Strategisch in hartje Lunteren staat de prikbus, een omgebouwde lijnbus. Een blauwe partytent ervoor beschermt tegen de regen, die dinsdagmiddag om 13.30 uur met bakken uit de lucht komt.

Wessel Lansing (20) zit op een plastic stoel onder de overkapping. Zojuist heeft hij een prik gehaald, nu moet hij een kwartier wachten voor het geval er een zeldzame allergische reactie optreedt. Lansing, die aan de andere kant van het pleintje woont, zag de tent toevallig. „Ik zag hem hier voor de deur staan en dacht: da’s makkelijk.” Hij had eerder al een afspraak voor een prik bij de GGD gemaakt, maar was die vergeten. Een prik halen doet hij vooral om naar festivals te kunnen. Decibel Outdoor, Masters of Hardcore. Vanwege corona zijn de evenementen afgelast.

Marley Breekveldt (28) uit Ede hoorde van haar broer dat de vaccinatiebus in Lunteren staat. Ideaal, vindt ze de mobiele prikunit. „Je kunt er gelijk terecht en je hebt maar één prik nodig. Lekker makkelijk.” In de bus prikken ze alleen met het Janssenvaccin, waarbij één prik volstaat.

Drempelverlagend

Jeroen Klören (50) uit Lunteren heeft al zo’n vijf weken een uitnodiging voor een prik liggen. „Ik ga niet gauw ergens heen als het niet per se hoeft. Bovendien kan ik niet tegen het zien van een druppel bloed.” De vaccinatiebus werkt drempelverlagend, vindt hij. „Gewoon in mijn eigen dorp.” In een streekblad las hij dat de bus in zijn woonplaats kwam te staan.

De 74-jarige mevrouw Van den Top uit Lunteren heeft ook een prik in de bus laten zetten. „Ik was het niet van plan, maar zag de bus staan toen ik naar de supermarkt ging.” Het vaccin neemt ze ter bescherming van haar gezondheid: gezien haar leeftijd behoort ze tot een risicogroep en ze heeft recent een hartoperatie achter de rug.

Haar man en kinderen zijn tegen vaccinatie. „Ze vinden het maar een commercieel gedoe. Ook zijn ze tegen de maakbaarheidsgedachte. We moeten juist vertrouwen hebben in de Heere”, zegt de vrouw, die het Reformatorisch Dagblad samen met haar buren leest. Toch heeft ze een prik gehaald. „De middelen mag je gebruiken.”

Twijfel

Intussen vragen twee GGD-medewerkers aan passanten of ze al zijn gevaccineerd. Een grote, bruine man met een zwart baardje blijft staan. Uit zijn ogen spreekt twijfel. Wel of geen prik halen? Uit zijn broekzak haalt hij een telefoon tevoorschijn en belt hij een kennis. Even later is hij verdwenen. Toch maar geen prik.

Een man in zwarte kleren stopt met zijn fiets bij de tent. Niet om een prik te halen, wel om zijn kritische mening te uiten. „Ongekend”, vindt hij de massale vaccinatiecampagne. „Bij andere virale infecties worden alleen maar de kwetsbaren ingeënt. Nu moet iedereen meedoen. Terwijl de IFR (het aandeel mensen dat overlijdt aan een infectie, MC) vergelijkbaar is met de griep. Bovendien weten we de langetermijngevolgen van de vaccins niet. Het is één groot experiment.”

Winnifred Tersteeg laat zich wel vaccineren. Over twee weken wil ze namelijk naar Italië. Dat gaat net: na twee weken heeft het vaccin voldoende afweer opgewekt en komt de betreffende persoon als volledig gevaccineerd in de CoronaCheck-app te staan. Bij de GGD zou ze pas in augustus terecht kunnen voor het Janssenvaccin.

Ook twee jongemannen, Thijs en iemand die niet met zijn naam in de krant wil, halen een prik met het oog op hun aanstaande vakantie. Ze willen een rondreis maken door onder meer Italië, Kroatië en Slovenië. Zonder vaccinatie zouden ze zich bij elke grensoversteek moeten laten testen.

Een potige kerel met een stierennek komt ook een prik halen. „Ik wilde het eigenlijk niet, maar je wordt gedwongen hè”, zegt hij terwijl hij een gezondheidsverklaring invult en zijn identiteitskaart laat zien. „Het is dat ik dan mag reizen.” Over vijftien dagen gaat hij met vakantie.

„We zien vooral de doorsnee bevolking”, zegt teamleider Ton Soetendaal van de GGD. „Dak- en thuislozen en ongeregistreerde arbeidsmigranten zien we hier niet zoveel, wel in Arnhem.” Voor het maken van een reguliere afspraak bij een GGD-priklocatie is een DigiD nodig; zo niet bij de bus. „Daardoor trekken we ook 50-plussers die niet zo digitaal vaardig zijn.”

Doof

Vaccinatie-arts Samira benaderde diverse voorbijgangers met de vraag of ze een prik wilden. Soms met succes. „Een Hongaarse man was bang dat hij aan het vaccin zou overlijden. Die angst heb ik eruit gepraat. Hij heeft daarna zelfs een prik gehaald.”

Een andere man was niet in staat om een reguliere prikafspraak te maken. „Hij is doof en kan daarom niet bellen. Ook heeft hij geen internet of sociale contacten. De bus was voor hem daarom de enige mogelijkheid.”

Niet altijd boekt Samira succes. „Een vrouw zei dat ze wordt geholpen door de Heer hierboven. Iemand anders zei dat een gezond lichaam geen vaccin nodig heeft.”

Rond 15.30 uur lopen er alleen vijf GGD-medewerkers rond. Na een kwartier dient zich de volgende ‘klant’ aan. Om 16.30 uur begint de drukte toe te nemen. Enkele tientallen mensen haalden deze dag een prik bij de bus.

Lunteren is niet de plaats met de meeste animo voor een prik, verklaart een GGD-medewerkster. Zaterdag lieten in Wageningen 43 mensen een prik zetten, weet ze. Vergelijkbaar met Arnhem: daar trok de bus de ene dag 51 mensen, de andere dag 31. In Scherpenzeel was het alle hens aan dek: maar liefst 98 mensen zagen de bus vanbinnen. Toch is dat nog niets in vergelijking met de grote steden, zegt ze. In Rotterdam lieten 200 mensen zich in de bus prikken, in Amsterdam wel 1000.

Zwanger

De coronabus fungeert ook als vraagbaak voor passanten. Een man wil weten of zijn vrouw, die twintig weken zwanger is, er goed aan doet een prik te halen. Het antwoord luidt bevestigend. „Het vaccin is niet schadelijk voor het kind”, zegt een GGD-medewerkster. „Alleen als de moeder heel veel stress krijgt van het halen van een prik, kan dat ongunstig zijn.”

Deze woensdag staat de bus van GGD Gelderland-Midden in Harskamp, donderdag in Wekerom, vrijdag in Arnhem. Ook in andere GGD-regio’s rijden de bussen rond.