Hoe kwam het christelijk geloof terecht in Europa? Om een antwoord op die vraag te vinden, reisde Kefah Allush, presentator bij de Evangelische Omroep (EO), naar de randen van het continent en onderzocht hij hoe het christelijk geloof er voet aan de grond kreeg.

In de vierdelige documentaireserie ”Jezus van Nazareth naar alle windstreken”, die is te bekijken op NPO Start, brengt hij het roerige leven van Saint Patrick in Ierland in beeld, treedt hij in Tunesië en Italië in de voetsporen van kerkvader Augustinus, kruipt hij in de huid van de monniken Cyrillus en Methodius in Bulgarije, en stuit hij in Finland op de nalatenschap van de geheimzinnige bisschop Hendrik van Uppsala.

Wat zijn het voor mannen die het christendom naar Europa brachten?

„Het zijn stuk voor stuk hartstochtelijke mannen die in de greep zijn van de boodschap van het Evangelie en die met anderen wilden delen. Zelfs als hun eigen leven daardoor gevaar loopt. Neem Saint Patrick. Als tiener werd hij in Groot-Brittannië gekidnapt door piraten en als slaaf naar Ierland gebracht. Na zes jaar vluchtte hij en keerde hij terug naar zijn ouders. Hij volgde een opleiding tot priester en reisde zo’n dertig jaar lang door Ierland. Daar zette hij scholen, kerken en kloosters op. Door zijn charisma wist hij Ieren zover te krijgen dat ze de waarheid van het christendom gingen inzien. Niemand in Ierland is daarin zo succesvol geweest als hij.”

Waren de anderen ook zo invloedrijk?

„Jazeker. De monniken Cyrillus en Methodius ontwikkelden een eerste alfabet voor de Slavische talen, vertaalden de Bijbel en ontsloten zo het christendom voor de gewone man. Ze liepen met deze revolutionaire daad ver op hun tijd vooruit. In Finland stuitte ik op de geschiedenis van een onbekende heilige: Hendrik van Uppsala. Hij kwam in 1153 naar Finland toen het nog een kolonie van Zweden was. Hij ging het land door en bouwde vele kerken. De opkomst van het christendom leidde ertoe dat het land zich verenigde en uiteindelijk een onafhankelijke natie werd met een eigen taal en cultuur.

De kerkvader Augustinus heeft onze manier van denken diepgaand beïnvloed, omdat hij veel aan zelfreflectie deed. Hij legde onder andere de basis voor onze visie op het oorlogsrecht.”

Welke boodschap wilt u doorgeven met deze serie?

„Ik wil kijkers meegeven hoe diepgaand onze samenleving, taal en cultuur zijn gevormd door het christendom. Dat vergeten mensen weleens. Verder hoop ik dat ze zien hoe krachtig het woord is. Je kunt er bergen mee verzetten. De vier wegbereiders van het christendom hebben door hun boodschap harten geraakt, mensen in beweging gezet, talen, culturen en naties laten ontstaan. Dat vervult me met hoop.”

Een recensent in Trouw schrijft dat u „het mysterie laat sneuvelen onder dorre Wikipediafeitjes”.

„Dat heeft me verbaasd. Ik vind het juist belangrijk dat kijkers iets voelen van de magie van het wonder. Dat ze ervaren dat de daden van eenvoudige mensen machtige gevolgen hebben gehad. Natuurlijk vraag ik naar feiten. Ik wil weten of iets echt gebeurd is of niet. Maar dat ik daar een obsessie voor zou hebben, vind ik een onterecht verwijt.”

Hoe hartstochtelijk gelooft u zelf in het verhaal van Jezus van Nazareth?

„Ik houd me niet zozeer bezig met de vraag of deze verhalen waar zijn, maar wel met hun betekenis voor mijn leven. Daar worstel ik hartstochtelijk mee.”