Kandidaat-Eurocommissaris voor Klimaat, Nettonul en Schone Groei Wopke Hoekstra komt donderdagochtend fluitend door de hoorzitting van het Europees Parlement. „Ik zal er alles aan doen het ambitieniveau naar boven bij te stellen”, stelt de Nederlander. Hij blijkt groen genoeg te zijn.
Tijdens de drie uur durende hoorzitting laat Hoekstra zich tegenover de parlementaire commissies klimaat, industrie en economie van zijn groenste kant zien. „Als Eurocommissaris wil ik staan voor continuïteit, ambitie en communicatie”, herhaalt hij zijn boodschap van een jaar terug. De uitstoot moet „hoe sneller, hoe beter” omlaag, aldus de man die ooit als consultant voor Shell werkte, organisatieadviseur was bij organisatieadviesbureau McKinsey en als minister van Financiën namens het Rijk aandelen bij KLM kocht.
Na het vertrek van Frans Timmermans naar de nationale politiek, werd de Nederlandse oud-minister Eurocommissaris voor Klimaatactie. Zijn nieuwbeoogde portefeuille is uitgebreid door voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen. Hij wordt medeverantwoordelijk voor de Clean Industrial Act, het plan om de industrie in de Europese Unie groener en concurrerender te maken. Ook mag Hoekstra zich gaan bezighouden met politiek gevoelige dossiers als belastingen en het uitfaseren van de brandstofmotor.
Hoekstra wil zich hardmaken voor het wettelijk vastleggen van de doelstelling van 90 procent CO2-reductie tegen 2040, herhaalt hij donderdag. Ook belooft hij oliebedrijven als Shell –hij werkte er 2,5 jaar– te dwingen tot vergroening. „Fossiele industrieën hebben hun rol in de transitie lange tijd niet erkend”, stelt Hoekstra. Hij stelt voor luchtvaartbelastingen EU-breed in te voeren en subsidies op fossiele brandstoffen te schrappen uit de meerjarenbegroting van de EU (MFK 2028–2035), waarover de onderhandelingen dit najaar starten.
„Dit gaat gewoon geld kosten. We moeten kijken naar fondsen” - Wopke Hoekstra, kandidaat-Eurocommissaris voor Klimaat, Nettonul en Schone Groei
Fondsen
Als minister van Financiën hield Hoekstra tijdens de pandemie de vinger op de knip en was hij tegen een schadefonds voor klimaatgetroffenen. Nu meent hij dat lenen op de kapitaalmarkt noodzakelijk is om de groene transitie tot een succes te maken. „Dit gaat geld kosten. Gezien de zorgen van mensen of ze de transitie doorkomen, moeten we serieus kijken naar fondsen.”
Met het Innovatiefonds wil Hoekstra investeringen in schone technologieën aantrekken, terwijl het Sociaal Klimaatfonds volgens hem nodig is om de groene transitie voor zwakken in de samenleving toegankelijk en betaalbaar te houden. Ook inkomsten uit het EU-emissiehandelssysteem ETS, waarmee Brussel de Europese industrie dwingt geleidelijk naar nul uitstoot te gaan, wil Hoekstra inzetten voor decarbonisatie.
Heel de wereld moet mee in de groene transitie, betoogt de kandidaat-Eurocommissaris. Dus belooft hij als hoogste klimaatdiplomaat van de Europese Unie meer in te zetten op klimaatdiplomatie, zoals bij de aanstaande COP-29 eind november in Bakoe.
Partijman
„Hoe geloofwaardig bent u eigenlijk in uw beloften? U bent niet echt een klimaatkampioen geweest”, stelt vicevoorzitter van de Groenen in het Europees Parlement Bas Eickhout over Hoekstra’s verleden. Ook de Nederlandse Europarlementariërs Anja Hazekamp (PvdD) en Mohammed Chahim (PvdA) klinken kritisch. „Ik hoor veel beloftes. Maar hoe weet ik dat u niet terugvalt op uw vroegere rol als consultant? U weet welke antwoorden wij willen horen, en speelt daarop in”, stelt Chahim. Doet Hoekstra zich groener voor dan hij is?
De christendemocraten trappen in het Europees Parlement op de rem als het gaat om het nemen van klimaatmaatregelen. Zo stuitte de invoering van de Natuurherstelwet bij de EVP op weerstand, steunde de fractie de verlaging van de beschermde status van de wolf en nu is er onder christendemocratische Europarlementariërs veel verzet tegen uitfasering van de brandstofmotor tegen 2035.
„Hoe dichter bij de kroon, hoe minder partijman”, reageert Hoekstra verwijzend naar de uitdrukking van de Nederlandse politicus Nicolaas Gerard Pierson (1839-1909). Van een Eurocommissaris mag je dus volledige onafhankelijkheid verwachten. Ook geeft hij aan in het verleden fouten te hebben gemaakt. „Ik ben volstrekt transparant over mijn ambities en ben tot op het bot gemotiveerd om mijn portefeuille op te pakken.”
Het oordeel is aan de Europarlementariërs uit de betrokken parlementaire commissies. Voor goedkeuring is minimaal een tweederdemeerderheid vereist. De voortekenen lijken gunstig voor Hoekstra.
