„Kan ik u helpen?” Bij de kassa van de supermarkt is zo’n vraag in de regel aardig bedoeld. Soms is er echter reden om op je tellen te passen als iemand ongevraagd hulp of advies aanbiedt. Daarachter kan de gedachte schuilgaan dat je het probleem verkeerd aanpakt of niet wilt oplossen. Maar als de vos de passie preekt, moet de boer op z’n kippen passen.
Het stadsbestuur in Arnhem gaat kerken en moskeeën de helpende hand bieden in het gesprek over homofobie. De gemeenteraad van Arnhem nam een motie aan die het college vroeg om „met kerken, moskeeën en betrokken hulporganisaties over homogenezing in gesprek te gaan en (…) dit als speerpunt op te nemen in de Arnhemse Regenboogagenda.” De gemeente moet „werken aan het bevorderen van de LHBTIQ±gemeenschap binnen kerken en moskeeën.”
In ons land is sprake van een scheiding tussen kerk en staat. Dat betekent natuurlijk niet dat kerk en staat niet met elkaar mogen spreken. Goed overleg tussen de burgerlijke gemeente en geloofsgemeenschappen is juist gewenst – en dan niet alleen over ruimtelijke ordening. Maar er zijn ook duidelijke grenzen. In een grijs verleden had de overheid zelfs een stem in het beroepingswerk van kerken en dat is een zeer ongewenste vermenging van kerk en staat. Vandaag de dag moet je er niet aan denken dat de gemeenteraad zich gaat bemoeien met prediking, pastoraat of diaconaat.
Zo nadert de gemeente ook een grens als zij zich mengt in de manier waarop kerken spreken over homoseksualiteit. Overigens is de besluitvorming in Arnhem beïnvloed door een gruwelijk voorval uit april 2017: toen werd een homokoppel ernstig mishandeld met een betonschaar door vijf minderjarige jongens. Het is dus niet vreemd dat een gemeenteraad aandacht vraagt voor veiligheid van homo’s en het gesprek aangaat met burgers – en ook met kerken.
Maar in het algemeen vereist dit gesprek over homoseksualiteit in relatie tot geloof grote zorgvuldigheid. Niet alleen in gemeenteraden. Een van de belangrijkste organen van dit land, de Tweede Kamer, wordt sinds deze week voorgezeten door iemand met een uitgesproken opvatting over homoseksualiteit. De nieuwe Kamervoorzitter Vera Bergkamp is getrouwd met een vrouw en liep afgelopen zomer hand in hand over een Zeeuwse boulevard. In een interview met Het Parool gaf ze aan dat ze zich voelde als een bezienswaardigheid, omdat iedereen omkeek. „Dat dit in Nederland nog aan de hand is, er is nog wel wat werk aan de winkel.”
Zo’n neerbuigende uitspraak bevordert het gesprek over homoseksualiteit niet. Bij inclusief denken hoort ook de bereidheid te accepteren dat er mensen zijn die homorelaties afkeuren omdat ze die in strijd vinden met de Bijbel. Dan is er een belangrijke stap gemaakt voor een goed gesprek tussen kerk en overheid. Kerken moeten dat gesprek niet uit de weg gaan, want dat biedt hen juist de ruimte om de overheid aan te spreken op haar opvattingen over homoseksualiteit.
