Beëindigen leven kind verdeelt coalitie
Minister De Jonge (VWS) dubt over de vraag of hij regels gaat opstellen voor levensbeëindiging bij kinderen van 1-12 jaar. De coalitie van VVD, CDA, D66 en CU is verdeeld. Vier vragen.
Waardoor is deze kwestie op de kabinetsagenda beland?
Het indienen van een euthanasieverzoek is in Nederland mogelijk voor kinderen vanaf 12 jaar. Dat is sinds 2002 zo geregeld in de euthanasiewet. In 2007 kwam er een aparte regeling bij, voor de levensbeëindiging van pasgeborenen van hooguit 12 maanden. Die kwam er na een stevige lobby van een groep Groningse kinderartsen, die uiteindelijk werd overgenomen door de Nederlandse Vereniging van Kinderartsen (NVK).
In 2015 trok de NVK weer aan de bel, nu met het pleidooi dat er ook voor kinderen tussen de 1 en de 12 een stervensregeling moest komen. De vereniging schetste twee opties: de euthanasiewet aanpassen en flexibeler omgaan met de leeftijdsgrens van 12 jaar, of een tweede regeling. Artsen die zich aan die regeling houden als ze ervoor kiezen een kind te laten overlijden, zouden daardoor niet met het strafrecht worden geconfronteerd.
Waarom komt het onderwerp nu weer terug?
De vorige zorgminister, de VVD’er Schippers, vond in 2015 dat er extra bedenktijd nodig was. Daarop bood de NVK aan om in de tussentijd onderzoek te doen naar de medische begeleiding van ernstig zieke kinderen. Eind september overhandigden zij hun rapport, waarin ook ervaringen van ouders zijn verwerkt. Daaruit bleek dat artsen bij ernstig zieke kinderen soms keuzes maken die ook in de volwassenenzorg niet ongebruikelijk zijn, zoals het intensiveren van de symptoombestrijding of het afzien van behandelingen. Een kleine groep artsen zei desondanks weleens stervensprocessen van kinderen te hebben begeleid die zo pijnlijk en langdurig waren dat actieve levensbeëindiging in hun ogen een welkome optie zou zijn geweest.
En sinds dat rapport is De Jonge weer aan zet?
Ja en nee. Ja, omdat hij het coalitieberaad over de kabinetsreactie op het rapport moet coördineren. Nee, omdat een liberale meerderheid van regerings- en oppositiepartijen hem de regie inmiddels grotendeels uit handen genomen heeft. Deze groep (VVD, D66, GroenLinks, PvdA en SP) dwong De Jonge woensdag tijdens een debat tot de toezegging dat hij uiterlijk in het voorjaar met een beleidsreactie komt.
Hoe nu verder?
Duidelijk is dat de huidige stand van zaken CDA en ChristenUnie voor dilemma’s plaatst. Uitstel van de besluitvorming betekent extra polarisatie, omdat de kwestie dan terugkeert in de verkiezingscampagne. Bovendien, door nu een regeling te maken, kan De Jonge daar invloed op uitoefenen. Zo kan hij bepalen dat kinderen er alleen onder vallen als hun levenseinde op korte termijn wordt verwacht en nadat artsen tot de slotsom zijn gekomen dat ingezette palliatieve interventies het lijden onvoldoende hebben verlicht. Het is aannemelijk dat een regeling van alleen seculiere partijen aanmerkelijk minder beperkende voorwaarden bevat.
Het maken van zo’n regeling is voor het CDA bovendien niet ongewoon. De vorige, over levensbeëindiging bij pasgeborenen, werd opgesteld door de CDA-bewindslieden Donner en Ross-van Dorp.
CU-Tweede Kamerlid Van der Graaf zei woensdag te willen kiezen voor terughoudendheid omdat het voor haar partij niet klip-en-klaar is dat nieuwe regelgeving nodig is. De ChristenUnie is wel bereid werk te maken van minder vergaande alternatieven, zoals het verduidelijken van de reikwijdte voor kinderpalliatieve zorg. Relevant in dit verband kan zijn dat alleen de betrokken vakministers een ministeriële regeling ondertekenen; in dit geval de CDA’ers De Jonge en Grapperhaus (Justitie en Veiligheid). Mocht De Jonge toch besluiten komend voorjaar stappen te zetten, dan is het afwachten of en zo ja hoe stevig de ChristenUnie zich daar dan tegen verzet.
