EDE. „Verzamelen heeft er bij mij altijd in gezeten. Een vondst kon ik pas goed bestuderen als ik die mee naar huis nam.” Archeologie was zestig jaar lang de grote passie van Edenaar Eduard Zuurdeeg (78). Een deel van zijn collectie is binnenkort in Ede te zien op de expositie ”100.000 uur archeologie – Verzamelen op de Veluwe”.
Zuurdeegs verzamelwoede begon in Nijmegen, waar hij toen woonde. „Medeleerlingen brachten Romeinse muntjes mee naar school die bij het omspitten van de tuin waren aangetroffen. Ook mij lukte het die te vinden. In een zandgroeve ontdekte ik ook Romeinse aardewerkscherven.”
Nadat het gezin Zuurdeeg in 1950 op de Veluwe kwam wonen, werd Ede en omstreken het archeologisch jachtterrein. „Van Lunteren tot Wageningen en van Oosterbeek tot Rhenen. Een heuvelrug langs een vallei waar primitieve landbouw goed mogelijk was en waar in een oudere periode werd gejaagd.”
Zuurdeeg zocht vaak in zandverstuivingen, maar ook op de heide en in bouwputten. „Zodra de grond openging, was ik erbij. Als je bescheiden achter de machines aan loopt, hebben bouwvakkers daar weinig bezwaar tegen. Na de warme saucijzen of het kratje bier dat mijn vrouw Corry bracht, waren ze heel vriendelijk.”
Aan diverse vondsten denkt Zuurdeeg met plezier terug. „Aan de eerste klokbekertjes bijvoorbeeld, mooi aardewerk uit de jonge steentijd. Bijzonder is een schoenendoos vol scherven van een cultuur die nog veel ouder is, uit de middensteentijd, de overgangstijd van jagers-verzamelaars naar boerengemeenschappen. Het waren zo veel scherven dat ik de pot kon reconstrueren.”
Beroepsarcheoloog is Zuurdeeg nooit geworden. „Archeologie is het leukst als hobby. Een professionele archeoloog mocht geen verzameling hebben.”
Doordat Zuurdeeg zijn vondsten nauwkeurig registreerde –echtgenote Corry fotografeerde– klopten veel professionele archeologen bij hem aan voor hun wetenschappelijke studies en publicaties. „Zonder documentatie waren al die vondsten maar losse voorwerpen”, aldus de Edenaar.
In 2010 kocht het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden de collectie van Zuurdeeg aan. Luc Amkreutz, conservator van de afdeling prehistorie van het museum, spreekt van een collectie van een hoge kwaliteit. „Ze bevat topvondsten van (inter)nationaal belang, zoals mogelijk het vroegste aardewerk dat ten noorden van de Rijn is aangetroffen en oude klokbekers, potbekers en werktuigen. Wetenschappelijk interessante gegevens zijn over vele jaren verzameld en vaak van plekken die nu bebouwd en ontoegankelijk zijn. Door de goede documentatie van vondstomstandigheden is een context te reconstrueren.”
Omdat Zuurdeegs collectie ook regionaal van belang is, werd er een gebruiksrecht verleend aan musea in de gemeente Ede. Daardoor kan het Historisch Museum Ede een deel ervan tentoonstellen. Zuurdeeg: „De voorwerpen zijn even terug in de omgeving waar ze werden gevonden.”
”100.000 uur archeologie – Verzamelen op de Veluwe” is van 22 juni tot en met 19 januari te zien in het Historisch Museum Ede.
