Als de Bijbel zegt dat God ons liefheeft, is dat dan een persoonlijke liefde voor u en mij of een abstracte liefde voor mensen in het algemeen?

Het is niet moeilijk om hier het Bijbelse antwoord op te vinden. In zowel het Oude als het Nieuwe Testament is Gods reddende liefde persoonlijk van aard. „Alleenlijk heeft de Heere lust gehad aan uw vaderen om die lief te hebben, en heeft hun zaad na hen, ulieden, uit al de volken verkoren, gelijk het te dezen dage is” (Deut. 10:15). En van Jezus staat er in het evangelie: „alzo Hij de Zijnen, die in de wereld waren, liefgehad had, zo heeft Hij hen liefgehad tot het einde” (Joh. 13:1). Maar de persoonlijke aard van Gods liefde wordt het meest duidelijk uit de apostolische brieven, bijvoorbeeld in Paulus’ openingswoorden in zijn brief aan de Efeziërs: „Die ons tevoren verordineerd heeft tot aanneming tot kinderen, door Jezus Christus in Zichzelven, naar het welbehagen van Zijn wil. Tot prijs der heerlijkheid Zijner genade, door welke Hij ons begenadigd heeft in de Geliefde” (Ef. 1:5-6).

Sommigen

De gereformeerde visie houdt in dat Jezus lange jaren van dienstbaarheid, eindeloze dagen van gevangenschap en marteling, uren achtereen van onuitsprekelijke doodsangst, scheiding van de Vader en de volle helse pijn tot in de dood verdroeg en opstond ‘enkel’ omwille van het behoud van sommige mensen en niet voor iedereen. Meer leerstellig gezegd: Jezus bewerkte alleen verzoening voor de zonden van hen die daadwerkelijk gered worden. Pas als Jezus verzoening heeft gedaan voor je zonden, ben je echt gered. Dus als je niet echt gered bent, heeft Hij ook geen verzoening voor je zonden gedaan.

In discussies over het reddingswerk van Christus wordt dit aspect van de gereformeerde leer vaak gezien als het belangrijkste verschil met alle andere opvattingen. De calvinistische visie op het werk van Christus is dat die ‘beperkt’ is tot slechts enkele mensen. Inderdaad is dit aspect van de gereformeerde leer absoluut een duidelijk verschilpunt ten opzichte van andere visies. Calvinisten hebben zich altijd ingezet om die visie te verdedigen tegen opvattingen waarin de reikwijdte van de verzoening wordt uitgestrekt tot alle mensen.

Onoplosbaar

Maar de enige reden waarom calvinisten dit doen, is dat ze alles wat ook maar de suggestie wekt dat de verzoening slechts een beperkte kracht heeft, willen afweren. Je kunt de verzoening theologisch best universeel maken, maar alleen op koste van een verzwakking en veralgemenisering ervan. Gereformeerden hameren zo op een verzoening die enkelen redt en anderen niet, omdat ze weten dat het enige mogelijke alternatief bestaat in een verzoening die helemaal niemand meer redt.

Kortom, het calvinisme ziet ervan af om het probleem ‘op te lossen’ dat Gods liefde enerzijds persoonlijk van aard is en op iedereen betrekking heeft, maar dat anderzijds niet alle mensen zalig worden. Er is voor dat probleem geen oplossing. Wat we weten over Gods liefde en over het kruis van Christus dwingt ons om te zeggen dat Gods zaligmakende liefde niet iedereen geldt. Als we proberen om alles te hebben, loopt het erop uit dat we juist niets overhouden.

Vierkante cirkel

Wie zoekt naar een universele liefde die niet iedereen behoudt, is een theologische sluipschutter. Het is alsof je probeert Gods liefde te vangen in een tekening van een vierkante cirkel. Doe je best, het lukt niet. Als je het toch probeert, zal blijken dat je zowel je overtuiging dat God iedereen wil redden als je overtuiging dat God daadwerkelijk mensen redt niet langer overeind kunt houden.

Dit alles maakt de gedachte dat God verloren mensen voorbijgaat en hen in hun zonden laat liggen niet minder aangrijpend. Het calvinisme bewijst alleen dat deze huiveringwekkende waarheid geaccepteerd moet worden. Maar het maakt die niet minder angstaanjagend.

De auteur werkt bij het Amerikaanse opleidingsinstituut Friedman Foundation en schreef meerdere boeken.

Lees ook De vreugde van persoonlijke verzoening

serie 
Vijf punten van het calvinisme

Dit artikel is de derde aflevering van een vijfdelige serie op de opiniepagina over de vijf punten van het calvinisme. De artikelen worden geschreven door Amerikaanse ”new calvinists”. Vandaag: Greg Forster over persoonlijke verzoening.