Relschopper zoekt bewust confrontatie
Nederland blikt terug op verbijsterende dagen vol geweld. Koffiedrinkende virusontkenners op het Museumplein tegen de corona-aanpak en avondklok maken plaats voor harde hooligans en rauwe relschoppers.
Relschoppers bekogelen agenten met stoeptegels, zwaar vuurwerk, golfballen en zelfs met messen. Tientallen agenten raken gewond door de uitbarsting van geweld. Ook journalisten zijn doelwit.
Op sociale media verschijnen oproepen voor demonstraties, voor harde confrontaties met de politie. Relschoppers wisselen in app-groepen onderling adviezen uit hoe de ME zo hard mogelijk te kunnen treffen. Kant en klare molotovcocktails worden te koop aangeboden.
De hevige onrust roept herinneringen op aan de krakersrellen uit de jaren 80. Het verschil is dat de rellen zich destijds vooral beperkten tot Amsterdam. Nu doen de onlusten zich voor in het hele land.
Een voor Nederland relatief nieuw fenomeen is dat vandalen niet schromen supermarkten te plunderen. Ander dieptepunten zijn het belagen van een ziekenhuis in Enschede en Den Bosch en het in brand steken van een GGD-testlocatie in Urk. Zelfs de zorg blijkt niet veilig.
De uitbarsting van geweld is niet meer te herleiden tot de groeiende onvrede over het coronabeleid. De onlusten hebben weinig meer van doen met betogingen van virus-relativerende burgers tegen beperkende overheidsmaatregelen.
De categorie „koffiedrinkende virusontkenners” is bij de nieuwste onlusten grotendeels verdwenen. De demonstraties tegen het overheidsbeleid trekken een andere categorie betoger.
Ramptoeristen zijn er nog altijd. Eerzame burgers, huisvaders soms, die uit nieuwsgierigheid, uit sensatiezucht, een kijkje komen nemen en zich meer dan eens laten meeslepen door het geweld.
De protesten trekken ook nog altijd pubers die uit verveling uit zijn op een verzetje en zich vervolgens te buiten gaan aan vandalisme en grof geweld. Opgepakte demonstranten blijken vooral tieners, twintigers, soms dertigers. De jongste opgepakte betoger in Eindhoven was veertien jaar. De avondklok kan voor hen de trigger zijn om zich te buiten te gaan.
Capuchon
De meest problematische soort demonstrant is echter de harde hooligan, de rauwe relschopper. Verscholen achter sjaal en capuchon. Niet zelden verbonden aan de harde kern van voetbalsupporters of van extreem-rechtse of extreem-linkse groeperingen.
Eén ding heeft dit type demonstrant gemeen: het bewust en doelgericht zoeken van de confrontatie met de politie. Rellen om te rellen zogezegd. In app-groepen, waarin dit soort tuig elkaar ophitst om onrust te stoken, vallen de termen corona en avondklok niet.
Het lastige is dat de demonstraties, vooral van zondag en maandag, bestaan uit een mengeling van verschillende categorieën betogers. Onderzoek moet uitwijzen wie de organisatoren zijn, wie de meelopers en wie de doelbewuste daders. En wat hun motieven zijn. Onderscheid maken tussen demonstranten kan wellicht bijdragen aan een gerichte aanpak bij de beteugeling van het geweld.
Weinig keus
Nederland kan zomaar aan de vooravond staan van een langere periode van geweld. De overheid heeft weinig alternatieven om de onrust de kop in te drukken.
De avondklok intrekken is geen optie, omdat oproerkraaiers dan zegevieren. De onrust ongemoeid laten, is geen optie, gezien de ernst ervan. Hard, daadkrachtig en repressief politie-optreden lijkt daarom vooralsnog de enige optie.
De geest blijkt sneller uit de fles, dan dat deze er weer in zit.
