Tjeenk Willink door nieuw gedoe rond Omtzigtgate terug bij af
Nieuwe onthullingen, door RTL Nieuws, over de affaire rond de kinderopvangtoeslagen rijden informateur Tjeenk Willink hinderlijk in de wielen. Wie het cru wil uitdrukken: de man is terug bij af.
PVV-leider Wilders twijfelde er woensdagmiddag niet aan: nieuwe verkiezingen zijn onvermijdelijk. Als dít waar is, redeneerde hij, als –zoals woensdag naar buiten kwam– ook Hoekstra en Kaag zich schuldig hebben gemaakt aan het bewust misleiden van de Kamer, dan kan Tjeenk Willink wel stoppen met zijn gesprekken. Dan zijn de drie grootste partijen zo beschadigd geraakt dat formeren onmogelijk wordt. Dan moet eerst de kiezer zich maar weer uitspreken.
Zover komt het niet. De meeste partijen beseffen dat de Nederlandse burger niet zit te wachten op weer een stembusstrijd. En dat het een brevet van onvermogen zou zijn om, als politici er een puinhoop van maken, de kiezer het probleem te laten oplossen.
Maar dat de onthullingen van RTL een donkere schaduw werpen over de prille formatie, staat vast. Al is wat de nieuwszender in een reconstructie van Omtzigtgate openbaart, niet volstrekt nieuw. Immers, ook de commissie-Van Dam die vorig jaar de affaire rond de kinderopvangtoeslagen onderzocht, beschreef al hoe het kabinet in 2019 vanuit politieke motieven informatie over dit explosieve onderwerp niet of incompleet naar de Kamer stuurde. RTL, dat blijkbaar toegang heeft gehad tot notulen van de ministerraad, kleurde dat plaatje woensdag verder in.
Angst
Waar Rutte tot nu toe bewuste misleiding van de Kamer ontkende, roept de reconstructie van RTL het beeld op van een ministerraad die, uit angst dat de affaire onbeheersbaar zou worden, gezamenlijk besloot belangrijke informatie over de kinderopvangtoeslagen niet met de Kamer te delen. En van een kabinet dat regelmatig steen en been klaagde over kritische en lastige Kamerleden. Met als pikantste opmerking de verzuchting van Hoekstra (Financiën) dat hij tevergeefs gepoogd had zijn partijgenoot Omtzigt te „sensibiliseren” (tot rede brengen, AdJ).
Dat verder formeren nu onmogelijk is geworden, staat daarmee nog niet meteen vast. Het wachten is eerst op een schriftelijke kabinetsreactie. Die komt waarschijnlijk niet eerder dan maandag. Daarna volgt weer een Kamerdebat, waarin de huidige coalitie stevig onder vuur zal worden genomen.
Toch blijft het in theorie mogelijk dat VVD, D66 en CDA elkaar wel blijven vertrouwen en vasthouden. En nog altijd ruimte zien voor een minderheidskabinet.
In de praktijk is echter ook die optie uitermate lastig en na de publicatie van RTL Nieuws alleen maar onwaarschijnlijker geworden. Dat komt door twee dingen. In de eerste plaats is het de vraag welke uitwerking de ophef van woensdag gaat hebben op de onderlinge verhoudingen binnen het CDA. De nieuwe onthullingen kunnen er gemakkelijk toe leiden dat de spanning tussen het Omtzigtdeel en het Hoekstradeel nog verder toeneemt. Waarna het CDA zich, geteisterd door interne troebelen, nog verder ingraaft in de al eerder door Hoekstra ingenomen stellingname: voor onze partij zien wij in deze formatie geen rol weggelegd.
In de tweede plaats frustreert de nieuwste ontwikkeling de tactiek van informateur Tjeenk Willink. Want leek hij niet net lekker op weg om, door het vooropstellen van inhoudelijke thema’s, de aandacht weg te trekken bij gedoe rond personen, om op die wijze de geïmplodeerde formatie weer geleidelijk aan vlot te trekken? Nu door de laatste ontwikkelingen de schijnwerpers wéér gericht staan op de Haagse mannetjes en vrouwtjes is Tjeenk, cru gezegd, terug bij af.
Misschien is zijn uitgangspositie nog wel slechter geworden nu het wantrouwen van volk en politici zich niet meer voornamelijk richt op alleen Rutte en zijn VVD, maar ook op Hoekstra, Kaag en eigenlijk het hele kabinet.
