Het driejarige onderzoek, dat vorige week verscheen, is uitgevoerd door Queen’s University in Belfast en gefinancierd door de John Templeton Foundation, een Amerikaanse liefdadigheidsinstelling.

Het onderzoek beperkte zich niet tot het Verenigd Koninkrijk. Zo’n 25.000 mensen uit zes verschillende landen werden bevraagd: Brazilië, China, Denemarken, Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten.

„Het Verenigd Koninkrijk gaat zijn eerste atheïstische tijdperk in”, stelt medewerker dr. Lois Lee van de Universiteit van Kent. „Het atheïsme is al enige tijd prominent aanwezig in onze cultuur. Toch zijn er nu pas voor het eerst in onze geschiedenis meer atheïsten dan mensen die in God geloven.”

Rationeel

Volgens Andrew Mark Henry, die het onderzoek op het YouTubekanaal ReligionForBreakfast  toelicht, kan niet aangetoond worden dat mensen hoofdzakelijk atheïst worden omdat dit wereldbeeld het meest rationeel zou zijn. „Er zijn verschillende wegen die leiden tot atheïsme”, zegt hij in de aflevering, die eveneens gesponsord is door de John Templeton Foundation. Ook atheïstische verklaringen voor het geloof in God, zoals dat gelovigen minder intelligent of emotioneel zwakker zijn, bleken niet dé redenen te zijn waarom mensen atheïst worden.

De youtuber toont krantenkoppen uit 2012 die meldden dat godsdienstigen hun geloof verliezen als ze kritisch gaan denken. Die koppen waren gebaseerd op een rapport van de Amerikaanse onderzoekers Ara Norenzayan en Will Gervais in het wetenschappelijk tijdschrift Science. „Andere wetenschappers kregen niet dezelfde onderzoeksresultaten. Een vervolgonderzoek wees zelfs uit dat het verband tussen atheïsme en analytisch denken zwak was. In sommige landen kunnen analytische denkers zelfs meer godsdienstig zijn.”

Welke factoren hebben dan wél de grootste invloed op het wel of niet geloven in God? Volgens het onderzoek zijn dat er twee: de opvoeding door de ouders en de verwachtingen van de maatschappij.

„Dit project helpt negatieve stereotypen ten opzichte van zowel atheïsten als theïsten tegen te gaan” - Jonathan Lanman, hoogleraar aan Queen’s University, Belfast

Stereotypes

Het gangbare idee van atheïsten als “doelloze ongelovigen” die een leven leiden zonder betekenis, moraliteit en doelgerichtheid, bleek volgens het onderzoek niet te kloppen. Bij de meeste atheïsten en agnosten waren opvattingen over zaken als morele waarden en rechten vergelijkbaar met die van de bevolking in het algemeen. Voor hen zijn familie en vrijheid „zeer belangrijk” voor het vinden van betekenis in de wereld en in hun eigen leven. Jonathan Lanman, hoogleraar aan Queen’s University in Belfast: „Dit project helpt negatieve stereotypes ten opzichte van zowel atheïsten als theïsten tegen te gaan.”