Er waren momenten dat Jan de Vries uit Oudebildtzijl de aanleg van een voedselbos niet meer zag zitten door de obstakels van alle regelgeving. Nu gloort er weer hoop. Als alles meezit kunnen na de zomer de fruitbomen geplant worden.
De bankencrisis die ons land vanaf 2008 in een diepe recessie bracht, zette De Vries aan tot diep nadenken over de situatie in de wereld. De crisis legde volgens hem ook de kwetsbaarheid van ons voedselsysteem bloot. „We zijn te veel afhankelijk van het eten uit de supermarkt en verbouwen te weinig ons eigen voedsel. We moeten ervoor zorgen dat we als regio weer zelfvoorzienend worden.”
De Vries, die in Oudebildtzijl een eigen reclamestudio heeft, voegde de daad bij het woord en meldde zich aan voor de eenjarige studie permacultuur, waarin hij leerde hoe we de bodem kunnen voeden en hoe natuurlijke ecologische systemen zichzelf in stand kunnen houden. Het gaat bij permacultuur ook om het ontwerpen van de menselijke leefomgeving op een manier die ecologisch duurzaam en economisch stabiel is.
Dorpsbos
Tijdens zijn studie kwam hij op het idee om van het dorpsbos in Oudebildtzijl een voedselbos te maken. De Vries wist dat Dorpsbelang Ouwe-Syl van plan was met een groenproject aan de slag te gaan, maar dat dit nog niet van de grond was gekomen. Zijn idee van een voedselbos werd door dorpsbelang goed ontvangen. Staatsbosbeheer, de eigenaar van het bos en de toenmalige gemeente Het Bildt, die de grond pachtte, waren enthousiast. Ook Landschapsbeheer Friesland stemde ermee in.
Het idee leidde in 2018 tot de oprichting van de Stichting Voedselbos Ouwe-Syl. Naast een bestuur zijn er inmiddels zo’n zestien vrijwilligers, die bereid zijn in het bos de handen uit de mouwen te steken.
Het moeizame vergunningentraject, onder meer veroorzaakt door de gemeentelijke herindeling, maakte de initiatiefnemers eerst moedeloos. Maar daar kwam een paar weken geleden verandering in. Toen gaf de provincie Friesland een verklaring van geen bedenkingen af. Het plan ligt nu ter inzage bij de gemeente Waadhoeke. Als er geen bezwaren komen, kan de aanleg na de zomer beginnen.
Evenwicht bereiken
Om van het ruilverkavelingbos een voedselbos te maken wordt er een ecosysteem ontwikkeld, waarbij dieren en planten samen met lucht, water en bodem zorgen voor een zeker evenwicht.
Het betekent dat er in het bos ruimte moet komen voor een groot scala aan fruitbomen, struiken en vaste planten. Het gaat om een kringloopsysteem waarbij geen of zo weinig mogelijk middelen van buiten worden aangevoerd en waarbij het ‘afval’ binnen het systeem gerecycled wordt tot nieuwe voeding. Er wordt gewerkt zonder bestrijdingsmiddelen en kunstmest en er wordt geen dierlijke mest van elders aangevoerd.
Kappen
Om met de inrichting van het voedselbos te kunnen beginnen zullen er eerst veel bomen gekapt moeten worden. Zo gaan er veel essen tegen de vlakte. Volgens De Vries is ongeveer 80 procent van de essen ziek.
De vrijkomende ruimte wordt niet alleen gebruikt voor fruitbomen, maar ook een vijver. Vooral in droge perioden is het bos gebaat bij een waterpartij. „Dan trekt het water langzaam de bodem in.” Een ander voordeel is dat het water kikkers, padden en salamanders aantrekt en dat is weer goed voor de biodiversiteit. „Je moet holistisch gaan denken”, aldus de initiatiefnemer.
Experiment
Het voedselbos wordt als een groot experiment gezien. Hoe ontwikkelt de natuur zich? „Zo’n bos ontwikkel je misschien wel voor tweehonderd jaar. Het gaat om de lange termijn. We doen dit ook voor de volgende generatie.” De Vries hoopt dat de aanwezigheid van het voedselbos anderen inspireert om de permacultuur ook toe te passen.
Het voedselbos Ouwe-Syl blijft ook in de toekomst de plek om een ommetje te maken. „Mensen kunnen elkaar ontmoeten, een praatje maken. Door de krimp is er in het dorp al veel verdwenen. Daar komt het voedselbos voor terug.”