Rechter Kavanaugh werd onlangs voor het leven benoemd tot lid van het Amerikaanse hooggerechtshof, ondanks beschuldigingen door vrouwen over aanranding. Zijn naam en faam raakte in de weken voorafgaand aan de benoeming zwaar beschadigd. Vermoedelijk zal hij de rest van zijn leven door miljoenen mensen gewantrouwd worden. De FBI mag vastgesteld hebben dat er geen bewijs was voor de beschuldigingen, de publieke opinie oordeelt anders.

Want die zag vooral een moedige intelligente Christine Ford, die zich kwetsbaar opstelde door zich vrijwillig te onderwerpen aan een openbaar verhoor en die –vermoedelijk oprecht, maar onterecht– overtuigd was van haar gelijk. Daartegenover stond een boze machtige man behorend tot de conservatieve elite, strijdend voor de baan van zijn leven. Het enkele feit dat president Trump hem nomineerde en bleef steunen, was bewijs genoeg. Kavanaugh loog. Ford is slachtoffer. Zo presenteerden de media het. Zo redeneert de massa.

Virale laster

Al met al illustreert deze gang van zaken een griezelig fenomeen van de 21e eeuw: laster die zich ongehinderd viraal verbreidt. Internet maakt het mogelijk dat ieder mens op ieder moment zonder enige oorzaak voor een virtuele tribune van miljoenen mensen aangeklaagd en zwartgemaakt kan worden. Zo nodig kan dit onderbouwd worden met zelf gefabriceerde bewijzen zoals gemanipuleerde documenten, geluidsopnames, foto’s of video’s. Een recent voorbeeld is de lastercampagne waardoor Stichting Jij daar! deze week getroffen werd. Predikanten uit de gereformeerde gezindte die gastspreker zijn bij de stichting worden op een fake (nagebouwde) website met vrijwel dezelfde naam belasterd en zwartgemaakt.

Bij virale laster is iedere beschuldigde vogelvrij, wordt ieder proces een showproces en ieder gericht een volksgericht. Het publiek zit niet alleen op de tribune, maar is tevens aanklager en rechter. De meeste stemmen tellen. De publieke opinie beslist. Dit tast elementaire rechtsbeginselen en daarmee de fundamenten van de rechtsstaat aan. Het feit dat samenlevingen gereguleerd worden door rechtsstelsels die in de loop van duizenden jaren zijn ontstaan, is een groot goed. Het maakt samenlevingen leefbaar. Dat is een vrucht van Gods algemene genade. Een samenleving die elementaire rechtsbeginselen bij het grofvuil zet, moet vrezen voor haar toekomst. De geschiedenis van de mensheid leert dat zulke samenlevingen een hel op aarde kunnen worden. De showprocessen die plaatsvonden en -vinden in dictatoriaal geregeerde landen zoals Rusland en Noord Korea illustreren dit.

Laatste dagen

Het is opvallend dat de Bijbel leert dat laster in het bijzonder hoort bij de eindtijd. Paulus schrijft dit nadrukkelijk in 2 Timotheüs 3: „En weet dit, dat in de laatste dagen ontstaan zullen zware tijden. Want de mensen zullen zijn (…) lasteraars (…) Zonder natuurlijke liefde, onverzoenlijk, achterklappers.” Het is dezelfde Paulus die er in 1 Korinthe 13 op wijst dat ware liefde niet samen kan gaan met laster. „De liefde handelt niet lichtvaardiglijk (…), zij denkt geen kwaad; Zij verblijdt zich niet in de ongerechtigheid, maar zij verblijdt zich in de waarheid; Zij bedekt alle dingen.” En wanneer de apostel Johannes Gods Woord besluit, zegt hij: „Maar buiten zullen zijn (…) een iegelijk die de leugen liefheeft en doet” (Openb. 22:15).

Laster is een machtig wapen in de hand van de vader der leugens, de duivel. Het behoort tot zijn eigen natuur om te lasteren. Het was duivelse laster die Eva verleidde („Is het ook dat God gezegd heeft…”). Het was ook vuile laster toen Adam God beschuldigde van zijn val: „De vrouw, die Gij bij mij gegeven hebt…”). Laster is daarmee een zonde van alle tijden, maar tegelijk een zonde die zich vermenigvuldigt naarmate de tijd voortschrijdt en het einde van de tijd nadert. Satan maakt gebruik van alle middelen die hem ten dienste staan om laster te voeden. Digitale media zijn in zijn hand een machtig wapen. Hij houdt erg van ”fake news”. Hij is gesteld op mediabedrijven die toegewijd zijn aan het produceren en verbreiden hiervan. Het is vermoedelijk niet overdreven om te stellen dat veel bekende machtige mediabedrijven door hem geregeerd worden. Vandaar ook het grote belang van christelijke mediabedrijven zoals de Erdee Media Groep. Zij bestaan om een geestelijke strijd te strijden.

Waarheid liefhebben

Dit alles betekent dat er voor gelovigen een dure plicht is om in een tijd waarin de leugen regeert, te tonen dat zij liefhebbers zijn van de waarheid. Dat begint ermee dat zij zelf voorzichtig wandelen, om daarmee iedere aanleiding tot laster te voorkomen. Daarnaast moeten alle vormen van laster verafschuwd worden als behorend tot het eigen werk van satan. Ze onthouden zich daarom van alle lasterpraat, ook de subtiele vormen ervan, zoals het wekken van suggesties of het uitspreken van ongefundeerde vermoedens. Zij lenen het oor niet aan laster, laten zich ook niet gebruiken voor het doorgeven van laster, en doen actief moeite om laster uit te doven door de bron ervan op te sporen en aan te spreken.

Gelovigen dienen immers een Koning Die Zich verheugt in waarheid, en Die in alles toont de Waarheid Zelf te zijn. „Ik ben de Waarheid”, is Zijn getuigenis. Nooit kwam van Zijn lippen enige laster. Nooit gaf Hij gehoor aan laster. Nooit voedde Hij laster. Elk Woord dat Hij sprak, was volkomen waar. Zelfs Zijn zwijgen was waar. Daarom horen Zijn kinderen eveneens liefhebbers van de waarheid te zijn, niet alleen zoals die zich manifesteert in een Bijbelse leer, maar ook in een Bijbels leven. Zodat zij Zijn Beeld vertonen en Zijn Naam om hen niet gelasterd, maar veeleer geprezen wordt.

Lastdragers

Ware discipelen van Jezus zijn lastdragers, geen lasterdragers. Zij laten zich leiden door de opdracht om elkaars lasten te dragen, en alzo de wet van Christus te vervullen (Gal. 6:2). Het is opmerkelijk in welke context deze bekende woorden staan. Het eerste vers van dit hoofdstuk dat er direct aan voorafgaat, luidt namelijk: „Broeders, indien ook een mens overvallen ware door enige misdaad, gij die geestelijk zijt, brengt de zodanige terecht met de geest der zachtmoedigheid; ziende op uzelven, opdat ook gij niet verzocht wordt.” In de kanttekeningen wordt geconstateerd dat het er hierom gaat dat wij onze naaste moeten helpen om de last van zijn zondige onverhoedse struikelingen te dragen.

Elkaars lasten dragen staat daarmee diametraal tegenover elkaar belasteren. In plaats van te lasteren door over de zondige lasten van onze naaste spreken, moeten we ons haasten om zijn lasten te helpen dragen. Geen belasten door belastering, maar ontlasting door te helpen zeulen. Soms kunnen hierbij eigentijdse digitale hulpmiddelen gebruikt worden. Denk aan apps zoals die van Yona, waarbij gebruikers een maatje kunnen kiezen om elkaars mediagedrag te helpen bewaken.

Laster in de kerk

Wie geen vreemdeling is van zijn eigen hart en ook geen vreemdeling in Jeruzalem, moet eerlijk erkennen dat laster bepaald geen zeldzaam verschijnsel in ons leven en in onze kerken is. We zijn ook hierin ernstig besmet met de geest van de eindtijd. Kerkelijke verwikkelingen, relatieproblemen en familieruzies geven aanleiding tot explosies van laster. Appjes en mailtjes zijn vaak de dragers en vermenigvuldigers ervan. In zondag 43 stelt de Heidelbergse Catechismus dat wij niemand „lichtelijk en onverhoord mogen oordelen of veroordelen.” Dergelijk „liegen en bedriegen” wordt veroordeeld als „eigen werken des duivels” dat niet bedreven kan worden „tenzij dat ik de zware toorn Gods op mij laden wil.” Daarentegen moet al het mogelijke gedaan worden om de eer en het goede gerucht van de naaste te bevorderen. Al het mogelijke!

Deze woorden van de Heidelberger moeten we door genade opnieuw leren spellen. Alleen dan kunnen goedertierenheid en waarheid elkaar ontmoeten, en vrede en gerechtigheid elkaar kussen. Dan zal de waarheid uit de aarde spruiten en gerechtigheid van de hemel neerzien. Dan zal de Heere het goede geven en ons land zal zijn vrucht geven (Psalm 85).