Veel mensen fronsen hun wenkbrauwen en zijn verbaasd over de namen die Trump heeft genoemd voor belangrijke posities in zijn toekomstige regering, wat mij op mijn beurt weer verbaast. Wat hadden ze anders verwacht? Kritische mensen met kennis en ervaring zijn allemaal onderdeel van het huidige ”Washington”, de overheid en andere instituties. En die zijn volgens Trump en zijn ”Make America Great Again”-aanhang allemaal de reden dat het zo slecht gaat met de Verenigde Staten. Dus worden het mensen zonder ter zake doende kennis en ervaring die, net als Trump, op intuïtie –of beter gezegd: onderbuikgevoel– beslissingen nemen. En die bovenal bewezen hebben zelfs de grootste leugens van Trump als waarheid te kunnen verkopen.

Wie denkt dat de Senaat en het Huis van Afgevaardigen als democratische vangrail zullen functioneren, realiseert zich niet dat deze twee instituten van de wetgevende macht inmiddels gezuiverd zijn van de meest kritische Republikeinen. Die zijn vervangen door Trumployalisten. Kenneth Roy, een afgevaardigde uit Texas, verwoordde de loyaliteit van de Republikeinen aan Trump zo: „Als Trump van ons vraagt om een meter hoog te springen en tegelijkertijd op ons hoofd te krabben, dan doen we dat.” Als het allemaal niet zo serieus was, zou je erom kunnen lachen.

Voor de Amerikaanse variant van het ministerie van Volksgezondheid stelde Trump in 2017 nog Alex Azar, voormalig directeur van het farmaceutische bedrijf Eli Lilly, aan. Nu wil Trump Robert F. Kennedy junior (RKF jr.) aanstellen, iemand die de farmaceutische industrie ervan beticht een hele generatie Amerikanen te vergiftigen. Afgezien van het feit dat JFK jr. uitgesproken proabortusstandpunten heeft en daarmee een slag in het gezicht is van alle christelijke Trumpstemmers, wordt hij door zijn directe familie en veel anderen als een regelrecht gevaar voor de Verenigde Staten gezien.

Het zorgwekkende is dat Kennedy complottheorieën bedenkt en verspreidt. Niet eentje, maar een hele waslijst. Kennedy heeft een decennialange geschiedenis van het verspreiden van antivaccinretoriek en complottheorieën, waaronder de niet bewezen bewering dat vaccins autisme veroorzaken. Zijn antivaccinorganisatie Children’s Health Defense speelde tijdens de coronapandemie een prominente rol in het verspreiden van onjuiste informatie over vaccins.

Dat zijn invloed verder reikt dan de Verenigde Staten blijkt wel uit het feit dat het aanjagen van vaccinangst door JFK jr. tot gevolg had dat de regering van Samoa, een eiland in de Stille Oceaan, de vaccinatie tegen mazelen stillegde. Met als gevolg dat een jaar later 83 mensen, voornamelijk jonge kinderen, overleden ten gevolge van de mazelen. Kennedy’s visie op wetenschap en gezondheid is niet alleen ondeugdelijk maar ook schadelijk.

Veranderingen aanbrengen in een overheid of in maatschappelijke instanties om deze meer ten goede van de bevolking te laten werken is een goed streven. Wat we nu zien, is echter dat de roep om verandering wordt gevoed door een diep wantrouwen jegens de overheid, of ze nu ”Washington” of ”Den Haag” heet.

Op het moment dat dit wantrouwen overgaat in allerlei complottheorieën, komen we in een vicieuze cirkel die het vertrouwen in democratische instituties dat er nog was verder ondermijnt. Met als gevolg meer polarisatie, angst en mogelijk geweld. Het devies van John F. Kennedy –„Vraag niet wat jouw land voor jou kan doen maar vraag wat jij kunt doen voor jouw land”– verdwijnt, waardoor het publieke debat stagneert en daarmee ook het samen zoeken naar constructieve oplossingen.

Het worden op z’n minst vier –als het aan Trump ligt nog wel meer– interessante jaren.

De auteur is moleculair bioloog.