Een tendens in de christelijke wereld: ex-christenen die via Instagram of YouTube vertellen waarom zij afscheid van hun geloof namen. De Amerikaanse christelijke youtubers Alisa Childers en Tim Barnett verdiepten zich in de „explosie” aan afhakers.
„Er gaan geen twee of drie maanden voorbij of wéér een populaire christelijke zanger of influencer zegt op sociale media het christelijk geloof vaarwel”, ziet Barnett. „Muzikanten, predikanten en anderen worden atheïst, agnost of progressief christen. Zij zeggen dat ze hun geloof deconstrueren of ontmantelen. Wat is dit voor fenomeen, vroeg ik me af. Ik was van plan er een boek over te schrijven en vroeg Alisa Childers of ze daaraan wilde meewerken.”
Twijfel
Barnett had goede redenen om het aan Childers te vragen. De moeder van vier maakte zo’n vijftien jaar geleden een „geloofscrisis” door. „We waren verhuisd naar Tennessee. De predikant van onze nieuwe gemeente zette vraagtekens bij kernzaken van het christelijk geloof. Daardoor kwam ik in een donkere periode van twijfel terecht. Maar God bouwde mijn geloof weer op door middel van apologetiek. Na deze tijd begon ik mijn blog en YouTubekanaal om anderen te helpen bij geloofstwijfels.”
Ook Barnett kreeg te maken met kritische vragen over het christelijk geloof. Hij groeide op in een geïsoleerde christelijke gemeenschap. Toen hij echter ging studeren in een seculiere omgeving, kwam hij in aanraking met kritische vragen over God en de Bijbel. De antwoorden daarop moest hij zelf zien te vinden.
Deze ervaringen hielpen hem later om twijfelaars de weg te wijzen. Sinds 2015 is hij voltijds apologeet bij Stand to Reason , een organisatie die christenen traint om hun geloof te verdedigen. Daarnaast beheert hij het YouTubekanaal Red Pen Logic.
Deconstructie
De twee apologeten struinen voor hun werk regelmatig het internet af, waar ze de term ”deconstruction” vaak tegenkwamen. Childers: „Iedereen bedoelt er wat anders mee. Velen gebruiken het woord voor ”het geloof vaarwel zeggen”. Goedbedoelende predikanten zeggen soms dat er ook „gezonde” deconstructie bestaat, waarbij je uitkomt bij Bijbels geloof. Dat zei ik tot voor kort ook. Maar dat is verwarrend, vind ik nu. Het woord deconstructie wordt namelijk door ex-christenen gebruikt om afscheid van Bijbelse kernwaarheden aan te duiden.”
„Goedbedoelende predikanten zeggen soms dat er ook „gezonde” deconstructie is” - Alisa Childers, youtuber en apologeet
Volgens Barnett wordt bij een „postmodern denkproces” als deconstructie de Bijbel niet als basis gebruikt. Dat is ook een reden waarom veel ex-christenen een terugkeer naar orthodox Bijbels christendom niet als een echte deconstructie zullen zien. Childers: „Als je zegt: Ik ben gedeconstrueerd, maar ik geloof dat Jezus voor mijn zonden is gestorven en dat het huwelijk tussen één man en één vrouw is, dan antwoorden zij: Je gelooft nog steeds in een giftige theologie, dus je hebt geen deconstructie ondergaan.”
Boek
Er was nog geen wetenschappelijk werk geschreven over het fenomeen. De twee waren „dus op onszelf aangewezen”. Ze doken op sociale media en in boeken om erachter te komen wat ”deconstructionists” te zeggen hadden.
Door hun opvattingen te beschrijven en te bespreken in een boek , kunnen familieleden en vrienden hen beter begrijpen, vinden Barnett en Childers.
Er zijn verschillende redenen voor deconstructie. Childers: „Voor sommigen was het christendom iets wat je op zondag doet, zonder persoonlijk geloof. Vooral in de Amerikaanse Biblebelt. Nu het christelijk geloof niet meer zo vanzelfsprekend is, en er misschien twijfels of andere beproevingen op je weg komen, kun je daardoor afscheid nemen van het geloof. Ook al geloofde je eerder dat het christelijk geloof waar was.”
„Het kan jaren duren voordat mensen terugkeren tot het geloof, maar wéés er voor hen” - Tim Barnett, youtuber en apologeet
Sociale media spelen volgens de apologeten ook een „grote rol” in de toename van het fenomeen. Iemand die het christendom vaarwel zegt, kan zich aansluiten bij een online community, waar gezegd wordt dat hij of zij een goede keuze heeft gemaakt. Vóór de tijd van het internet stonden deze mensen meer alleen, maar nu hebben zij een digitale megafoon waarmee ze hun ideeën de wereld in kunnen roepen, constateert Childers.
Kritiek
Het boek, dat in januari verscheen, kreeg veel positieve reacties uit de christelijke wereld. Maar niet van de deconstructiebeweging. Een van de kritiekpunten was dat Barnett en Childers deze beweging niet grondig genoeg hebben onderzocht en haar standpunten verkeerd weergaven. Barnett: „Wij hebben veel van hun influencers gevolgd, evenals hun volgers. Verschillenden van hen hebben we via Zoom gesproken. En dankzij alle boeken en accounts van gedeconstrueerden konden we goed aan de weet komen wat hun standpunten zijn.”
Ondanks de „explosie” aan deconstructies hebben de apologeten hoop. Beiden weten voorbeelden van terugkeer op te noemen. Zo was Jesse Westwood van christen atheïst geworden, maar later keerde hij weer terug tot het christendom. Een ander is Dave Stovall , die deconstrueerde naar een progressief christendom. Ook hij keerde terug naar het orthodoxe geloof, met hulp van een plaatselijke predikant.
„Het kan jaren duren voordat mensen terugkeren tot het geloof”, zegt Barnett. „Maar wéés er voor hen. Zij mogen vragen stellen. Dat deed Johannes de Doper in de gevangenis ook, en Jezus gaf hem antwoord. Het blijft echter een zaak van het hart en we moeten bidden of God hun hart verandert.”
