Mensen met dementie stralen tijdens Appeltaartconcert
Klassieke muziek én appeltaart. Daarmee bezorgen altviolist Michiel Holtrop en zijn muziekvrienden mensen een gouden moment. In verpleeghuizen, tbs-klinieken en buurtcentra.
Het begon in 2007 met een optreden voor Holtrops oma. „Mijn grootmoeder was mijn grootste fan”, vertelt de Utrechtse musicus. „Ze toonde veel interesse voor mijn conservatoriumstudie, bezocht mijn concerten en betaalde mee aan mijn altviool. Toen ze vanwege dementie naar een Amsterdams verpleeghuis verhuisde, besloot ik haar en de bewoners van haar afdeling te verrassen met een concert. De ontroering van de luisteraars trof mij.”
Het bleef niet bij dat ene optreden. De altviolist van het Nederlands Philharmonisch Orkest verzamelde zo’n 20 professionals om zich heen die jaarlijks ten minste 175 concerten verzorgen. Holtrop –oprichter en artistiek leider van de Stichting Appeltaartconcerten– speelt in twee derde van de gevallen zelf mee. Vanwege corona worden nu geen Appeltaartconcerten gegeven.
Waarom speelt u graag in verpleeghuizen?
„We zijn daar, net als in buurtcentra en tbs-klinieken, bezig met de essentie van ons vak: zo mooi mogelijk musiceren en contact leggen met luisteraars. Dat laatste lukt veel beter dan in een concertgebouw, waar het publiek anoniem blijft. Het geeft veel voldoening om mensen in een soms uitzichtloze situatie de schoonheid van muziek te bieden.
Ook de allergrootste talenten zijn graag van de partij, omdat ze het heerlijk vinden om even zonder opsmuk en stress te kunnen optreden. Dat wij maar een bescheiden honorarium voor hun optreden betalen, vindt niemand een probleem. Onze gelden komen uit bijdragen van zorginstellingen, fondsen, sponsoren en vrienden van onze stichting en daar willen we zuinig mee omspringen.”
Wat brengt muziek teweeg?
„Luisteraars worden wakker of juist rustig, gaan stralen en luisteren veelal aandachtig. Mensen met dementie zullen de muziek weer snel vergeten, maar de sfeer blijft hangen. Vaak komen luisteraars met dierbare muzikale herinneringen van lang geleden.”
Waarom serveert u appeltaart?
„In 2012 huurden we voor de gezelligheid een ijscokar. Daardoor kwamen er veel meer bewoners en familieleden naar de concerten. Later zijn we overgestapt op appeltaart met slagroom. Appeltaart staat symbool voor gezelligheid en laagdrempeligheid, en smelt niet.
We proberen ons publiek niet te overprikkelen, te zorgen voor een veilige en rustige sfeer, en een concert niet langer dan drie kwartier te laten duren. Zodat mensen zo goed mogelijk kunnen genieten van de muziek. Meestal treden we met twee tot vier man op, vertellen we kort iets over onszelf en de gespeelde stukken en laten we vooral de muziek spreken.”
Wat zetten jullie zoal op het menu?
„Kamermuziek van Mozart, Paganini en Glinka bijvoorbeeld. We spelen veel liederen van componisten als Brahms en Schubert. Daarnaast bewerken we muziek, onder andere voor harp, fluit en altviool, of gitaar en strijkers, zodat we een breed repertoire hebben. We vragen componisten om stukken voor de Appeltaartconcerten te schrijven. Soms stemmen we ter plekke met het publiek af wat we spelen. Een enkele keer sluiten we af met een volksliedje. Sowieso stoppen we als het nog leuk is. Om daarna onder het genot van appeltaart met slagroom een praatje met de luisteraars te maken.”
Jullie komen ook in buurthuizen en tbs-klinieken.
„In buurthuizen vervullen we een sociale functie. Buurtbewoners nemen hun buren mee en doen soms nieuwe contacten op tijdens de concerten. We willen ook tbs’ers niet laten verkommeren. Velen genieten van onze muziek. Ze reageren spontaan en willen achteraf bijvoorbeeld weten hoe een harp werkt. Het blijft inspirerend om de mooiste klassieke muziek te spelen voor dankbare en soms heel zieke mensen.”