Wat gaat Turkije doen? Het was de Franse president Hollande die zijn Turkse ambtgenoot Erdogan eind vorige week waarschuwde voor een oorlog met Rusland. Hollande deed zijn uitspraak nadat Turkije zware beschietingen had uitgevoerd op het noorden van Syrië, een gebied dat onder controle staat van de Koerdische groepering PYD. De aanvallen waren een reactie op een aanslag in het centrum van de Turkse hoofdstad Ankara bijna twee weken geleden waarbij ruim honderd doden vielen. De Turkse president haastte zich de Syrische Koerden voor de aanslag verantwoordelijk te stellen.
Deze conclusie verschafte Erdogan een aanleiding om het noorden van Syrië te bestoken. De PYD streeft naar een min of meer zelfstandige Koerdische regio. Dit is tegen het zere been van Erdogan. Straks willen de Koerden in Turks gebied ook iets dergelijks en daar is hij faliekant op tegen.
De Koerden in Syrië worden militair gesteund door de Verenigde Staten. Het waren deze Koerden die Kobani ontzetten toen deze stad door IS werd belegerd. De Amerikanen zijn nog altijd vol lof over de gezamenlijke operatie met de PYD. Terwijl de VS IS vanuit de lucht bestookten, verdreven troepen van de PYD de IS-strijders op de grond.
Maar de PYD –in Syrië lijkt alles mogelijk– werkt ook samen met de Russen tegen IS. Eerder deze maand opende de PYD zelfs een ‘ambassade’ in de Russische hoofdstad. Door de PYD aan te pakken kan Erdogan dus in conflict komen met Moskou.
De relatie tussen de twee landen, van oudsher al rivalen, is danig verslechterd nadat Turkije november vorig jaar een Russisch gevechtstoestel neerschoot. De sancties die Moskou tegen Ankara instelde voelen de Turken danig in hun portemonnee.
Daarbij ziet Turkije de Russen steeds dichterbij komen: in het zuiden langs de grens met Syrië, in het noorden op de Krim en in Oekraïne en in het oosten in Armenië. Het Russische ministerie van Defensie kondigde zaterdag aan dat er in Armenië op 40 kilometer afstand van de grens met Turkije Russische gevechtstoestellen en helikopters gestationeerd zullen worden.
Hollandes uitspraak dat er een oorlog dreigt tussen Rusland en Turkije komt dus niet uit de lucht vallen. Het is te hopen dat het bestand voor Syrië zal werken, anders wordt Turkije actief betrokken bij de oorlog in Syrië die allang internationale dimensies heeft aangenomen.
In eigen land heeft Erdogan het conflict met de Koerden al laten escaleren. Om de gunst van de kiezers vorig jaar te winnen zocht hij in de maanden voor de stembusgang niet de dialoog met de Koerdische Arbeiderspartij PKK maar wakkerde hij de strijd juist aan. Als de Turkse geschiedenis één ding heeft geleerd is het wel dat geweld niets oplost.
De problemen waar Turkije op dit moment in binnen- en buitenland mee te maken heeft zijn voor een belangrijk deel op het conto van Erdogan te schrijven. Het is de vraag of deze man, die meer journalisten liet opsluiten dan de militairen in de jaren tachtig, wel zo’n betrouwbare partner voor het Westen is. Het vervelende is dat West-Europa niet om hem heen kan bij de oplossing van de vluchtelingenstroom.
