De video, waarin Blckbx-presentator Flavio Pasquino in gesprek gaat met Schetters, werd binnen een week tijd bijna 700.000 keer bekeken. Tientallen mensen mailden of appten het Reformatorisch Dagblad erover. Schetters, die onderzoek doet naar vaccins tegen dierziekten, heeft dan ook opvallende opvattingen over de bestrijding van de coronacrisis.

Zo is het volgens hem „onnodig en roekeloos” om je te laten vaccineren tegen corona. Roekeloos, omdat het vaccin van Pfizer volgens Schetters een auto-immuunziekte zou kunnen veroorzaken. „We weten niet of dat zal gebeuren, maar dat is geen legitimatie om te zeggen: als we het niet weten, doen we het maar.”

„De kans dat het fout gaat en er een auto-immuunziekte ontstaat, is enorm”, zegt ene dr. Andrew Wakefield tijdens een ingelast videofragment. Wakefield is een bekende antivaxxer en wetenschapsfraudeur. In 2010 werd de Britse arts geschrapt uit het artsenregister vanwege het zonder toestemming doen van onnodige, pijnlijke testen bij elf kinderen. Hij deed dat om een mogelijk verband aan te kunnen tonen tussen vaccinatie tegen bof, mazelen en rode hond en autisme.

Schetters en Wakefield verklaren het ontstaan van auto-immuniteit als volgt. Na een prik nemen spiercellen zogenaamd messenger-RNA op en zetten dat om tot een eiwit. Dat wordt vervolgens gepresenteerd op de buitenkant van de spiercellen, waartegen een afweerreactie ontstaat. Zo zou het lichaam zijn eigen cellen kunnen aanvallen, met als gevolg een auto-immuunziekte.

Zeldzame bijwerking

„Dat het mRNA-vaccin zomaar tot auto-immuniteit kan leiden omdat er een eiwit wordt gepresenteerd, is onzin”, reageert prof. Marjolein van Egmond, immunoloog aan Amsterdam UMC. „Cellen laten altijd na een infectie of een vaccinatie stukjes eiwitten zien. Op die manier maken ze kenbaar aan het afweersysteem dat ze zijn geïnfecteerd.”

Heel soms raakt het afweersysteem in de war, zegt Van Egmond. „Dan kan er inderdaad auto-immuniteit ontstaan, maar dit is een zeldzame bijwerking en is tot nu toe bij dit vaccin niet gemeld. Overigens kan auto-immuniteit ook ontstaan na een infectie.”

„Erg vergezocht”, vindt prof. Ger Rijkers het idee dat het vaccin een auto-immuunziekte zou veroorzaken. „Je moet je in duizend bochten wringen om dat te kunnen verklaren”, zegt de immunoloog aan het University College Roosevelt in Middelburg. „Stel dat het wel gebeurt, dan moeten de klachten binnen een tot twee weken optreden, als het immuunsysteem op zijn sterkst is. Inmiddels zijn miljoenen mensen gevaccineerd. Ik ken geen enkel geval van auto-immuniteit.” Ook op de lange termijn acht Rijkers auto-immuniteit onwaarschijnlijk. „Binnen een week na de injectie heeft de cel al het mRNA uit het vaccin afgebroken.”

Schetters vindt vaccinatie behalve roekeloos ook onnodig. „De urgentie is er niet. Het is duidelijk dat de meeste mensen gewoon immuun zijn en helemaal geen Covid-19 ontwikkelen.”

„Bizarre opmerking voor een immunoloog”, reageert prof. Frits Rosendaal, epidemioloog aan het Leids Universitair Medisch Centrum. „Je kunt niet immuun zijn tegen een ziekte die eerder niet bestond. Ook al krijg je slechts milde klachten, dan betekent dat niet dat je al immuun was.” Kort na de eerste golf had zo’n 5 procent van de Nederlanders antistoffen tegen corona. Inmiddels heeft ergens tussen de 10 en de 20 procent immuniteit opgebouwd. „De rest is dus nog vatbaar voor het virus.”

Thuisblijven

„Vaccinatie is niet de manier om van de lockdown af te komen”, stelt Schetters. Wat de manier wél is, legt hij aan het eind van de video uit. „Dit wil ik meegeven aan beleidsmakers: laten we teruggaan naar wat ik normaal noem. Blijf thuis als je ziek bent.”

Alsof thuisblijven bij klachten voldoende is om het virus onder controle te krijgen. „Echt niet”, zegt prof. Rijkers. „Ook mensen zonder klachten kunnen het virus overdragen.” Volgens recent Amerikaans onderzoek zijn klachtenvrije dragers van het virus zelfs verantwoordelijk voor meer dan de helft van de besmettingen.

Ook prof. Rosendaal vindt het hoogst onverstandig om de coronamaatregelen los te laten. „Als we dat doen, gaat het goed fout. De zorg kan de patiëntenstroom dan niet meer aan. We krijgen dan situaties zoals in Bergamo, waar de doodskisten zich opstapelden. Of kijk naar het Verenigd Koninkrijk, waar het helemaal misgaat.”

Van de coronapatiënten krijgt zo’n 10 procent ernstige klachten en overlijdt 1 procent, stelt de epidemioloog. „Bij optimale zorg. Anders is het sterftepercentage nog veel hoger. Moet iemand op de ic worden opgenomen, maar er is geen plek, dan overlijdt hij of zij gegarandeerd. We moeten daarom te allen tijde zien te voorkomen dat we in code zwart terecht komen en artsen moeten kiezen: die wel op de ic, die niet. Die situatie dreigde na de eerste golf maar krijgen we ook als we nu de teugels laten vieren.”

Ernstige klachten

Tot slot heeft Schetters zijn bedenkingen bij de effectiviteit van het vaccin van Pfizer, waarmee Nederlanders nu een prik kunnen krijgen. De 95 procent effectiviteit die de farmaceut claimt, betekent volgens hem slechts dat de personen in de placebogroep tien keer zo vaak een of meer milde klachten hadden als in de gevaccineerde groep. „We kunnen niet zeggen of het vaccin ook beschermt tegen ernstige klachten. In de totale studie kregen slechts vier mensen ernstige Covid-19, waarvan één in de gevaccineerde groep. Dat is 75 procent bescherming. Minder nog dan de eis van de autoriteit dat het vaccin minstens 90 procent bescherming moet bieden.” Dat laatste is pertinent onjuist: de Europese Geneesmiddelautoriteit stelt geen minimumeis voor effectiviteit.

„Er mag inderdaad geen statistische uitspraak gedaan worden over de werkzaamheid bij ernstig zieke coronapatiënten”, geeft prof. Van Egmond toe. Toch lijkt het er alles op dat het vaccin ook ernstige klachten voorkomt. „Na de eerste prik kregen tien patiënten ernstige Covid-19, waarvan negen in de placebogroep. Na twee prikken waren dat er nog eens vier, waarvan drie in de placebogroep.”

Het is irrationeel om te denken dat het vaccin wel milde klachten zou voorkomen maar geen ernstige, vindt prof. Rosendaal. „Ik ken geen enkel vaccin waarbij dat gebeurt.” Ook prof. Rijkers acht dat „zeer onwaarschijnlijk.”