Femke (4) en Lotte (2) verheugen zich op een ritje met de paardentram. De weg van het parkeerterrein naar de Brink wordt dan ook in sneltempo afgelegd. Lotte maakt zich toch nog wat zorgen. „De paarden zijn toch niet spannend?” Femke zit met een heel andere vraag in haar hoofd: „Mag ik ook op het paard zitten?”

Een kasseienweg langs monumentale boerderijen voert naar het autovrije centrum van Orvelte. Bij sommige boerderijen wappert de was aan de lijn, deze huizen zijn bewoond. Andere boerderijen zijn in gebruik als winkel, restaurant of museumpje. Het dorp kent 100 inwoners en 46 boerderijen. Het lijkt wel een openluchtmuseum, maar is dus gewoon een dorp waar mensen wonen.

Joviale paardenfokker

Wie de Brink in Orvelte op loopt, kan er niet omheen: de paardentram van Bertus Bakker. De joviale paardenfokker uit Wijster trekt met zijn paarden veel bekijks op het centrale plein van het boerendorp. Kinderen willen dolgraag de haflingers met de witte manen aaien. Ondertussen knoopt Bakker een praatje aan met de ouders.

„Ga maar helemaal voorin zitten, dan zie je het meest”, moedigt Bakker Femke en Lotte aan. Na betaling van 20 euro mogen de ouders ook mee. Al snel volgen meer mensen. Ook kinderwagens en rolstoelen kunnen dankzij een oprijplaat mee. Met dertig personen zit de donkerblauwe wagen met witte huif vol en is het tijd voor een ritje. Is het niet te warm voor de paarden, wil iemand weten. „Paarden kunnen uitstekend tegen de hitte, maar de koetsier wat minder.”

Bakker, met boerenzakdoek om zijn nek, staat in de zomer bijna dagelijks op de Brink. Buiten het hoogseizoen wat minder. Maar ook groepen weten hem te vinden. „Ik heb het heel druk. Regelmatig moet ik afzeggen. Het wordt iets unieks in Nederland. Paardentrams vind je niet meer zo veel.” De paardentram heeft hij eigenhandig gemaakt, „behalve de kussens en de huif”, vertelt de koetsier niet zonder trots. De paarden van dienst, Tarzan en Ivana, heeft hij zelf gefokt.

In draf

Terwijl de paarden in beweging komen, vertelt de koetsier bij elk gebouw een verhaal. „De put naast de kazerne werd vroeger gebruikt om emmertjes water te vullen om de brand te blussen.” Bakker steekt zijn hand naar rechts, en hij stuurt zijn paarden de Melkweg in. Voor de voormalige melkfabriek staan melkemmers uitgestald. Na het dorpscafé, de snoepwinkel, bakkerij De Gulden Stoet en de schaapskooi draaien we een grotere weg op. Tarzan en Ivana weten het al: hier mogen ze even in draf. Lotte straalt: „We gaan hard.”

Na een langgerekt „hoooo” minderen ze vaart. De paarden weten volgens Bakker feilloos de weg. „Maar als ik niet zou sturen nemen ze overal de binnenbocht en liggen we zo in de sloot.” De koetsier kent verhalen van vroeger dat de boeren op zaterdag gingen handelen op de markt. Aan het eind van de dag namen ze een flinke borrel en vielen op de bok in slaap. De paarden liepen vervolgens probleemloos naar huis.

Thuis in Wijster heeft Bakker nog meer paarden. „Haflingers, maar ook fjorden.” En ook nog een schuur vol wagens. Twee paardentrams, maar ook kleinere exemplaren. „Zo rijd ik jaarlijks Sinterklaas, en ik heb ook mijn dochter vervoerd op haar trouwdag.”

Bakker maakt zich grote zorgen over de wolf in Drenthe. „Als het zo doorgaat kan ik over twee jaar mijn paarden niet meer buiten in de wei laten lopen. Ik zou een wolfwerend raster moeten neerzetten om verzekerd te blijven, maar dat houdt ze echt niet tegen.”

Aaien boven de neus

Bakker waarschuwt de ouders: „Jongens, hou je kinderen vast!” Een scherpe draai en de terugweg wordt ingezet. Na een kwartier arriveert de paardentram weer op de Brink. Op het paard zitten vindt Femke geen goed plan meer, maar het dier aaien wel. Heel zachtjes en snel. „Boven de neus vindt hij lekker”, weet de koetsier. Bakker spuit zijn haflingers in met een geurend goedje uit een fles Witte Reus. „Het is geen wasmiddel hoor, maar iets tegen vliegen.”

Verderop op de Brink weet Judy van het Drents Landschap Femke en Lotte enthousiast te maken voor een speurtocht door het bezoekerscentrum. Terwijl de kinderen op zoek zijn naar verstopte muizen in de opgeknapte boerderij, vertelt Judy dat het Drents Landschap veel boerderijen in Orvelte in bezit heeft. Nadat de stichting een boerderij heeft opgeknapt, wordt er een huurder voor gezocht. Maar dat valt nog niet altijd mee.

Wellicht dat niet iedereen in een soort openluchtmuseum wil wonen? „Dat valt reuze mee. Als ik hier in de zomer voor tienen door het dorp fiets, hoor ik alleen vogels en schapen. En na vijven is het hier ook weer stil.” In de zomer mist Judy overdag overigens wel het geluid van de schapen. „Die horen toch echt bij het dorp. In de zomermaanden lopen ze overdag in de natuur.”

Klimmen en klauteren

Voor het bezoekerscentrum bevindt zich een leuk speeltuintje. Een paar honderd meter buiten het dorp nog meer klim- en klauterplezier: het houten pad van Theodoor (zie ”Tips”). Genoeg ingrediënten om een hele dag door te brengen in het kleine oerdorp. En zo de terugkomst van de schaapskudde naar de stal nog mee te maken.

Op de terugweg hoeft Femke niet lang na te denken over het leukste moment van de dag. „Dat de paardentram even heel hard ging. Ik hou van hard.”

> orvelte.net/locaties/de-paardentram-van-orvelte voor de tijden waarop de tram rijdt