Bruls wil snel versoepelen: „dit is niet meer te houden”
De wereld is in de greep van de coronacrisis. Nederland is tot en met 2 maart in een harde lockdown. Ook geldt er een avondklok, waarvoor het kabinet een spoedwet maakte. Volg in dit liveblog het coronanieuws.
Advertentie
De Curaçaose minister-president Eugene Rhuggenaath heeft donderdagmiddag (lokale tijd) bekendgemaakt dat de avondklok op het eiland vanaf vrijdag een uur later ingaat en alleen nog geldt tussen middernacht en 04.30 uur. Horecagelegenheden met vergunning kunnen daardoor tot 23.00 uur open blijven. De versoepeling is een gevolg van de besmettingscijfers die al enige tijd dalen. Ook is er woensdag met vaccineren begonnen.
Niet alle maatregelen kunnen echter van tafel. Zo mogen er voorlopig nog geen concerten of andere evenementen worden georganiseerd. Sportactiviteiten kunnen wel weer beperkt publiek toelaten tot een maximum van 250 mensen. Casino’s mogen nu tot 23.00 uur geopend blijven. Er mag echter geen alcohol in casino’s geschonken worden.
Rhuggenaath zei blij te zijn dat verreweg de meeste mensen zich aan de coronamaatregelen houden. Het virus heeft zich volgens hem daardoor maar beperkt kunnen verspreiden. Er waren donderdag op Curaçao 62 besmettingen geregistreerd. Drie coronapatiënten liggen in het ziekenhuis, waarvan één op de intensive care. Sinds maart vorig jaar zijn er 22 mensen overleden die waren besmet met het coronavirus.
„De huidige coronamaatregelen zijn niet te houden. Het kabinet moet binnen enkele weken versoepelen, om te beginnen door in de buitenlucht meer mogelijk te maken”. Dat zegt Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen, tevens voorzitter van de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid en het landelijke Veiligheidsberaad in het AD.
Bruls reageert hiermee op de drukte in de parken verspreid over Nederland de afgelopen dagen en het voornemen van een deel van de horeca om volgende week tegen de regels in de terrassen open te gooien.
„We moeten accepteren dat mensen op een ongereguleerde manier buiten zijn. We kunnen niet anders dan enigszins toestaan dat het druk wordt. Ik begrijp heel goed dat na elf maanden het draagvlak voor de coronamaatregelen minder is geworden. Elke maatregel begint sleets te raken. Straffen en handhaven gaan we niet meer 100 procent volhouden”, aldus Bruls.
De burgemeester waarschuwt de horeca wel dat er zal worden opgetreden als de terrassen in zijn stad dinsdag open gaan.
Bruls verwacht het kabinet binnen enkele weken met meer versoepelingen komt: „Het is nog even volhouden. Maar ik vind het eerlijk gezegd ook lastig uit te leggen waarom de kappers wel open mogen en de terrassen niet.”
Een vaccinatiepaspoort „kan wel nut hebben in de toekomst”, aldus Rutte. „We moeten daar in Nederland echt nog het debat over voeren. Er hangt een aantal fundamentele vragen omheen.” Zo zijn er nog steeds geen absolute zekerheden over iemands besmettelijkheid nadat hij is ingeënt, zei hij. „Al zijn de eerste berichten niet ongunstig.”
Sommige landen dringen aan op de invoering van een digitaal vaccinpaspoort waarmee EU-burgers in alle andere lidstaten dezelfde rechten zouden verkrijgen op vrij reizen en dergelijke. Zo’n certificaat kost in ieder geval nog wel drie maanden aan technische voorbereidingen, zegt de Europese Commissie.
Op de bewuste dag verzamelde zich rond het middaguur een menigte op het 18 Septemberplein, uit protest tegen de avondklok. Rond 14.00 uur escaleerde de situatie. De Mobiele Eenheid voerde charges uit en dreef de groep relschoppers, geschat op enkele honderden, richting het Centraal Station van Eindhoven. Daar richtten de relschoppers een ravage aan, met forse schade tot gevolg. De ruiten van het station werden ingegooid, een auto van ProRail werd in brand gestoken en de Jumbo in het stationsgebouw werd geplunderd.
Het programma besteedt woensdag 3 maart weer aandacht aan de rellen. In een thema-uitzending worden verdachten die zich niet hebben gemeld herkenbaar in beeld gebracht. Een aantal verdachten heeft zich al eerder gemeld.
De rechter in Den Bosch behandelde woensdag al strafzaken die uit de hevige rellen zijn voortgekomen. Toen werd onder meer een 35-jarige man uit Weert veroordeeld tot acht maanden cel, wegens geweld tegen de politie en het plunderen van de Jumbo. Een 24-jarige Eindhovenaar kreeg zes maanden cel, waarvan twee maanden voorwaardelijk en een 47-jarige man uit Nunspeet kreeg vijf maanden cel, waarvan twee maanden voorwaardelijk.
De grens van 1 miljoen werd eind september gepasseerd en die van 2 miljoen op 15 januari. Het virus dook eind 2019 op in China. Eind juni waren een half miljoen mensen overleden als gevolg van Covid-19.
In de Verenigde Staten zijn de meeste slachtoffers (506.500) gevallen, gevolgd door Brazilië (250.000), Mexico (183.000) en India (156.000). Op de vijfde en zesde plek staan het Verenigd Koninkrijk, met meer dan 122.000 sterfgevallen en Italië (97.000). Daarna volgen Frankrijk en Rusland.
Wereldwijd zijn meer dan 112 miljoen coronabesmettingen vastgesteld, waarvan een kwart in de VS.
Castex waarschuwt voor het snelle oprukken van de besmettelijkere Britse variant. Voor de regio Duinkerken, in het noorden, en Nice en omstreken was al een nieuwe lockdown aangekondigd. Die geldt voor de komende weekenden.
De regering van president Emmanuel Macron wil een derde landelijke lockdown voorkomen. Als heel Frankrijk opnieuw op slot zou moeten, zou dat desastreus zijn voor de economie. Het zou ook politiek een kostbare zaak kunnen worden, ruim een jaar voor de presidentsverkiezingen. Het land kent al een avondklok, maar volgens deskundigen is dat niet voldoende. Ook het vaccineren verloopt langzaam.
Met meer dan 30.000 gevallen in een etmaal is het land weer terug bij de stand van medio november, ondanks alle coronamaatregelen.
Veel eigenaren van restaurants en cafés hebben deze week een bericht gekregen van de overheid dat dit geld niet zoals verwacht eind februari zal worden
betaald, maar „binnen 16 weken”. De vertraging zou te maken hebben met „ingrijpende systeemwijzigingen”.
Volgens KHN dreigen veel ondernemers hierdoor in betalingsproblemen te komen. „Het is in een lange reeks de zoveelste klap in je gezicht en je wordt er
misselijk van”, zegt KHN-voorzitter Robèr Willemsen. „De telefoon staat bij ons roodgloeiend, horecaondernemers kunnen dit er absoluut niet bij hebben.”
De horecabranche kondigde eerder deze week al een rechtszaak aan om de sector weer te laten openen. Ook wilde KHN via een bodemprocedure een schadevergoeding voor de branche regelen. De organisatie benadrukt dat de zaken worden doorgezet, maar wanneer ze precies dienen is nog niet bekend.
Donderdagmiddag vond er nog spoedoverleg plaats met onder anderen demissionair minister Bas van ‘t Wout van Economische Zaken. Hier heeft KHN gesproken over zowel de heropening van de horeca - en in het bijzonder de terrassen - en de uitbetalingsproblemen rond de TVL-regeling. Maar het overleg verliep volgens de branche teleurstellend en heeft niets opgeleverd.
De TVL, voluit Tegemoetkoming Vaste Lasten, is bedoeld voor mkb-ondernemers en zelfstandigen die door de coronamaatregelen veel omzet verliezen, maar wel doorlopende vaste lasten hebben. In december is door de overheid besloten dat de hoeveelheid subsidie voor een ondernemer afhankelijk zou worden van diens omzetverlies. Bij 30 procent omzetverlies is het subsidiepercentage 50 procent. Bij 100 procent omzetverlies loopt dit op naar 70 procent.
„Met toenemende mutaties van het coronavirus is het aannemelijk dat de vaccins in de toekomst aangepast moeten worden om blijvende bescherming te bieden”, legt het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) de noodzaak voor de nieuwe richtlijnen uit.
De bedrijven hoeven niet al het werk opnieuw te doen, maar ze moeten wel aantonen dat de hoeveelheid antistoffen die de vaccins opwekken „niet wezenlijk lager is dan opgewekt wordt door het originele vaccin”. Ze moeten dat onderzoeken bij mensen die nog niet zijn gevaccineerd en nog niet eerder het coronavirus hebben opgelopen, voor zover dat valt aan te tonen. „Ook moet gekeken worden wat het vaccin doet bij mensen die eerder met het originele vaccin zijn geprikt en wat één prik doet ten opzichte van een tweede prik met het oorspronkelijke óf het aangepaste vaccin.”
CBG-voorzitter Ton de Boer noemt het „goed dat we nu in Europa duidelijk hebben welke eisen we stellen aan nieuwe varianten van de coronavaccins. Zo zijn we voorbereid op mutaties en eventuele aanpassingen die hiervoor nodig zijn. De werkzaamheid, veiligheid en kwaliteit moeten gewoon goed zijn, dat staat voorop.”
Dierproeven zijn niet noodzakelijk bij de ontwikkeling van vaccinvarianten, voegt het CBG eraan toe. Het CBG werkt binnen het geneesmiddelenbeoordelingscomité van het EMA samen met de medicijnautoriteiten uit de andere EU-landen.
Vaccinmaker Moderna liet eerder op donderdag al weten dat het een versie van zijn vaccin heeft gemaakt die specifiek de Zuid-Afrikaanse variant van het virus bestrijdt.
Advertentie
AstraZeneca meldde de afgelopen weken tegenslag na tegenslag. In de eerste drie maanden van dit jaar moest de EU het stellen met 40 miljoen doses, terwijl zij rekende op 80 miljoen en eigenlijk nog heel wat meer. De productie in het tweede kwartaal dreigt ook fors tegen te vallen, bleek maandag. Het bedrijf staat er in Brussel sindsdien niet erg goed op.
Soriot is er niettemin „van overtuigd” dat de productie in de lente op gang komt. Het Brits/Zweedse bedrijf zal nauw samenwerken met de Europese Commissie om dat voor elkaar te krijgen, zegt hij.
„Belangrijke beslissingen over de levering van apparatuur en vaccins, onderzoek en productie, regelingen voor personenverkeer of het openen en sluiten van onze grenzen kunnen alleen op Europees niveau naar behoren worden genomen”, betoogde de Italiaan. „De les die de pandemie ons heeft geleerd is dat er geen weg terug is. Dat zou een vergissing zijn, een verspilling van energie, en dat zou ons slecht uitgerust laten voor toekomstige uitdagingen. Onze taak is nu een Europees gezondheidsbeleid te ontwikkelen, en duidelijke bevoegdheden toe te wijzen aan de EU-instellingen.”
De EU-leiders bespreken voor de tweede keer dit jaar over de coronacrisis. Op de agenda staan het versnellen van het vaccinatie-, autorisatie- en productieproces. Daarnaast bespreken de 27 de nieuwe varianten van het coronavirus, reisbeperkingen, inentingsbewijzen en internationale solidariteit.
Dat meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).
Donderdag belandden er 225 nieuwe coronapatiënten in het ziekenhuis, 54 meer dan de vorige dag. Van deze zieken waren er 29 zo ernstig aan toe dat ze naar de ic moesten. Op dit moment zijn er 1025 ic-bedden bezet, waarvan 526 door mensen met corona.
„Zowel de instroom als de bezetting in de ziekenhuizen is op dit moment stabiel”, zegt het LCPS.
Het aantal operaties ligt weer op een normaal niveau, maar het zijn de lichte ingrepen met minder opnames die relatief vaak worden uitgevoerd. Enkele specialismen blijven achter: operaties bij orthopedie en keel-, neus en oorheelkunde worden minder gedaan dan anders.
Het aantal verwijzingen bleef recentelijk achter. Afgelopen week lag dat op 79 procent van de normaal te verwachten aantallen. „Mogelijk speelde het winterweer daarin ook een rol”, aldus de autoriteit.
De organisatie ziet verder veel regionale verschillen in wachttijden tot een behandeling. In Twente en het oostelijke deel van de Achterhoek zijn voor zeven specialismen de wachttijden voor behandelingen met minstens drie weken gestegen ten opzichte van het gemiddelde van november en oktober. In de regio
Amsterdam en de provincies Noord-Holland en Flevoland ziet de autoriteit bij het „overgrote” deel van de behandelingen juist een afname in wachttijd. De wachttijd voor de heupvervanging en knieoperaties lijkt in de meeste regio’s gedaald.
In januari gingen nog steeds veel behandelingen wegens kanker door. „Ook in de laatste drie maanden van 2020 lijkt het aantal patiënten in de oncologie ongeveer op- of boven het niveau van 2019 te zijn geweest.”
Het Amerikaanse biotechnologiebedrijf voert nog onderhandelingen met overheden over meer leveringen van zijn coronavaccin, het eerste product dat Moderna ooit op de markt heeft gezet. Eerder maakte het bedrijf al bekend extra te investeren om de productie van het coronavaccin op te voeren, waarbij wordt onderzocht of dit jaar tot wel 1 miljard doses kunnen worden geleverd.
Het vaccin van Moderna werd in december via een noodprocedure goedgekeurd door de Amerikaanse toezichthouder. De Europese Commissie liet het middel in januari toe voor de bestrijding van de pandemie.
In 2020 boekte Moderna een omzet van 803,4 miljoen dollar, waarvan het leeuwendeel van 528 miljoen dollar bestond onderzoekssubsidies voor het coronavaccin. Doordat de uitgaven aan het onderzoek hoger waren dan de opbrengsten, sloot het bedrijf vorig jaar af met een verlies van 747 miljoen dollar.
Ook woensdag was sprake van grote drukte in het stadspark. In reactie daarop besloot de gemeente de zijingangen van het park af te sluiten en extra toezicht te houden bij de twee hoofdingangen.
Woensdag werden volgens gecorrigeerde cijfers 4403 coronagevallen gemeld. Dinsdag waren het er 3834, maandag 4201.
Uit de wekelijkse rapportage over het coronavirus die het instituut dinsdag naar buiten bracht, bleek dat de daling van de laatste tijd nu echt ten einde is. Het aantal positieve testresultaten nam vorige week toe met 19 procent. Het RIVM spreekt dan ook van een “derde golf” in de coronapandemie.
Het aantal gemelde sterfgevallen door Covid-19 steeg afgelopen etmaal met 33. Dat wil niet zeggen dat al deze mensen in een periode van 24 uur zijn overleden. Sterfgevallen worden soms pas na een tijdje doorgegeven. Woensdag werden 63 overlijdens geregistreerd, dinsdag 94.
Het openen van de terrassen kan de politie helpen bij het handhaven van de coronaregels in te drukke parken. Dit zegt voorzitter Jan Struijs van de Nederlandse Politiebond donderdag na overleg met een aantal burgemeesters over dit onderwerp.
De Nederlandse Politiebond heeft sympathie voor de actie van horecaondernemers op om volgende week dinsdag hun terrassen weer te openen, zegt Struijs. „Uiteraard gaat de politie handhaven als terrassen op illegale wijze openen, maar we snappen de oproep van Koninklijke Horeca Nederland heel goed”, reageert Struijs op de voornemens van de horecabedrijven.
„Door het mooie weer is sprake van toenemende drukte in parken en op stranden. Mensen komen bij elkaar, met grote drukte tot gevolg. De horecabedrijven willen de terrassen gereguleerd openen, met inachtneming van de 1,5 meter. Dat verlicht voor de politie de druk op de handhaving”, aldus Struijs. „Het geeft duidelijkheid. We zien nu een enorme toename van samenscholing, niet alleen in parken maar ook bij illegale feestjes in de duinen. Het is dan beter te reguleren.
We vragen de burgemeesters daarnaar te kijken. Dat geeft ons meer lucht.”
Struijs voerde donderdagmiddag via een videovergadering overleg met een aantal burgemeesters. „Mensen willen naar buiten. Hoe kunnen we dat op een goede manier doen? Ik verwacht dat meerdere burgemeesters zich hierover zullen uitspreken in deze discussie.”
Rusland halveert in eigen land de prijs van twee doses van het Spoetnik V-vaccin tot 866 roebel (9,50 euro). De korting is mogelijk door het optimaliseren van het productieproces, verklaarde handelsminister Denis Mantoerov. De productie is fors opgeschroefd sinds Rusland is begonnen met zijn vaccinatiecampagne, ook een reden voor de prijsdaling.
Spoetnik V werd al in augustus goedgekeurd door de Russische autoriteiten, als eerste ter wereld. De belangrijke finale testen (fase 3) waren toen echter nog niet afgerond. Later bleek dat het een effectief vaccin is, dat inmiddels onder meer in EU-land Hongarije wordt toegepast. Het middel is volgens Moskou in 36 landen geregistreerd, naast Rusland.
De vaccins van bijvoorbeeld Pfizer/BioNTech en Moderna zijn wat duurder dan het Russische. Dat van AstraZeneca kost voor EU-landen 1,78 euro voor twee doses, onthulde een Belgische minister eerder.
De Britse politie heeft bijna 70.000 boetes uitgedeeld voor overtredingen van lockdownregels. Die gingen onder meer naar mensen die weigerden mondkapjes te dragen of illegale feesten organiseerden, meldt politieorganisatie NPCC.
De politie deelde tussen 27 maart vorig jaar en 14 februari dit jaar in totaal 63.201 boetes uit in Engeland en 5.751 in Wales. „We zitten nog steeds in een erg gevaarlijke fase van de pandemie die aan ruim 120.000 mensen het leven heeft gekost”, zei NPCC-voorman Martin Hewitt. Hij zei dat de regels glashelder zijn en beklaagde zich over het „kleine aantal opstandige en onverantwoordelijke mensen” dat zich niet aan de regels houdt.
Overtreders moeten soms vele duizenden ponden afrekenen. In de periode 17 januari tot 14 februari zijn meer dan 270 boetes verwerkt voor het houden van illegale bijeenkomsten met meer dan dertig aanwezigen. Het gaat dan bijvoorbeeld om feesten of muziekoptredens. De boete voor die overtreding is 10.000 pond (11.500 euro).
Verschillende partijen in de Tweede Kamer willen dat studenten die dit studiejaar afstuderen meer collegegeld terugkrijgen dan tot dusver is toegezegd. Het kabinet geeft bepaalde groepen studenten die later afstuderen een deel van hun collegegeld terug. Maar te veel studenten vallen in de plannen van het kabinet buiten de boot, vinden onder meer regeringspartijen D66 en de VVD.
Mbo- hbo- en wo-studenten die dit studiejaar met vertraging afstuderen, krijgen tot 535 euro compensatie. Verder hoeven huidige studenten volgend studiejaar maar de helft van het collegegeld te betalen. Maar studenten die een wo-bachelor afronden en niet verder studeren, krijgen niets extra’s. Ook studenten die dit jaar zonder vertraging afstuderen, krijgen geen geld.
Paul van Meenen (D66) wil van partijgenoot minister Ingrid van Engelshoven weten hoe het zit met de compensatie van de groep studenten die in augustus afstudeert. Ook zij hebben last gehad van de coronacrisis, bijvoorbeeld omdat ze minder praktijklessen konden volgen. De VVD stelt voor om studenten de keuze te geven of ze de halvering van het collegegeld volgend jaar, of met terugwerkende kracht dit jaar al willen inzetten.
GroenLinks wil dat ook studenten die dit collegejaar zonder vertraging afstuderen een tegemoetkoming krijgen. De SP en de PvdA vinden het vooral oneerlijk dat bachelorstudenten in het wo geen compensatie krijgen. „Ook de bachelor in het wo is een zelfstandige opleiding”, vindt SP-Kamerlid Frank Futselaar.
Volgens Van Engelshoven is het niet uitvoerbaar om alle studenten compensatie te geven. „We willen het goed doen voor zoveel mogelijk mensen. Dan kun je niet álles doen.”
De wereldwijde handel is volledig hersteld van de gevolgen van de coronacrisis en ligt zelfs hoger dan voor de virusuitbraak. Dat stelt het Centraal Planbureau (CPB) op basis van zijn Wereldhandelsmonitor.
Volgens het CPB nam de wereldhandel in december met 0,6 procent toe vergeleken met november en wordt daarmee het niveau van begin 2020 overtroffen. Het verlies door corona in het eerste halfjaar is goedgemaakt met een groei van 1,3 procent over heel 2020. In het vierde kwartaal van 2020 was de groei 4 procent.
De groei in december werd met name ondersteund door de uitvoer van geavanceerde economieën. Daarbij vallen met name de Verenigde Staten op, met een toename van 3,3 procent, en de invoer van opkomende economieën. Opvallend is dat China in december minder heeft ingevoerd en uitgevoerd, wat in lange tijd niet is voorgekomen.
De industriële productie steeg in december met 1,3 procent ten opzichte van november. Daarmee is ook de industriële productie terug op het niveau van begin 2020, aldus het CPB.
De Nederlandse Spoorwegen (NS) hebben na een recordverlies in coronajaar 2020 mogelijk nog miljarden euro’s extra nodig van de overheid om de dienstregeling komende jaren in stand te kunnen houden. Meer banen wil het vervoersbedrijf niet schrappen. Ook is de NS voorlopig niet van plan om de treinkaartjes in prijs te verhogen, afgezien van inflatiecorrecties.
„Wie wil, kan komende jaren bij NS blijven werken”, zo verzekert topvrouw Marjan Rintel. De NS kondigde eerder al aan komende jaren 2300 banen te schrappen. Maar dat wil het bedrijf doen via natuurlijk verloop. Er zullen geen gedwongen ontslagen vallen, is afgesproken met de vakbonden.
Rintel wil zodra de coronamaatregelen dat toelaten weer reizigers terugwinnen in de trein. Ze benadrukt dat er vanuit Den Haag een bijzonder beroep wordt gedaan op de NS om Nederland bereikbaar te houden, vandaar dat het drastisch inperken van de dienstregeling geen optie zou zijn. Daar hoort volgens de NS-baas wel een vergoeding tegenover te staan.
Onder de streep kwam de onderneming vorig jaar 2,6 miljard euro tekort. Niet alleen gingen er veel minder mensen met de trein, maar de spoorvervoerder heeft ook flink moeten afschrijven omdat de reizigersaantallen waarschijnlijk nog jaren onder druk staan, bijvoorbeeld door de opkomst van thuiswerken.
Daarom is het hoofdrailnet in Nederland waarschijnlijk nog tot 2025 zwaar verlieslatend, vreest de NS. Voor de verwachte verliezen op deze concessie heeft het bedrijf een afschrijving van 1,6 miljard euro in de boeken gezet. Ook heeft de NS veel geld opzij gezet voor mogelijke extra kosten in verband met gesprekken over bepaalde concessie-voorwaarden in het Verenigde Koninkrijk.
Mediahuis, de eigenaar van onder meer NRC Handelsblad, De Telegraaf en regionale dagbladen, heeft door de coronacrisis een forse toename gezien in het aantal abonnees. Dat dankt het Belgische mediabedrijf naar eigen zeggen aan de omslag naar digitaal maar ook zeker aan de coronapandemie, waardoor mensen veel meer behoefte hadden aan nieuws.
Topman Gert Ysebaert zegt dat het coronajaar een kantelpunt was in de digitalisering van het printbedrijf, dat nu een digitaal bedrijf is geworden. Dat zorgt volgens hem voor een sterke basis voor groei. Verder bereikten volgens Ysebaert de nieuwsmerken meer mensen dan ooit tevoren. „Het afgelopen jaar maakte duidelijk dat in tijden van onzekerheid, mensen nog meer op zoek gaan naar accurate informatie en onafhankelijke journalistiek”, aldus het bedrijf.
Zo bekeken dagelijks 2,3 miljoen mensen de nieuwssites van het mediabedrijf tijdens het coronajaar. „Ongekend hoog”, aldus Mediahuis. Meer dan 1,1 miljoen mensen bekeken de nieuwsapps van het bedrijf. Dat is 10 procent meer ten opzichte van een jaar eerder. Ook groeide het aantal digitale abonnees hard en werden podcasts een vaste waarde in de journalistiek, zegt het bedrijf.
De NS kan zonder aanvullende steun niet met deze aantallen treinen blijven rijden. Hierover moet het vervoersbedrijf met het ministerie van Infrastructuur besluiten nemen. zegt minister van Financiën Wopke Hoekstra. Het volhouden van de dienstregeling „lijkt op termijn financieel gezien niet vol te houden”, leest de bewindsman in de jaarcijfers van het vervoersbedrijf, waarvan de Staat de enige aandeelhouder is. Hij is met het bedrijf in gesprek over eventuele verdere staatssteun.
De coronacrisis raakt de NS hard; het bedrijf draaide vorig jaar een recordverlies van 2,6 miljard euro. President-directeur Marjan Rintel zegt in een toelichting dat de NS meer geld nodig heeft van de overheid. Over eventuele aanvullende steun is Hoekstra in gesprek, maar „het is aan de NS om de organisatie op termijn weer financieel gezond te maken”. Dat is volgens de bewindsman broodnodig. Mensen reizen veel minder met de trein door de coronamaatregelen, en ook de komende jaren verwacht de vervoerder minder reizigers.
Over het afbouwen van de dienstregeling moet de NS zelf beslissingen nemen, benadrukt Hoekstra. Dat gebeurt wel in overleg met het ministerie van Infrastructuur. Verder moet het bedrijf verder aan de slag met bezuinigingen. Een eerder samengesteld pakket moet al 1,4 miljard aan bezuinigingen opleveren. Daardoor zullen ongeveer 2300 banen verdwijnen, zonder dat hierbij gedwongen ontslagen vallen.
Burgemeester Paul Depla van Breda gaat de komende dagen met horecaondernemers in zijn gemeente meedenken over wat er buiten mogelijk is. Heropenen van de terrassen op 2 maart mag binnen de geldende coronamaatregelen niet, maar er zijn volgens hem best meer mogelijkheden dan nu het geval is. „We moeten ook in Den Haag voor het voetlicht brengen wat er in de steden gebeurt. We kunnen niet aan de gang blijven met verbieden en gebieden”, aldus de Brabantse burgemeester.
Donderdag riepen 65 regionale afdelingen van Koninklijke Horeca Nederland (KHN) horecaondernemers op om dinsdag hun terrassen weer te openen. Initiatiefnemer van de actie Johan de Vos uit Breda besprak de plannen donderdag met de gemeente. Depla: „Terrassen openen kan ik niet toestaan, maar ik snap het probleem. De parken puilden de afgelopen dagen uit met mensen die zelf eten en drinken meebrachten en de horeca moet de terrassen maar gesloten houden. We kunnen als gemeente ook niet steeds parken blijven leegvegen. Dan kom je als handhavers tegenover de maatschappij te staan.”
Andere burgemeesters, zoals Pieter Broertjes van Hilversum, onderschrijven de mening van Depla. In het Veiligheidsberaad is eerder ook al gepleit voor verruiming van de maatregelen in de buitenlucht. Depla: „Er zouden meer afhaalpunten kunnen komen voor eten en drinken, zodat de drukte beter wordt gespreid. Er kan meer en beter gebruik worden gemaakt van straatmeubilair dat er toch al staat. Corona is iets waar we mee moeten leren omgaan en dan kan je het beter gecontroleerd en veilig doen dan ongecontroleerd groepen laten ontstaan. Want het terrasseizoen gaat echt binnen een paar weken van start, dat houden we niet tegen.”
Het ziekteverzuim in de zorgsector is in de maand januari opnieuw gestegen. Toen waren dagelijks gemiddeld 71.000 werknemers niet inzetbaar. Dat is meer dan het gemiddelde verzuim over het hele coronajaar 2020, meldt kennisnetwerk op het gebied van verzuim Vernet. Vorig jaar bleven gemiddeld 63.000 medewerkers per dag thuis vanwege ziekte.
Op basis van onderzoek bij circa driehonderd zorginstellingen berekende Vernet het landelijk verzuimpercentage in januari op 7,68 procent. Het verzuim steeg in alle regio’s, de regio Noord liet net als een jaar geleden het hoogste verzuim zien. De cijfers zijn nog exclusief werknemers die in thuisquarantaine zaten of wachtten op de uitslag van een coronatest.
Gemeten over heel 2020 lag het percentage ziekteverzuim op 6,83 procent, tegen 6,14 procent in het jaar ervoor. Volgens Vernet laten de nieuwe cijfers zien dat de druk op werknemers in de zorgsector dankzij de coronacrisis nog altijd onverminderd hoog is.
Onderzocht zijn ziekenhuizen, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, gehandicaptenzorg en verzorging, verpleging en thuiszorg (VVT). In totaal werken er circa 930.000 mensen in deze vier sectoren. In de gehele zorg- en welzijnssector werken op dit moment circa 1,3 miljoen mensen.
Een groep van 65 regionale afdelingen van Koninklijke Horeca Nederland (KHN) roept horecaondernemers op om volgende week dinsdag de terrassen te openen. Eet- en drinkgelegenheden moeten wegens de lockdown gesloten blijven, maar volgens de actiegroep is die regel onzinnig voor de buitenruimtes.
„Zeker na het zien van de beelden van afgelopen weekend en afgelopen dagen. Amper tot geen handhaving maar wel volle parken door het hele land”, zegt initiatiefnemer en horeca-ondernemer Johan de Vos. De voorgeschreven 1,5 meter afstand zal bij de heropening wel in stand worden gehouden, zo benadrukt hij.
„Daar heb ik alle begrip voor. Het is niet meer uit te leggen wat het kabinet doet. Het is bittere noodzaak voor ondernemers”, zegt de landelijke KHN-voorzitter Robèr Willemsen. „Wij roepen niet op tot burgerlijke ongehoorzaamheid en roepen ook niet landelijk op tot een opening van de terrassen, maar ik verwacht wel dat nog meer KHN-afdelingen dit gaan doen.”
Volgens de groep is er een gebrek aan perspectief en is de grens niet alleen financieel maar ook psychisch bereikt. De actievoerende KHN-afdelingen vinden dat de horeca en de reis-, evenementen- en cultuurbranche de rekening betalen voor de coronacrisis. De steunmaatregelen zijn daarnaast ook niet toereikend, vinden de ondernemers, die ook de tijd die het kost om de tegemoetkoming in de vaste lasten uit te keren hekelen.
De Vos trekt de vergelijking met het toestaan van winkelen op afspraak en vindt dat de horeca ook open kan. „Bij ons kwamen mensen al op afspraak, zijn er al looproutes en is er, net als bij de winkels en kappers, triage vooraf. Er is dus geen enkele gegronde reden dat de winkels wel weer ruimte krijgen en de horeca niet.” Volgens de groep hebben burgemeesters in het Veiligheidsberaad ook al gepleit voor opening van de terrassen om drukte van mensen beter te kunnen spreiden.
In januari riep de groep ook al op tot heropening, maar zag toen van een dergelijke actie af vanwege het toenemend aantal besmettingen en de druk op de zorg.
Het Trimbos-instituut ziet een toename van psychische klachten tijdens de coronacrisis. Uit een peiling onder bijna 1300 mensen eind januari blijkt dat de deelnemers hun leven een 6,6 gaven, tegenover een 7 in de maanden daarvoor. Kort voor de peildatum werd op 20 januari een aanscherping van de lockdown aangekondigd, mede vanwege de oprukkende Britse variant van het virus.
Het was de derde keer dat het instituut een dergelijke peiling uitvoerde. In het nieuwste onderzoek geeft bijna een kwart van de deelnemers aan dat hun mentale gezondheid sinds het begin van de coronacrisis achteruit is gegaan. In oktober was dat nog 1 op 6.
Ook hebben mensen volgens Trimbos vaker last van slaapproblemen, angst, depressie en eenzaamheid. De jongste groep respondenten van tussen de 20 en 35 jaar heeft hier het meeste last van. Deelnemers geven aan dat zij meer sociaal contact en perspectief belangrijk vinden om de coronacrisis goed door te komen.
De angst voor het coronavirus zelf is gelijk gebleven, stelt Trimbos. Wel waren er vergeleken met oktober meer stressklachten vanwege corona en de maatregelen die van kracht zijn. Een meerderheid (60 procent) gaf echter ook aan dat ze wel nog iets positiefs kunnen benoemen aan de coronacrisis, zoals meer saamhorigheid en rust.
De coronacrisis heeft de Nederlandse Spoorwegen (NS) vorig jaar opgezadeld met een recordverlies van 2,6 miljard euro. Niet alleen gingen er veel minder mensen met de trein, maar het vervoersbedrijf heeft ook flink moeten afschrijven omdat de reizigersaantallen waarschijnlijk nog jaren onder druk staan.
Vanwege de coronapandemie kopen minder reizigers een kaartje, pauzeren reizigers hun abonnement en neemt de verkoop in de winkels op stations af. Daarom is het hoofdrailnet in Nederland waarschijnlijk nog tot 2025 zwaar verlieslatend, vreest de NS. Voor de verwachte verliezen op deze concessie heeft het bedrijf een afschrijving van 1,6 miljard euro in de boeken gezet. In totaal bedragen de afschrijvingen en een voorziening voor verlieslatende contracten ongeveer 2,3 miljard euro.
Om de dienstregeling dit jaar en komende jaren in stand te kunnen houden heeft de NS nieuwe financiële afspraken met het Rijk nodig, benadrukt president-directeur Marjan Rintel in een toelichting. Dit ondanks dat eerder al forse ingrepen zijn aangekondigd om het bedrijf financieel gezond te maken. Komende jaren moet het personeelsbestand, zonder dat er gedwongen ontslagen vallen, met circa 2300 banen worden ingekrompen.
Het megaverlies is voor een groot deel een boekhoudkundig verhaal. Maar wanneer puur wordt gekeken naar de bedrijfsvoering van de NS, dan komt het bedrijf over 2020 ook nog zo’n 111 miljoen euro tekort. De NS wist de omzet met circa 6,6 miljard euro wel aardig op peil te houden. Maar dat laatste is vooral te danken aan flinke vergoedingen van de Nederlandse en Britse overheid om de treinen tijdens de pandemie door te laten rijden. Zonder die hulp waren de opbrengsten waarschijnlijk circa 30 procent lager uitgevallen.
Toch staan er in de jaarcijfers van de NS ook nog enkele lichtpuntjes. Zo kwamen reizigers vaker op tijd op hun bestemming aan. Ook was de kans op een zitplaats met dik 97 procent hoger dan ooit gemeten. Deze scores zijn wel sterk beïnvloed door de lage reizigersaantallen. De klanttevredenheid heeft de NS afgelopen jaar niet gemeten omdat het volgens het bedrijf niet verantwoord was om dit onderzoek in coronatijd in de trein uit te voeren.
Het kabinet gaat, wellicht volgende week, met kerken praten over kleine stapjes die mogelijk gezet kunnen worden om weer met iets meer mensen naar de kerk te gaan.
De coronacrisis treft NS nog véél zwaarder dan gedacht. De vervoerder maakt donderdag een verlies van circa 2,5 miljard euro over afgelopen jaar bekend, bevestigen ingewijden aan het AD. Om de dienstregeling dit en volgend jaar te kunnen blijven rijden, is nieuwe overheidssteun nodig.
Het verlies ligt aanzienlijk hoger dan NS eerder voorspelde. Afgelopen augustus ging de vervoerder nog uit van ruim een miljard euro, in het najaar liep dat op naar 1,5 miljard. Oorzaak van de rode cijfers is uiteraard de ruime halvering van het aantal reizigers door de lockdowns en alle beperkende maatregelen.
Vervoerde NS in 2019 nog een recordaantal van 1,3 miljoen reizigers per dag, vorig jaar waren dat er slechts 580.000. Ook de omzet uit de stationswinkels en horeca kelderde.
NS verwacht op zijn vroegst in 2025 terug te zijn op het niveau van 2019, toen het een record aantal van 1,3 miljoen reizigers per dag vervoerde.
Op Aruba wordt met zorg gekeken naar de snelle stijging van het aantal coronapatiënten dat de afgelopen dagen moest worden opgenomen in het ziekenhuis. Zo lagen er op 19 februari nog acht mensen met corona in het Horacio Oduber Hospitaal, het enige ziekenhuis op het eiland. Van hen lagen er vier op de intensive care. Op 24 februari waren dat er al 27, van wie zeven op de ic.
De stijging is opmerkelijk omdat het aantal besmette personen op het eiland al langere tijd lichtjes daalt. Zo waren er op 19 februari 286 besmette gevallen op het eiland, vijf dagen later waren dat er 268.
Het aantal nieuwe vastgestelde coronabesmettingen in Duitsland is het laatste etmaal verder gestegen. Het Robert Koch Instituut (RKI), de Duitse tegenhanger van het RIVM, heeft donderdagochtend bijna 12.000 nieuwe gevallen gemeld.
Woensdag waren dat er nog iets meer dan 8000, meer dan een verdubbeling ten opzichte van dinsdag. Met het cijfer van woensdag kwam er een einde aan een daling van drie dagen op rij. Het is een vast patroon dat de besmettingscijfers in Duitsland oplopen naarmate de week vordert. In totaal is het coronavirus in Duitsland al bij 2.414.687 personen vastgesteld.
Het officiële dodental werd donderdag bijgesteld met nog eens 385 personen. Bijna 70.000 personen in Duitsland zijn tot dusver met zekerheid overleden aan de gevolgen van Covid-19.
De Verenigde Staten hebben bij China geprotesteerd omdat diplomaten anale coronatesten moesten ondergaan, meldt VICE World News op basis van een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken. De Chinese regering heeft beloofd de Amerikaanse diplomaten niet meer aan de tests te onderwerpen.
Het ministerie benadrukt dat het nooit heeft ingestemd met het gebruik van de betreffende test. Er is direct bezwaar gemaakt toen bleek dat sommige medewerkers de anale coronatest hadden ondergaan.
Peking zou de Amerikanen hebben laten weten dat er een fout is gemaakt en dat diplomatiek personeel is uitgezonderd van de testen, die verplicht zijn voor iedereen die sommige delen van China in wil reizen. Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken had niet direct commentaar. Volgens de Chinese autoriteiten kan het coronavirus in sommige gevallen makkelijker worden ontdekt in iemands anus dan in de neus of keel.
De strijd tegen het coronavirus in Europa is opnieuw het hoofdthema van een videovergadering van de 27 EU-leiders. Op uitnodiging van de voorzitter van de Europese Raad Charles Michel overleggen ze donderdag vanaf 15.00 uur over de stand van zaken rond de productie en levering van vaccins en de voortgang met het inenten van de EU-bevolking. Aan de orde komt ook de zorg over de nieuwe virusvarianten die geleidelijk de overhand in de EU krijgen. Onder aanvoering van Griekenland leggen de zuidelijke vakantielanden de invoering van een coronapaspoort voor gevaccineerde reizigers weer op tafel. Ze willen zo snel en veilig mogelijk toeristen kunnen verwelkomen.
Vijf premiers hebben Michel in de aanloop naar de top geschreven dat er „meer Europese ambitie nodig is” op het gebied van vaccinproductie. Ze storen zich aan de trage leveringen van goedgekeurde vaccins door de farmaceuten en willen dat er snel nieuwe productielijnen worden geopend. „Een verandering in onze manier van denken is nodig. Deze strategische kwestie gaat ons, leiders, allemaal aan,” schrijven de Belgische premier Alexander De Croo en zijn ambtsgenoten uit Denemarken, Spanje, Polen en Litouwen.
Ze pleiten voor de oprichting van een nieuw agentschap, dat de vaccinproductie in de EU van ontwikkeling tot levering kritisch volgt en aanstuurt en ingrijpt als er bijvoorbeeld een grondstoffentekort is. Den Haag vindt dat de markt de gelegenheid moet krijgen meer productiecapaciteit op te zetten en dat nu denken en praten over een ‘strategische autonomie’ op de korte termijn geen oplossing brengt.
Intussen bereidt de EU zich erop voor dat nieuwe virusvarianten mogelijk aangepaste vaccins nodig maken, zoals bij de griepprik. De Europese Commissie, die namens de 27 onderhandelt, krijgt volgens een hoge diplomaat alle ruimte om in contracten met farmaceuten deze nieuwe vaccins veilig te stellen. De zorg over de verspreiding van mutaties is zo groot dat zes lidstaten hun grenzen met andere EU-lidstaten nagenoeg dicht houden. In zijn uitnodiging erkent Michel dat beperkende maatregelen en het ontmoedigen van niet-essentiële reizen nodig blijven, maar dat mag niet ten koste gaan van een soepele goederen- en dienstenstroom tussen de lidstaten.
Intussen blijven de landen die sterk afhankelijk zijn van het toerisme aandringen op een vaccinatiebewijs waarmee het reizen weer zou kunnen. Over de technische uitvoering zijn echter nog veel vragen. Verschillende internationale partijen waaronder wereldgezondheidsorganisatie WHO en IATA (de luchtvaartmaatschappijen) zijn hierover druk met elkaar in gesprek. Nederland wil geen paspoort waarmee EU-burgers alleen binnen de EU vrij zouden kunnen reizen maar dat in een keer internationaal geregeld zien. Dat zou al in juni rond kunnen zijn.
Michel heeft meteen ook maar vrijdagmorgen geclaimd om over Europese veiligheid en defensie te vergaderen. Het is vooral door de coronaperikelen meer dan twee jaar geleden dat de leiders met elkaar over dit thema hebben gesproken. Ze beginnen om 09.00 uur en NAVO-chef Jens Stoltenberg schuift ook aan.
Zowel donderdag als vrijdag wordt de top afgesloten met een gezamenlijke persconferentie van Michel en Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen.
Advertentie