De afgelopen weken struinde hij regelmatig door het Europees Parlement om te horen wie hem steunt en wie hij nog moet overhalen. Wopke Hoekstra wacht als kandidaat-Eurocommissaris voor Klimaat, Nettonul en Schone Groei niet meer zo’n zweetsessie als een jaar terug. Toch mag hij zijn borst natmaken.
Hoekstra weet al hoe hij de kritische vragen van Europarlementariërs moet pareren. In oktober 2023 werd de oud-minister van Buitenlandse Zaken en Financiën ongeschikt geacht voor de portefeuille Klimaatactie, die vrijkwam na het vertrek van Frans Timmermans naar Den Haag. Was de klimaatpost wel in goede handen bij de man die als leider van het CDA sprak dat 2030 als stikstofdoel voor zijn partij niet heilig was?
Tijdens de hoorzitting bleek de voormalige consultant voor Shell en organisatieadviseur voor McKinsey ineens een groene kant te hebben. In lijn met een eerder advies van de Europese Commissie (EC) scherpte Hoekstra de Europese klimaatdoelen voor 2040 zelfs aan naar 90 procent uitstootreductie. Ook beloofde hij „het werk van Timmermans volledig voort te gaan zetten”.
Echt geloofwaardig kwam Hoekstra niet over. Maar hij wist een herexamen in de parlementaire milieucommissie alsook een plenaire stemming in het EP te overleven.
Als Eurocommissaris heeft hij het zo slecht nog niet gedaan, klinkt het nu in de Brusselse bubbel. Dus mag hij van Commissievoorzitter Ursula von der Leyen door op de portefeuille, die zelfs een beetje wordt uitgebreid.
Clean Industrial Act
Volgens de opdrachtbrief die Hoekstra van Von der Leyen heeft gekregen wordt hij samen met beoogd vicevoorzitter van de EC Teresa Ribera uit Spanje en beoogd vicevoorzitter Stéphane Séjourné uit Frankrijk medeverantwoordelijk voor de Clean Industrial Act, het plan om de Europese industrie groener en concurrerender te maken. In de eerste honderd dagen van de Commissie-Von der Leyen II komt daar een voorstel over, heeft Von der Leyen beloofd. Het plan is een nadere uitwerking van de Green Deal van Timmermans en zal dienen als raamwerk voor het Europese klimaatbeleid van de komende jaren.
Ook mag Hoekstra zich gaan bezighouden met politiek gevoelige dossiers, zoals de inzet van het Innovatiefonds om investeringen in de industrie aan te trekken en het harmoniseren van belastingen in de EU. Hij moet gaan werken aan nieuwe regels rond energiebelastingen en belastingen voor de financiële sector.
Ook de uitfasering van de verbrandingsmotor valt onder Hoekstra’s verantwoordelijkheid. Spannend is of hij op dit punt donderdagochtend nieuwe beloftes zal doen. De Groenen hopen dat hij met een duidelijk tijdspad voor het uitfaseren van de verbrandingsmotor komt. Maar Hoekstra’s eigen fractie wil –onder druk van Duitse automakers– de maatregel het liefst de nek omdraaien. Hoekstra heeft al duidelijk gemaakt dat het verbod per 2035 van kracht blijft, maar wil een uitzondering voor e-brandstoffen.
Europarlementariërs maken zich ook zorgen over de toegankelijkheid en betaalbaarheid van groene alternatieven. Hoekstra heeft daar wat uit te leggen. Zelf meent hij „dat we klimaatmaatregelen moeten koppelen aan een groter concurrentievermogen en een welvarende economie die niemand achterlaat”, zo staat te lezen in zijn antwoorden op eerder door de parlementaire commissies gestelde vragen.
Als beoogd klimaatdiplomaat van de Europese Unie belooft Hoekstra nog meer te gaan inzetten op klimaatdiplomatie dan hij eerst al deed, omdat „93 procent van de uitstoot van broeikasgassen buiten Europa plaatsvindt”. In die rol zal hij onderhandelen met landen buiten Europa over wereldwijde klimaatdoelen – zoals op de jaarlijkse klimaatconferenties van de Verenigde Naties.
Tevredenheid
Het is zo goed als zeker dat Hoekstra de hoorzitting voor de parlementaire commissies klimaat, industrie en economie gaat overleven. Dat heeft onder meer te maken met zijn partijkleur. De christendemocraten zijn na de Europese verkiezingen in juni met 188 van de 720 zetels in het EP kingmaker (iemand die het voor iemand anders mogelijk maakt om aan de macht te komen, red.). Als christendemocraat valt Hoekstra dus niet uit de toon. En de sociaaldemocraten en liberalen zullen het niet aandurven hem naar huis te sturen uit angst voor wraak van de christendemocraten op linkse kandidaten.
„Hij is groen genoeg voor links” - Bas Eickhout, vicefractievoorzitter van de Groenen in het EP
Ook de Groenen zijn niet van plan Hoekstra het leven donderdag zuur te maken. Tevredenheid overheerst over zijn belofte om 90 procent CO2-reductie tegen 2040 te gaan vastleggen in de Europese Klimaatwet. „Hij is groen genoeg voor links”, concludeert Bas Eickhout, vicefractievoorzitter van de Groenen in het Parlement.
Om fiat te krijgen van de drie parlementaire commissies heeft Hoekstra een tweederdemeerderheid nodig. Op papier niet eenvoudig, want daarvoor heeft hij naast steun van zijn eigen fractie, ook groen licht nodig van links en uit de conservatieve ECR-fractie. Dat vraagt afgewogen antwoorden: groene beloftes mogen best, maar hij moet wel rekening houden met de haalbaarheid en betaalbaarheid ervan voor burgers en bedrijven.
