Bij menigeen was voorafgaand aan de persconferentie de schrik om het hart geslagen. Zouden de premier en de minister van Volksgezondheid laten weten dat er opnieuw een maximumaantal bezoekers voor samenkomsten komt? En zouden kerkdiensten daar dan ook onder vallen?

Maar nee, van dat alles was niets te horen. Het belangrijkste nieuws was de „zeer dringende oproep” aan mensen om niet meer dan zes gasten thuis uit te nodigen. Ook wordt de quarantainetijd verkort van veertien naar tien dagen.

Rutte en De Jonge benadrukten dinsdagavond hoe zorgelijk de situatie rond corona in Nederland is. „Als we niet oppassen, zijn we binnen afzienbare tijd terug bij af. Terug bij een overbelaste zorg, terug bij het land op slot, terug waar we niet willen zijn”, aldus de premier. Toch is het verklaarbaar dat hard ingrijpen uitbleef.

In de eerste plaats wijzen de cijfers erop dat de privésfeer de belangrijke plaats van besmetting is. In tegenstelling tot in bijvoorbeeld de horeca of supermarkten kan de overheid achter de voordeur niet ingrijpen als mensen de coronaregels aan hun laars lappen. Juist in het privédomein is men dus afhankelijk van de goede wil en medewerking van burgers. Rutte en De Jonge zijn daar optimistisch over.

Een tweede reden voor het ontbreken van nieuwe ingrijpende regels is dat de situatie weliswaar zorgelijk genoemd kan worden, maar niet de spuigaten uitloopt.

Regionaal

In de derde plaats krijgt de corona-aanpak een meer regionale aard. „Regionaal waar het kan, landelijk waar het moet”, aldus Rutte. Ter illustratie van de regionale verschillen noemde De Jonge het aantal besmettingen in de afgelopen twee weken in Amsterdam en in Assen; respectievelijk 1400 en 2.

In lijn met de regionale aanpak kwam de Amsterdamse burgemeester Halsema, tevens voorzitter van de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland, ook zelf met maatregelen. Zo komt er een meldplicht voor feesten en partijen waarbij meer dan 100 personen aanwezig zijn.

Halsema deelde verder mee dat in overleg met het kabinet een „escalatieladder” is gemaakt. „Dit betekent dat wij onze bevolking willen kunnen voorbereiden op een aantal maatregelen die wij misschien genoodzaakt zijn de komende weken te nemen.” Als voorbeeld noemde ze onder andere het opnieuw beperken van samenkomsten tot maximaal honderd personen. Zo was een inperking van samenkomsten, waaronder wellicht kerkdiensten, dinsdagavond toch niet hélemaal buiten beeld.

Tot slot lijkt het kabinet op dit moment bewust terughoudend met ingrijpen, beducht voor onnodige schade. Schade zou niet alleen slecht zijn voor de burger en de samenleving en economie als geheel, maar zou –met een verkiezingsjaar voor de deur– ook politieke gevolgen kunnen krijgen.

Verder wil het kabinet de ontwikkeling van het virus mogelijk nog even aankijken, intussen hopend dat burgers zich beter aan de voorschriften gaan houden. „Dit is het moment waarop het of vrij rap kan misgaan, of waarop we het weer de goede kant weten om te buigen”, zei De Jonge.

Schade kan echter ook gemakkelijk ontstaan door gebrek aan, of gebrekkig ingrijpen. Duidelijk is dat het kabinet geen ingrijpende maatregelen wil, maar die zo nodig ook niet zal schuwen. Daarmee kan een volgende persconferentie er zomaar anders uit komen te zien.

Spannend blijft de situatie op middelbare scholen. In een week tijd betrof 9,9 procent van het aantal door de GGD gemelde coronapatiënten 15-19-jarigen. Een tiener in deze categorie zou niet meer dan zes leeftijdsgenoten in huis of tuin moeten uitnodigen, afgaande op het zeer dringende kabinetsadvies. Bovendien dient thuis afstand tot buitenstaanders gehouden te worden. Dezelfde tiener mag echter wel met ruim twintig leeftijdsgenoten in een klaslokaal zitten, en zonder onderling afstand te houden. Het kabinet houdt echter vast aan de adviezen die het Outbreak Management Team over scholen uitbracht. Verspreiding op deze plaatsen is zeker mogelijk, maar scholen zijn geen „drijvende kracht achter de verspreiding van het virus”, aldus De Jonge.

Lees ook

„Boos en verdrietig over ongehoorzaamheid in refokring”