Westerse legers terugtrekken uit het Midden-Oosten? Goed idee. Meestal doen ze er meer kwaad dan goed. Maar Noord-Syrië is nu juist de uitzondering die de regel bevestigt.
Het zijn dagen waarin het erg makkelijk is om met de wolven in het bos mee te huilen dat de Amerikaanse president Trump gek is. (En laten we wel wezen, daar geven opmerkingen over zijn „ongeëvenaarde wijsheid” ook wel aanleiding toe. Nebukadnezar was er niets bij.)
Maar feitelijk is zijn Midden-Oostenbeleid tot nog toe consistenter dan dat van zijn voorganger, Obama. Trump zegt: Die eindeloze oorlogen in de regio, daar hebben wij niets te zoeken. Wij zijn niet degenen die vrede gaan brengen tussen stammen en volken die elkaar al eeuwenlang dwars zitten.
Ik vind dat een wijs standpunt. Immers: de eerdere oorlogen van Amerika en andere westerse landen in het Midden-Oosten hebben zelden iets goeds gebracht voor de regio. De inval in Irak in 2003? Het gevolg was chaos en meer terreur. De strijd tegen de taliban in Afghanistan? Dat land is terug bij af. De oorlog in Syrië? De enige prioriteit was het vermorzelen van Islamitische Staat, zonder aandacht te schenken aan onderliggende oorzaken.
Al die oorlogen en misstappen zijn niet Trump aan te rekenen, maar zijn voorgangers Bush jr. en Obama. Van Obama’s Syriëbeleid (onder meer het bewapenen van rebellengroepen tegen IS) zeiden analisten destijds al dat het op termijn een giftige uitwerking zou hebben. Nederland deed daar trouwens ook vrolijk aan mee door nog tot vorig jaar de jihadistische Sultan Muradbrigade in Syrië te steunen.
In feite kan ik maar één voorbeeld bedenken van een recente Amerikaanse oorlog in het Midden-Oosten die positief uitpakte, en dat is de Golfoorlog van 1991. Toen verdreef een coalitie onder leiding van de Amerikanen Saddam Hussein uit Koeweit. Die actie was vooral een succes omdat toenmalig president Bush sr. in zijn wijsheid besloot om direct na de bevrijding van Koeweit te stoppen.
Trump voert met zijn isolationisme dus een consistenter en wellicht ook vruchtbaarder beleid in de regio dan je zou denken. Maar, en dat is het wrange van wat er nu gebeurt in Noord-Syrië: juist op het punt van de Koerden had hij een uitzondering moeten maken. Zij waren en zijn de belangrijkste geallieerden van het Westen in de regio – en nog min of meer democratisch op de koop toe.
Het is waar, de Koerden zijn ook geen helden van onbesproken gedrag. Hun leger in Noord-Syrië, de YPG, is inderdaad aan de terroristische PKK gelieerd, zoals Turkije terecht zegt. Maar dat rechtvaardigt in de verste verte niet het binnenvallen door Turkije met de bedoeling daar miljoenen Arabische Syriërs te huisvesten.
Net als in het geval van Koeweit had Amerika hier het verschil kunnen maken in positieve zin. Het was in feite nog makkelijker dan in 1991. Toen moest er gevochten worden. In dit geval hoefde het Amerikaanse leger niet méér te doen dan te blijven zitten, zonder enige gevechtshandeling te hoeven uitvoeren.
Maar nu is het te laat. Het is te triest voor woorden dat uitgerekend de Koerden nu in het stof bijten terwijl de Sultan Muradbrigade en andere door het Westen gesteunde jihadi’s samen met de Turken juichend een democratisch experiment om zeep helpen.