OpinieColumn ds. Belder

Heb ik familie die ”fout” was?

Het omvangrijke en beladen oorlogsarchief 1940-1945 is vrijgegeven. Ofwel: het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) is geopend. Eindelijk kunnen we onze nieuwsgierigheid bevredigen en een duik nemen in het oorlogsverleden van anderen. Heb ik familie die ”fout” was? Zijn er in mijn nabijheid nazaten van lieden die heulden met de vijand? Heeft de opa van mijn buurvrouw mijn anti-Duitse grootouders verraden? Wie waren er lid van de NSB in de familie en op het dorp? Wie dienden het vijandelijke leger?

Ds. J. Belder
27 January 2025 13:45
beeld RD
beeld RD

Maar liefst 425.000 dossiers zijn openbaar geworden. Er wordt gesproken van een groot maatschappelijk belang. Ik twijfel. Waarom van alles naar boven halen, naar buiten brengen en binnenstebuiten keren? Waarom doopcelen lichten, doofpotten openbreken, zelfs beerputten...? Familiegeheimen die lang binnenshuis en binnensmonds bleven, liggen op straat. Oud zeer waarover men zich schaamde. Erover spreken voelde als verraad. Zeker als de desbetreffende persoon berouw en spijt toonde over verkeerde keuzes en visies. Praten over een belast verleden kan opluchting geven. Zelfs in de derde of vierde generatie, maar wereldkundig maken is een ander verhaal. Heelt dat? Verbindt dat? Of treden verwijdering en spanning op? Waarom geheimen openbaren? Om er zelf iets mee te worden?

Je moet al heel oud zijn om bewust de Tweede Wereldoorlog te hebben meegemaakt. Geboren bijna tien jaar na dato, moet ik er niet aan denken dat eventuele vuile was van mijn familie zou worden uitgehangen op de straten van Askelon (I Samuël 1:20).

En dan nog wat. Is het christelijk om andermans vuile plunje buiten te hangen? Vooral nu verdachten zich niet meer kunnen weren. Bovendien zijn velen van hen –men zegt 80 procent– nooit veroordeeld. Gaat de publieke opinie dat nu alsnog doen…?

In de uitleg van het negende gebod –gij zult geen vals getuigenis spreken– worden wij geacht de eer en het goed gerucht van onze naaste hoog te houden, zelfs te bevorderen. Dat doende denken we om én vanuit hem of haar. Wat verspreid ik over hen, ook na hun sterven? In 1 Korinthe 13 schrijft Paulus dat de liefde fouten en misstappen van de naaste niet aan de grote klok hangt maar bedekt. Ik heb het nog steeds specifiek over informatie uit oorlogsdossiers.

Wie behoefte heeft om in die archieven te grasduinen, moet dat vooral doen, maar leg de doden niet op de gril van ons morele oordeel. Wie en wat dien ik ermee…? Soms is het beter doofpotten en beerputten dicht te houden en oude koeien in de sloot te laten liggen.

Leg de doden niet op de gril van ons morele oordeel

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer