Consuminderen werkt louterend
Mijn uitgever waarschuwde me destijds om weg te blijven uit de hoek van consuminderaars en vrekken. Na zeven boeken moet ik vaststellen dat dit helaas niet is gelukt.
De laatste journalist die hier thuis over de vloer kwam, was de zoveelste die het vroeg. En dus trok ik, zuchtend maar ook met iets van een binnenpretje, een dikke trui aan voor de foto. Want dat gebeurt wanneer mensen die je interviewen ergens hebben gelezen dat je in de wintermaanden de centrale verwarming op slechts 16 graden zet om kosten te besparen.
Van tevoren, nog voordat ik mijn eerste manuscript had ingeleverd, wist ik al dat het koorddansen zou worden. Om de hypotheek in een razend tempo te kunnen aflossen, namen we maatregelen die in dit tijdsgewricht door grote groepen mensen als drastisch worden aangemerkt. Zo kocht ik jaren achter elkaar geen nieuwe kleding, reed ik in een zo goedkoop en klein mogelijke auto en zette ik inderdaad de CV een paar graadjes lager.
Het schrappen van de wintersport kan dan nog worden gezien als afzien van luxe, het overige valt in de ogen van menigeen onder het kopje afzien. Zo werd het inlossen van een schuld aan de bank synoniem aan een sobere levensstijl die je zou kunnen betitelen als zelfkastijding. Zelf heb ik dat nooit zo ervaren of als zodanig benoemd, maar in de media werd er allengs een soort karikatuur van gemaakt.
Koopreflex
Door journalisten wordt ook altijd als eerste gevraagd wat ik er allemaal voor heb moeten laten en wat ik het meeste mis. Op die laatste vraag moet ik steeds vaker het antwoord schuldig blijven, want dit nieuwe consumptiepatroon was een louterende ervaring en bleek me als gegoten te zitten. Niet alleen wist ik me in korte tijd van mijn woningschuld te verlossen, ik was ook voorgoed verlost van een koopreflex.
Met mijn eerste boek had ik echter de toon gezet, want steeds weer kreeg ik het verzoek om nog eens voor de foto een glas water in te schenken of het thermostaat omlaag te zetten. Vermoedelijk gaat daar een troostende werking van uit voor mensen die gebukt gaan onder een hoge aflossingsvrije woningschuld en op hun tenen moeten lopen om hun huidige levensstijl te kunnen bekostigen. Ons gezin mag er dan warmpjes bij zitten in financieel opzicht, daarvoor hebben we wel kou moeten lijden.
Hardnekkig
Dat eendimensionale en vertekenende beeld is hardnekkig en gaat doorgaans gepaard met het waanidee dat een verre vakantie automatisch tot meer geluk leidt. Zelf herhaal ik steeds –en meestal tevergeefs– dat een nieuwe sportfiets van 2000 euro mij niet tien keer zo gelukkig en tevreden zou maken als een tweedehands exemplaar van 200 euro. In werkelijkheid denk ik zelfs dat het omgekeerde het geval is.
Zuinig leven met het oog op duurzaamheid en milieubewustzijn, wint langzaam terrein en werkt in sommige kringen zelfs statusverhogend. Vrijwillig een stapje terugdoen op de maatschappelijke ladder en afzien van nodeloze consumptie is echter een stuk minder modieus en blijft aan je kleven als een toffeepapiertje aan je schoenzool.
De auteur is publicist. Voor eerdere columns zie rd.nl/hormann. Reageren? hormann@refdag.nl
