Na alle publiciteit over het wetsvoorstel toezicht informeel onderwijs van de achterliggende weken, lijkt het nu even rustig. Maar achter de schermen gaat Paul op volle kracht door met de voorbereidingen voor de wet. Die moet toezicht regelen op al het informeel onderwijs voor kinderen van vier tot en met zeventien jaar. Het gaat dan om toezicht op onderwijs dat niet wettelijk verplicht is: van kerkelijk jeugdwerk en moslimscholen tot scouting. Als er vermoedens zijn dat dit onderwijs kinderen aanzet tot haat, geweld of discriminatie, zal de Inspectie van het Onderwijs deze signalen moeten onderzoeken en ingrijpen.

De internetconsultatie van de wet leverde de achterliggende maanden duizenden negatieve reacties op van particulieren en organisaties uit de hele breedte van de samenleving. Vertegenwoordigers van christelijke en islamitische organisaties riepen de Tweede Kamer in petities op om de wet niet in te voeren. Momenteel denkt Paul (VVD) na over de reacties en beziet ze of de wet voor de indiening bij de Tweede Kamer nog aanpassing behoeft.

Vanuit het ministerie komen er signalen dat de ingediende commentaren voor de bewindsvrouw geen reden zijn het wetsvoorstel inhoudelijk te herzien of in te trekken.

In de Tweede Kamer lijkt de weerstand tegen de wet daarentegen juist te groeien. Tijdens de onderhandelingen van de coalitie over de onderwijsbegroting, in november vorig jaar, waren SGP, ChristenUnie en CDA betrokken. Toen is ook gesproken over de ‘zondagsschoolpolitie’.  SGP-fractievoorzitter Stoffer zei na de onderhandelingen goede hoop te hebben dat dit probleem „op een bevredigende manier wordt opgelost”. Hoe dat zou gaan gebeuren, wist nog niemand.

Excuses

Ondertussen is er wel een en ander te melden over de ontwikkelingen binnen PVV en NSC. De onderwijswoordvoerder van de PVV, de tachtigjarige Nico Uppelschoten, die vroeger zelf als docent en bestuurder in het mbo werkzaam was, stelde in het debat over de onderwijsbegroting aanvankelijk dat het wel goed zou zijn als er toezicht op het informeel onderwijs zou komen. Stoffer schoot toen uit zijn slof en stelde dat het afgelopen zou zijn met de constructieve houding van de SGP tegenover het kabinet als de gewraakte wet er zou komen.

Dat bericht kwam stevig aan bij de PVV, zo blijkt uit een onderzoek van Nieuwsuur naar het functioneren van de PVV-fractie. De PVV’ers Patrick van der Hoeff (hoofd subcommissie onderwijs) en Edgar Mulder (vicefractievoorzitter) maakten kort na de clash tussen Uppelschoten en Stoffer persoonlijk hun excuses aan de SGP-voorman. De uitlatingen van Uppelschoten waren „een te directe aanval op de achterban van de SGP”. De PVV ziet de SGP als „een belangrijke partner van de PVV, zeker in de Eerste Kamer”, zo blijkt uit het Nieuwsuuronderzoek. Het zou dan wel heel vreemd zijn als de PVV akkoord gaat met het ongewijzigde wetsvoorstel.

PVV biedt excuses aan aan SGP-voorman Stoffer vanwege uitlatingen van PVV-Kamerlid Uppelschoten

Ook bij NSC nemen de twijfels toe. Tijdens de behandeling van de onderwijsbegroting wist ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder zijn NSC-collega Aant Jelle Soepboer zover te krijgen dat hij nog eens „met open vizier” naar de wet zou gaan kijken.

Gevraagd naar de voortgang van het denkproces, geeft Soepboer zijn uitgangspunten weer: „Het eerste is dat ik kritisch ben over de richting die de staatssecretaris inslaat.” Dat de Onderwijsinspectie de controlerende instantie moet gaan worden, ligt volgens hem niet voor de hand.

Het tweede uitgangspunt van Soepboer is dat „de goeden niet onder de kwaden moeten lijden”. Het staat hem tegen dat ook het kerkelijk jeugdwerk en organisaties als de scouting onder de reikwijdte van de wet vallen. Hoe de NSC’er deze twee uitgangspunten in de wet wil vastleggen, weet hij nog niet.

Maar binnen de coalitie bestaan serieuze vragen over de opzet van de wet zoals staatssecretaris Paul die voor ogen heeft; zoveel is wel duidelijk. Het is zeker geen gelopen race.

Kinderbescherming

Zou een voorstel van de Utrechtse terrorisme-expert en faculteitshoogleraar Beatrice de Graaf soelaas bieden? Tijdens een hoorzitting die de drie christelijke partijen in januari organiseerden, deed zij de suggestie niet de Onderwijsinspectie, maar de Raad voor de Kinderbescherming radicalisering onder jongeren op te laten sporen. Dat leek de aanwezigen tijdens de hoorzitting de moeite van het onderzoeken waard. De raad heeft nu reeds bevoegdheden om in gezinnen in te grijpen als er sprake is van radicalisering, zo stelde De Graaf.

De Raad voor de Kinderbescherming heeft geen wettelijke mogelijkheden om informeel onderwijs te controleren

Een woordvoerder van de Raad voor de Kinderbescherming stelt echter dat de organisatie zichzelf juist niet ziet als de meest geëigende instantie om controles uit te voeren: „De raad heeft niet de wettelijke taak om toezicht te houden op instituties, zoals onderwijsinstellingen. Wij komen in beeld als een individueel kind acuut in zijn of haar veiligheid wordt bedreigd of ernstig wordt belemmerd in zijn of haar ontwikkeling.”

Tegenstanders van de wet kijken reikhalzend uit naar het advies dat de Raad van State over de wet gaat uitbrengen. De verwachting is dat het hoogste adviesorgaan van de regering nogal wat grondwettelijke en staatsrechtelijke bezwaren tegen het plan zal aanvoeren. Maar de bewindsvrouw kán dit advies naast zich neerleggen.

Belangrijk is ook of de politieke opponenten van de wet in de Tweede Kamer elkaar weten te vinden. Het komt in het Haagse namelijk geregeld voor dat de tegenstanders geen gezamenlijk front kunnen of willen vormen, waarna het originele voorstel toch de eindstreep haalt.