Kerkelijke leiders verklaren wat af. Na de verklaring van Micha Nederland tegen extreemrechts gedachtegoed vorige maand verscheen er maandag een verklaring tegen links cultuurrelativisme en antisemitisme. Bedoeld om de eerdere verklaring recht te trekken, legt initiatiefnemer ds. A. (Arenda) Haasnoot uit.
Initiatiefnemers van de nieuwe verklaring ”Kerk tegen extremisme” –die niet toevallig op 7 oktober verscheen: een jaar na de terroristische aanval van Hamas op Israël– zijn de evangelische voorgangers Daniël van Deutekom, Sebastiaan van Wessem en Oscar Lohuis en ds. Arenda Haasnoot, predikante in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). Laatstgenoemde nam in april en vorige week ook het initiatief tot kritische open brieven over de Israëlvisie van de PKN.
In de inleiding op de nieuwe verklaring spreken de opstellers hun bezorgdheid erover uit dat „in christelijke kringen alleen rechts-extremisme taboe lijkt te zijn. Links en islamitisch extremisme zijn net zo gevaarlijk, zo niet gevaarlijker.” Daarbij valt op dat die laatste twee elkaar gevonden hebben in een combinatie „van rood-groene politiek en godsdienstig extremisme.”
Vervolgens telt de verklaring zeven stellingen waarin postmodernisme, cultuurrelativisme (de opvatting dat alle culturen gelijkwaardig zijn) en antisemitisme worden verworpen. Verder zeggen de ondertekenaars te staan voor het gezag van de overheid –die is „verantwoordelijk voor het bewaren van de orde, onder andere op het terrein van migratie”– en voor het uitspreken van de Bijbelse waarheid, „ook als dat niet gewaardeerd wordt”.
Onder de nieuwe verklaring staan inmiddels zo’n 270 handtekeningen, waaronder meer dan 50 van kerkelijke leiders, zoals voorgangers, bestuursleden en oudsten. Ook de hersteld hervormde predikanten ds. M. Klaassen en ds. M. van Reenen ondertekenden het document, evenals ds. M. (Marten) Visser en ds. D.M. Heikoop (PKN).
„Het rare is dat links-extremisme en jihadisme elkaar lijken te vinden, bijvoorbeeld in Queers for Palestine” - Ds. A. Haasnoot, initiatiefnemer verklaring ”Kerk tegen extremisme”
Het hele plaatje
De verklaring van Micha Nederland , die door ruim 800 christelijke leiders en bijna 500 andere personen werd ondertekend, sprak zich begin september uit tegen extreemrechts gedachtegoed van partijen als de PVV en FvD, vanuit de overtuiging dat „alle mensen gelijkwaardig zijn”. Verschillende opinieleiders keerden zich daarna weer tegen deze Micha-verklaring, omdat die zich eenzijdig tegen rechts-extremisme zou keren en mensen die zich bijvoorbeeld zorgen maken over moslimimmigranten niet serieus zou nemen.
De nieuwe verklaring ”Kerk tegen extremisme” is niet bedoeld als anti-linkse tegenhanger van de Micha-verklaring, legt ds. Haasnoot uit. Maar toch: „De verklaring van Micha Nederland zette ons aan het denken. We wilden graag het héle plaatje laten zien. Extremisme is volgens de AIVD veel breder dan alleen rechts-extremisme. Het rare is daarbij dat links-extremisme en jihadisme elkaar lijken te vinden, bijvoorbeeld in de actiegroep Queers for Palestine.”
Bezwaarlijk aan de verklaring van Micha Nederland vindt ds. Haasnoot bovendien dat deze alle PVV-stemmers over één kam scheert. „Mag je je misschien zorgen maken over de grote migratiestroom, waaronder veel jonge moslims met extreme ideeën? Of over de partij Denk die pleit voor gescheiden zwemmen?” Het is dan ook niet toevallig dat de nieuwe verklaring zich vooral tegen links-extremisme keert, al wil ds. Haasnoot graag benadrukken dat „ieder mens voor God gelijk is. Maar niet iedere cultuur is gelijkwaardig. Kijk maar naar de Ranglijst Christenvervolging van Open Doors: er bestaan ook anti-christelijke culturen. Daar mag je tegen waken.”
„De liefde van Christus kun je niet laten zien door Zijn waarheid te relativeren” - Ds. A. Haasnoot, initiatiefnemer verklaring ”Kerk tegen extremisme”
Polarisatie
De verklaring zet in met te stellen dat er een objectieve waarheid bestaat en dat het Evangelie van Jezus aan de wereld verkondigd moet blijven worden. „Wij kijken vanuit deze basis naar onze samenleving”, licht ds. Haasnoot toe. „Wij geloven niet in relativering van culturen. Ook sommige christenen willen Jezus niet meer als de Weg, de Waarheid en het Leven uitdragen, omdat ze vrezen anderen dan tekort te doen.”
Verklaring na verklaring verschijnt: versterken al die statements niet juist de polarisatie in de samenleving? Ds. Haasnoot: „Dat was voor een serieus punt waarover we gediscussieerd hebben: moeten we dit wel doen? Toch wilden we graag het gemis van de eerdere Micha-verklaring aanvullen. Daarin lazen we bovendien geen woord over antisemitisme, terwijl dat juist sinds 7 oktober vorig jaar enorm is toegenomen.”
Ironisch genoeg luidt de laatste stelling van de verklaring ”Kerk tegen extremisme” precies hetzelfde als de laatste van de verklaring van Micha Nederland: „Angst voor polarisatie mag de profetische stem van christenen niet doen verstommen.” Ds. Haasnoot: „We willen in het profetische spreken van de kerk niet alleen de horizontale stem van recht en gerechtigheid laten horen, maar ook de verticale stem van de Bijbel. Dat kan controversieel overkomen, maar de liefde van Christus kun je niet laten zien door Zijn waarheid te relativeren.”
