Met ADP kunnen gebruikers hun iCloudgegevens versleutelen, zodat alleen zij er toegang toe hebben. Zelfs Apple kan dan niet meer bij die gegevens. Maar de Britse overheid eiste via een wet uit 2016 dat technologiebedrijven, waaronder Apple, een achterdeur moesten maken om bij deze versleutelde gegevens te kunnen, bijvoorbeeld voor wetshandhavingsdoeleinden.

Apple heeft altijd geweigerd zo’n achterdeur te creëren, omdat dit volgens het bedrijf de privacy en veiligheid van gebruikers zou kunnen schaden. In plaats van die achterdeur in te bouwen besloot Apple de ADP-functie in het VK uit te schakelen. Dit betekent dat Britse gebruikers niet meer kunnen profiteren van deze extra beveiligingslaag. In Nederland blijft ADP voorlopig nog beschikbaar.

Gebed

Zonder deze extra bescherming kunnen gegevens zoals foto’s, documenten en back-ups toegankelijker worden voor derden. Dit vergroot het risico op datalekken of ongeoorloofde toegang. Critici vrezen dat deze stap een precedent kan scheppen voor andere regeringen om soortgelijke eisen te stellen, wat wereldwijd de bescherming van persoonlijke gegevens zou kunnen verzwakken.

We moeten onze gegevens beter beschermen

In het VK is er daarnaast groeiende bezorgdheid over de inperking van burgerlijke vrijheden. Een voorbeeld hiervan zijn de zogenaamde bufferzones rond abortusklinieken, waar elke vorm van protest, zelfs stil gebed, verboden is. Dit heeft geleid tot de arrestatie van mensen die in stilte baden nabij klinieken. Wie binnen de bufferzone woont is potentieel zelfs in eigen huis niet gevrijwaard van strafrechtelijke vervolging als hij of zij bidt over kwesties rond abortusdiensten.

Versleuteling

Ook in Zweden wordt privacy onder druk gezet. De Zweedse regering wil wetgeving aanpassen die end-to-endencryptie (E2EE) zou verbieden. Dit zou betekenen dat bedrijven verplicht worden om versleutelde communicatie toegankelijk te maken voor de overheid en wetshandhavers. Meredith Whittaker, CEO van Signal, heeft aangegeven dat Signal zich zal terugtrekken uit landen die dergelijke wetten aannemen. De gelijknamige app is bekend om zijn focus op privacy en bewaart, in tegenstelling tot bijvoorbeeld WhatsApp, zo min mogelijk gegevens van zijn gebruikers. De Zweedse strijdkrachten, die Signal inmiddels als voorgeschreven communicatiemiddel gebruiken, hebben zich tegen de wetswijziging uitgesproken.

Wereldwijd staat privacybescherming onder druk

Is het tijd om ons zorgen te maken over gedachtecontrole? Op dit moment denk ik van niet, maar tien jaar geleden was ik ook niet bezorgd over dergelijke maatregelen in het VK. Bij de Europese Commissie ligt een voorstel op tafel waarmee overheden bedrijven zouden kunnen dwingen om mee te kijken naar berichten van hun gebruikers. Nederland kon dit voorstel in oktober 2024 niet steunen, waardoor het niet ter stemming werd gebracht. Toch is de dreiging nog niet voorbij, aldus de privacyorganisatie Bits of Freedom: „Zolang een voorstel niet van tafel is, ligt het erop.”

Bescherming

Immers, de uitschakeling van ADP in het VK zet privacy weer op de agenda. Hier twee tips om je privacy beter te beschermen:

1. Als je niet in het VK woont, zet dan nu de geavanceerde gegevensbescherming op je iPhone aan. Hoe meer mensen deze functie gebruiken, hoe moeilijker het wordt om deze later te verbieden. Zorg er wel voor dat je de herstelcode van 28 tekens veilig en offline bewaart. Apple kan je niet helpen als je je telefoon kwijtraakt.

2. Overweeg om Signal te gebruiken in plaats van WhatsApp. Signal legt de nadruk op privacy en bewaart zo min mogelijk gegevens.

De bescherming van onze privacy staat onder druk, zowel in het VK als wereldwijd. We moeten alert blijven op de ontwikkelingen en stappen ondernemen om onze gegevens beter te beschermen. Zelfs in Nederland is het belangrijk om je privacy serieus te nemen, voor het geval het beleid in de toekomst verandert.

De auteur is jurist en schrijft met enige regelmaat over privacy en datasecurity.