Synode CGK spreekt over toekomst kerkverband
Natuurlijk zijn alle ogen gericht op de synodebespreking over de toekomst van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Maar de landelijke vergadering van het kerkverband, van dinsdag tot en met vrijdag bijeen in Nunspeet, bespreekt meer onderwerpen. Zoals Israël, evangelisatie en kerkjeugd. Volg het liveblog.
Advertentie
Kijk hier de eerste synodedag terug:
Ds. M. Groen leest Jozua 1:10-18. Er wordt gebeden, en gezongen uit het Liedboek voor de Kerken: 95:1, 2 en 3.
Dan zit de eerste zittingsdag erop. De synode vergadert woensdag vanaf 9.15 uur verder. Op de agenda staat dan weer de toekomst van het kerkverband, waarover zonder publiek wordt gesproken.
Er is nog wat tijd over. Op tafel ligt een zogenoemde instructie om de NBV21-Bijbelvertaling vrij te geven voor gebruik in de kerken. De synode van de CGK ontraadde in 2007 „met klem” het gebruik van de Nieuwe Bijbelvertaling (2004), maar volgens de classis Amersfoort is in de NBV21 aan „een behoorlijk deel van de bezwaren” tegemoetgekomen.
Ds. A. van der Zwan vindt het jammer dat kerken, ondanks de bezwaren van de synode in 2007, toch de NBV zijn gaan gebruiken. Toch ziet hij liever dat de synode deze kerken nu niet „aanbeveelt” de NBV21 te gaan gebruiken, maar „aanspoort” om dat te doen.
Ouderling W. Zeeders weet nog een andere formulering: „met klem aanbevelen” om over te gaan op de NBV21.
Een commissie neemt de opmerkingen mee; het onderwerp komt later terug.
Eerder op de avond vraagt ds. F.W. van der Rhee of deputaten „iets willen doen” rond het antisemitisme dat steeds weer oplaait. Hij wordt op zijn wenken bediend: de CGK willen een brief naar premier Schoof sturen, zoals andere kerken afgelopen weekend ook deden. Ze spreken daarin hun „grote zorg” uit over het toenemend antisemitisme in Nederland en wereldwijd. Het geweld in Amsterdam vorige week was „ongebreideld antisemitisme”, aldus de brief.
De CGK roepen de overheid op Joodse medeburgers te beschermen en antisemitisme te bestrijden. Ze vragen de regering „achter de Joodse staat te blijven staan in de strijd tegen Hamas”, ook om een nieuwe terreuraanval als die van 7 oktober vorig jaar te voorkomen. „In de Nederlandse context wordt vaak over het hoofd gezien hoe mensen in Israël leven en dat omliggen de volken hun vernietiging op het oog hebben.”
Dat gaat voor ds. J.G. Schenau allemaal net iets te snel. Hij wil „niets afdoen aan de sympathie voor het Joodse volk en spontaniteit van de synode”, maar adviseert „iets meer tijd te nemen”. Met een brief aan premier Schoof „raak je op politiek terrein. En het is ook de vraag of de brief recht doet aan complexiteit van het conflict”.
Dus gaat een commissie, in samenspraak met deputaten, nog even goed naar de brief kijken. Die komt waarschijnlijk later deze week weer op de synodetafel.
Het laatste agendapunt deze avond is een dik rapport van deputaten kerk en Israël. Afgelopen weekend werd weer eens duidelijk hoe actueel het is om ons hiermee bezig te houden, zegt ds. R. Bikker, verwijzend naar de recente gewelddadigheden in Amsterdam tegen Israëliërs.
Er is de afgelopen tijd onderzoek gedaan naar de vraag „Hoe komt Israël in de prediking binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken in het algemeen ter sprake?” Een van de conclusies was dat Israël „als levende realiteit heel weinig aan bod komt. Israël wordt veel vergeestelijk”. Ds. M. Groen vraagt waarom deputaten hier geen „concrete besluiten” aan verbinden, bijvoorbeeld door er preken in de serie ”Uit de Levensbron” aan te wijden.
Dat gebeurt in ieder geval een keer rond Israëlzondag, reageert ds. Van der Wekken. Maar dat mag wat hem betreft vaker.
Ds. H. Peet vraagt naar de schuldbelijdenis die de kerken in 2020 richting Joden uitspraken. Ds. A. Brons geeft aan dat er kritiek op het initiatief is geweest („Velen hebben Joden in de oorlog geholpen”), maar dat de schuldbelijdenis uiteindelijk positief is ontvangen.
Ouderling W. Hijmissen vraagt om „evenwicht” in de berichtgeving rond Israël. Daarin moet volgens hem „liefde voor het Joods volk en voor Messiaanse Joden” samengaan met „naast Palestijnse christenen staan”.
Ds. Brons zegt dat er steeds „evenwicht” wordt gezocht in de contacten met Joden, Messiaanse Joden en Palestijnse christenen. „Ze verwachten ook dat er contacten zijn met anderen. Aan de ene kant is dat balanceren, aan de andere kant zijn we er niet om te oordelen, maar om te luisteren.”
Deputaten gaan zich in de komende periode verder bezinnen op het onderwerp ”Israël, land en staat”.
De maaltijd wordt afgesloten met gebed, het lezen van Psalm 62 en het zingen van Psalm 62:1 en 5. Dan gaat het over de landelijke kerkendag van de CGK. Uit een commissierapport blijkt dat de kerkendag, die sinds 2012 de schooldag van de Theologische Universiteit Apeldoorn vervangt, kampt met teruglopende bezoekersaantallen. De opkomst in 2019 lag rond 600 en in 2022 rond 300 bezoekers. Die kerkendagen vonden plaats in Veenendaal.
Zaterdag was er alleen een avond, in Bunschoten. Ook die trok ongeveer 300 mensen, terwijl er 225 online meekeken. Lees daarover: CGK’ers gaan „met elkaar op de knieën”. De commissie vraagt zich af „of de binding met het kerkverband niet vervaagt, met name onder jongeren”. Een „lastig punt” is om jongeren te betrekken bij de kerkendag.
Voorzitter ds. W.N. Middelkoop zegt dat de commissie de laatste kerkendag nog niet heeft geëvalueerd. Dat gebeurt begin december. De commissie gaat kijken of er opnieuw een kerkendag georganiseerd gaat worden en rapporteert daarover aan de synode.
Deze uren spreken de synodeleden in comité over een rapport van de Commissie Toekomst Kerkverband. Die werd afgelopen zomer, na de eerste vergadering van de generale synode op 21 juni in Rijnsburg, ingesteld.
De commissie, die de breedte van de CGK vertegenwoordigt, moest een vorm bedenken waarin de synodeleden het gesprek over de toekomst van het kerkverband het beste kunnen gaan voeren. Dat gebeurt deze dinsdag en woensdagmorgen in verschillende gespreksronden.
Of dat iets oplevert? Het moderamen gaf vorige maand een persbericht uit, waarin het verklaarde „in beginsel” een „realistisch en hoopvol perspectief voor het kerkverband te hebben gevonden”. Maar wat dat perspectief concreet inhoudt, is nog altijd niet duidelijk.
Dan gaat de synode voor langere tijd in comité. Achter gesloten deuren wordt gesproken over het rapport toekomst kerkverband. „Het betreft zeer gevoelige materie waarmee we uiterst zorgvuldig willen omgaan”, zei ds. A. van der Zwan (Dordrecht-Centrum), assessor van het moderamen, eerder in het RD. Mogelijk brengt het moderamen hierover morgen, na een tweede bespreking, een persbericht uit. Maar niets is nog zeker.
Advertentie
De vergadering gaat weer van start. J.W. Benschop leest Jona 1. En er wordt gezongen: Psalm 106:4, 24, 25 en 26. Vanmiddag gaat het over de toekomst van het kerkverband. De CGK zijn onderling sterk verdeeld over onder meer vrouwelijke ambtsdragers.
Op tafel ligt een rapport van de commissie voorbereiding convent. De CGK hielden op 20 april in Veenendaal een convent om over de toekomst van het kerkverband te praten. Opties die op het convent besproken werden, zijn: a) als CGK blijven functioneren op presbyteriaal-synodale wijze, b) als CGK voor een meer congregationalistisch model kiezen, c) je als volledige CGK bij één ander kerkverband aansluiten, d) het kerkverband geleidelijk aan en gecontroleerd ontvlechten.
Daar moet de synode een antwoord op geven. Maar nu gaat het eerst om een terugblik op het convent. Ouderling R.B.J. Naaktgeboren vraagt naar de gevolgen van de peiling die onder de afgevaardigden van de 181 cgk’s werd gehouden. Daaruit bleek onder meer dat zo’n 60 procent van de gemeenten elkaar binnen het kerkverband meer ruimte zou willen geven dan nu het geval is. „Je mag de afzonderlijke vragen niet van elkaar isoleren”, zegt ds. S.P. Roosendaal van deputaten vertegenwoordiging. „Een peiling moet je niet tellen, maar wegen. Het gaat om het totaalbeeld dat die geeft.”
De synode besluit de zogenoemde classisbeurt voor predikanten af te schaffen. Die was bedoeld om vacante gemeenten te helpen, maar in de praktijk hebben predikanten en preekvoorzieners hun roosters al ver ingevuld. De conclusie is dat de classisbeurt weinig toegevoegde waarde heeft. De synode spreekt uit de preekvoorziening over te laten aan de kerkenraden, preekvoorzieners en predikanten onderling.
Dan is het pauze, tot 13.30 uur.
Dat duurde maar heel even. Onder het agendapunt ”Totaal financieel beleid” gaat het vervolgens over de prognose van ledentallen, de emeritikas (de pensioenvoorziening van predikanten) en offervaardigheid. De synode gaat onder meer akkoord met het afsluiten van een collectieve verzekering tegen arbeidsongeschiktheid (AOV) voor de predikanten.
Ds. J. Nutma stelt opnieuw voor om de livestream, waardoor mensen online de vergadering kunnen volgen, af te schaffen. „Ik zie de waarde van de betrokkenheid van broeders en zusters bij wat er hier gebeurt.”
Maar die wegen volgens hem niet op tegen de nadelen. „Een belangrijke vraag is: biedt een livestream de openheid waarin we als afgevaardigden willen spreken? Dient die de voortgang van het kerkelijk werk, van Gods Koninkrijk? Of voeden we een bepaalde dynamiek in de meningsvorming, die het werk van de Geest in kerk en wereld in de weg staat?”
De predikant stelt voor om pas na afloop van de zittingsweek een samenvatting van de „stream” online te zetten. Dat kost niet alleen heel veel werk, zegt ds. A.D. Fokkema namens het moderamen (bestuur), maar voor de „dynamiek in de meningsvorming” zal dit volgens hem ook weinig uitmaken.
De synodeleden nemen in meerderheid (31 stemmen voor 19 tegen) het voorstel van het moderamen aan (en daarmee dat van ds. Nutma af). De CGK blijven de livestream dus uitzenden. Behalve als het moderamen het „wijs acht” bepaalde agendapunten niet uit te zenden.
Dan gaat de vergadering in comité.
De koffiepauze is voorbij. Preses ds. P.D.J. Buijs leest een brief voor die namens de generale synode naar de koning en de koningin wordt gestuurd. De vergadering spreekt daarin over de „hartelijke verbondenheid” met het Huis van Oranje. Er wordt voor hen gebeden. Dan zingen de synodeleden twee coupletten van het Wilhelmus.
Ds. P.D.J. Buijs, de preses (voorzitter) van de synode, opent de vergadering. Er wordt gezongen (Psalm 119:83 en 88), uit de Bijbel gelezen (Jakobus 1:19-27) en gebeden. A. Heystek houdt de meditatie. Hij wijst erop dat geloof zich uit in woorden én daden. Dan gaan de synodeleden in groepen uiteen om twee vragen met elkaar te bespreken: „Wat betekent het in de spiegel kijken voor uw ambtelijk werk in de gemeente?” En: „Hoe beoefenen synodeleden de zuivere godsdienst?”
Advertentie
