Wisselende scribenten over ontwikkelingen in kerk en maatschappij

In zijn Paulusbiografie typeert Fik Meijer de apostel als ”Een leven tussen Jeruzalem en Rome”. Hij wist wat reizen was, de grote verspreider van het christendom, de prediker van het Evangelie van Christus. Binnen zo’n 25 jaar legde Paulus wel een kleine 20.000 kilometer af, op een wagen, per schip, maar meestal te voet. Door steppen en over bergpassen, door stormen en zelfs via gevangenissen. En inderdaad is zijn uiteindelijke traject de weg van Jeruzalem naar Rome. De goede boodschap van de zaligheid in Christus moest vanuit Jeruzalem door heel de toenmalig bekende wereld heen, maar vooral in het centrum van het Romeinse Rijk klinken.

Daartoe wist Paulus zich geroepen. Aan het begin van zijn brief aan de Romeinen brengt hij die hartstocht onder woorden: „Ik verlang om u te zien…” Het is er ook van gekomen. In Rome preekte hij het Koninkrijk van God en onderwees hij aangaande de Heere Jezus Christus met veel vrijmoedigheid, onverhinderd (Handelingen 28).

Binnen 25 jaar legde Paulus een kleine 20.000 km af

Rome, de oude stad van consuls en keizers, werd veel eeuwen achtereen beschouwd als de ”urbs aeterna”, de eeuwige stad. Toen de stad in het jaar 410 onder de Visigoten van Alarik viel en dagen achtereen werd geplunderd, maakte dat in de wereld van toen een verpletterende indruk. Zo schreef de kerkvader Hieronymus: „Toen in die ene stad de hele wereld onderging, werd ik stom en vernederd en liet af van goede woorden.”

We weten dat het in de middeleeuwen en de eeuwen erna toch juist weer Rome was dat het christelijke Westen domineerde. Immers, daar resideerde de paus, de vermeende stedehouder van Christus. Daar vergaderden nog in de negentiende en twintigste eeuw de concilievaders, die probeerden de teugels van de wereldkerk in handen te houden. En ook nu nog hechten velen aan de uitspraken van de paus van Rome.

Rome. Dezer dagen was ik er weer eens voor enkele dagen. Altijd weer is de indruk van wat er resteert van het antieke en latere Rome overweldigend. In de kleine kring van vrienden lazen we er delen van Handelingen en de Romeinenbrief. Het klonk er toch maar, het Evangelie van Gods genade – in het oude Rome van centurio’s en slaven en, hoewel onder een deksel misschien, ook in het latere Rome van pausen en prelaten. Toch, als het gaat om de doorwerking van het Evangelie en de verwachting van Gods Koninkrijk, moeten we niet zozeer naar Rome zien. Niet naar het Rome van toen en niet naar het Rome van nu.

Juist Paulus’ brief aan de gemeente van Rome wijst ons een andere richting. Dan klinkt de naam van een andere stad. Paulus schrijft over de dienst die hij aan Jeruzalem doet en die aangenaam is voor de heiligen (Romeinen 15). Het Evangelie werd ooit gebracht vanuit Jeruzalem naar Rome. Maar het moet weer naar Jeruzalem terug.

Paulus kan Israël, zijn broeders en zusters naar het vlees, niet vergeten. Juist richting de christenen in Rome verwoordt hij zijn verwachting dienaangaande. Langs de weg van hun tijdelijke val is de zaligheid voor de heidenen geworden. Hun verwerping is tot verzoening van de wereld. Maar hun aanneming zal niet anders zijn dan het leven uit de doden… (Romeinen 11).

De auteur is christelijk gereformeerd emeritus predikant.