Voor de verkiezing hadden zich drie parlementariërs gemeld: naast Arib en Bergkamp deed ook PVV’er Martin Bosma een gooi naar het voorzitterschap van de Tweede Kamer.

Om te winnen moesten kandidaten een meerderheid van de geldige stemmen halen. In de eerste en enige ronde werden 139 geldige stemmen uitgebracht, waarvan 74 op Bergkamp. Arib en Bosma moesten het doen met respectievelijk 38 en 27 stemmen.

Bergkamp is Kamerlid sinds september 2012. Daarvoor was ze voorzitter van lhbti-belangenorganisatie COC Nederland. Ook was ze directeur van de Sociale Verzekeringsbank. De D66’er was al lid van het Presidium, het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer. Bergkamp is getrouwd met een vrouw en heeft twee dochters.

Eervol

In haar sollicitatiebrief omschreef Bergkamp zichzelf als een teamspeler en een verbindende leider. Die kwaliteiten zal ze nodig hebben als nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. Ze moet het vertrouwen zien te winnen van een Kamer met maar liefst zeventien fracties. Verder heeft ze als voorzitter een coördinerende rol in de kabinetsformatie.

Daarnaast geeft de voorzitter leiding aan het dagelijks bestuur van de Kamer en aan een ambtelijke organisatie van zo’n achthonderd werknemers. Daar ligt een volgende grote opdracht. Deze zomer moet de Kamer vanwege de renovatie verhuizen naar het oude ministerie van Buitenlandse Zaken.

De Kamer heeft „een duidelijke opdracht meegegeven om de informatiepositie te versterken”, zei Bergkamp woensdag na afloop van de verkiezing.

De functie van Kamervoorzitter geldt als eervol en belangrijk. Zo is de voorzitter het gezicht van het parlement bij bezoeken aan en vanuit het buitenland. Ook moet de voorzitter bij debatten de orde bewaken, en erop letten dat Kamerleden antwoord krijgen op vragen die zij aan het kabinet stellen. Een ander punt is dat de voorzitter betrokken is bij het selecteren van vragen die op het dinsdagse mondelinge vragenuur aan bod komen.

„Leden die zeggen informatie niet te krijgen, dat er stukken ontbreken, daar wil ik mijn tanden in zetten”, aldus de nieuwe voorzitter. Maar, voegt ze eraan toe, dat „zal tijd kosten.”

Verschillende partijleiders hebben Bergkamp gefeliciteerd. Sigrid Kaag stelt dat Bergkamp een „gedreven en verbindend voorzitter” zal zijn. Demissionair premier en VVD-leider Mark Rutte denkt dat de D66’er „het goed gaat doen”. CDA-leider Wopke Hoekstra zegt dat Bergkamp „als gezicht van de democratie” de belangrijke taak heeft om „de controlerende taak van het parlement te waarborgen”. Jesse Klaver (GroenLinks) wenst haar „heel veel succes, wijsheid en plezier toe”. Ook Gert-Jan Segers (ChristenUnie) heeft „alle vertrouwen” dat Bergkamp het goed gaat doen.

Bedisseld en beklonken

Er klinken echter ook heel andere geluiden. Zo twittert PVV-leider Geert Wilders: „Het was dus allemaal al van te voren bedisseld en beklonken. Bosma en Arib hadden geen schijn van kans want Rutte wil weer vriendjes worden met Kaag. Schaamteloos gesjoemel. Alles voor de macht. Nederland is een corrupt land met een nepparlement.”

Ook PvdA-Kamerlid Gijs van Dijk is ontstemd: „Tot zover ‘nieuw leiderschap’”, twittert hij, verwijzend naar de verkiezingsslogan van D66.

Kaag meldde maandag aan Rutte dat Bergkamp overwoog zich te kandideren voor het voorzitterschap. Zelf maakte Bergkamp haar kandidatuur pas dinsdagochtend bekend. Kaag gaf dit dinsdag toe in een debat over de nieuwe informateur. „Gisteren, toen ik de heer Rutte sprak, en dat was een persoonlijk gesprek, heb ik gezegd: oh ja, wij denken erover na Vera Bergkamp zich te laten kandideren”, zei Kaag op vragen van Wilders. Diens oordeel: „Dat stinkt, want dat doe je niet in een persoonlijk gesprek. Dat riekt naar koehandel.”

Gegund

Voor Arib (60) is het verlies een domper. In een vorige maand verschenen interview in het christelijke blad Terdege antwoordde ze op de vraag „Wat als u het niet wordt?”: „Dan ben ik gewoon Kamerlid. Dat zou wel lastig voor me worden, omdat ik jarenlang een andere rol heb gehad. Het is aan de Kamer om een voorzitter te kiezen. Ik hoop dat de Kamerleden kijken naar competenties en ervaring, maar tegelijkertijd weet ik ook hoe de politiek werkt. Dat er achter de schermen dealtjes worden gesloten. Het moet je ook gegund worden.”