief over het krijgen van kinderen. Het onvermogen om kinderen te krijgen ging toen, maar gaat ook nu, gepaard met verdriet. Als God de opdracht gaf tot en de Bijbel positief spreekt over het krijgen van kinderen, is dit het principiële uitgangspunt voor onze bezinning op gezinsvorming. Hoe mogen we vanuit genoemde Bijbelse noties aankijken tegen het benutten van anticonceptie?

Bijbelse tijden

We leven niet meer in Bijbelse tijden en anticonceptie kom je in de Bijbel niet tegen op een manier die je een-op-een kunt overzetten naar vandaag. De Heere Zelf schiep een natuurlijke geboortebeperking: een vrouw is slechts enkele dagen per maand vruchtbaar. Ook borstvoeding bood in Bijbelse tijden bescherming tegen een nieuwe zwangerschap. Omdat vrouwen hun kind zeer regelmatig lieten drinken, werd de eisprong afgeremd en waren vrouwen sterk verminderd vruchtbaar. Vrouwen kwamen ook eerder in de overgang dan nu. Een vrouw was in Bijbelse tijden ongeveer twintig jaren vruchtbaar, waarin zij hooguit vijf of zes kinderen kreeg.

In onze tijd en samenleving is het aantal vruchtbare jaren veel groter, mede door de invloed van goede voeding en betere leefomstandigheden. Het is goed om dat besef mee te nemen in de keuzes. Maar hoeveel christelijke vrouwen nemen in hun keuzes mee dat ruime deelname aan het arbeidsproces borstvoeding geven niet optimaal toepasbaar maakt? Daarmee verliest de natuurlijke, van God gegeven, geboortebeperking door borstvoeding haar werking.

Grote wissels omgezet

De komst van de pil maakte de weg vrij voor de seksuele revolutie, met de daarbij behorende vrije seksuele moraal. Seksuele omgang buiten het huwelijk werd mogelijk gemaakt doordat ”het risico” om zwanger te worden zo goed als uitgesloten werd. Het gelijktijdig beschikbaar komen van kunstmatige bevruchtingstechnieken veranderde de algemene kijk op en de omgang met seksualiteit. Seksuele omgang en het krijgen van kinderen worden door steeds meer groepen –buiten het huwelijk tussen man en vrouw– als een recht gezien, waar we uit algemene middelen in zouden moeten voorzien.

Het einde van deze ontwikkeling is nog niet in zicht. Juist in deze tijd worden er grote wissels omgezet en wordt het onderscheid tussen man en vrouw –geschapen naar Gods beeld– niet langer algemeen erkend. Het maakbaarheidsdenken beïnvloedt ons allemaal meer dan ons lief is. Laat dit besef ons waakzaam en bedachtzaam maken.

De omgang met vruchtbaarheid geven we vorm in een gebroken werkelijkheid. Het goede ontwerp van Gods schepping is door de zondeval fors aangetast. De gevolgen daarvan trekken diepe sporen, juist op het gebied van de man-vrouw­relatie en het krijgen van kinderen.

Daarom wil de NPV met twee woorden spreken: ”profetisch” waar het gaat om de ontwikkelingen en ”pastoraal” waar het gaat om de toepassing van anticonceptie in de persoonlijke situatie. Voor het spreken met twee woorden is soms moed nodig omdat niet iedereen die keuze begrijpt.

Veel afgetobd

Bij onze Advieslijn merken we dat er veel wordt afgetobd en ook veel onwetendheid is rond dit onderwerp. Ik heb niet de illusie dat voor jongeren in deze tijd de kerk de enige bron van informatie is. Maar als de kerk zwijgt, spreekt internet. Dat internet spreekt een andere taal en is een slangenkuil waar het gaat om gewetensvorming met betrekking tot relaties, seksualiteit en gezinsvorming. Daar moeten we ons rekenschap van geven én verantwoordelijkheid voor nemen. Laat het onderwerp gezinsvorming en anticonceptie onderdeel zijn van de gesprekken tussen generaties, ook in de voorbereiding op het huwelijk.

Met verstand

Het huwelijksformulier spreekt op grond van 1 Petrus 3:7 niet voor niets over „met verstand bij elkaar wonen.” Met verstand bij elkaar wonen betekent zorg voor elkaar, oog voor elkaars zwakheden en altijd op zoek naar het beste voor de ander en het gezin. Je verstand gebruiken, samen bidden, erover praten en samen zoeken naar de wil van God in de eigen situatie. De Bijbel plaatst het omgaan met de gezamenlijke vruchtbaarheid in de context van het rentmeesterschap. Dit laat de Bijbelse opdracht voluit staan, naast de verantwoordelijkheid die de man en de vrouw hebben om deze opdracht goed en gezond in te vullen.

Wie tot de conclusie komt dat gebruikmaken van anticonceptiemiddelen een begaanbare weg is, doet er goed aan zich te verdiepen in de werking én de bijwerking. Want lang niet iedereen beseft dat de hormonale middelen, zoals de pil, maar ook een spiraaltje, een abortieve werking kúnnen hebben.

Pril leven

Hoewel niet beoogd en ook lang niet in alle omstandigheden, kunnen middelen als de pil en een spiraaltje soms bewerken dat een toch bevruchte eicel niet kan innestelen. Pril leven gaat dan verloren. Een heel vruchtbare, jonge vrouw die regelmatig de pil vergeet, loopt dit risico meer dan een vrouw in de overgang die een Mirenaspiraal gebruikt voor overgangsklachten.

De Bijbel is rijk en praktisch. Tegelijkertijd vraagt Gods Woord een vertaalslag en toepassing op de onderwerpen van deze tijd. Laten we het niet aan ‘de wereld’ overlaten om hierin te spreken!

De auteur is beleidsadviseur Advies & Toerusting bij NPV-Zorg voor het leven. Dit artikel is een samenvatting van een lezing die de auteur hield tijdens de boekpresentatie van 
”Gezinsvorming in een gebroken wereld” vorige week dinsdag.