Er kan niet worden vastgesteld of de miljarden euro’s uit een speciaal migratiefonds van de Europese Unie voor Afrika hebben bijgedragen aan het terugdringen van illegale migratie, concludeert de Europese Rekenkamer. „De Europese Commissie kan dus nog steeds niet zeggen wat de meest efficiënte en effectieve manier is om illegale migratie en gedwongen ontheemding in Afrika terug te dringen”, schrijft de Rekenkamer in een woensdag gepubliceerd rapport.
Daarnaast worden de resultaten van dit migratiefonds vaak overschat, concludeert de Europese Rekenkamer. Het fonds omvat 5 miljard euro.
Met het geld uit het in 2015 opgerichte fonds moeten de onderliggende oorzaken van instabiliteit, illegale migratie en ontheemding in Afrika worden aangepakt. De achterliggende gedachte is om zo te voorkomen dat mensen vanuit Afrika de oversteek naar Europa maken om daar asiel aan te vragen.
Bij toekenning van geld uit het fonds wordt door de Europese Unie te weinig naar de prioriteiten gekeken die door de EU-lidstaten waren vastgesteld, schrijft de Rekenkamer verder. Voor Noord-Afrika gaat het bijvoorbeeld om de bescherming van kwetsbare migranten en om vrijwillige terugkeer. Voor de Hoorn van Afrika gaat het onder andere om maatregelen om mensenhandel te bestrijden. De Europese controleurs adviseerden in 2018 al om de financiële steun doelgerichter in te zetten, maar zien nog geen verbetering.
„Hoewel het noodfonds voor Afrika heeft geholpen migratie hoog op de politieke en ontwikkelingsagenda te houden, moeten we onze kritiek herhalen”, zegt Bettina Jakobsen, lid van de Europese Rekenkamer. „We hebben weinig verandering gezien in de focus van het fonds: die is nog altijd te breed. Verspreide steun zonder strategische focus heeft nauwelijks impact.”
Een ander kritiekpunt van de Rekenkamer is dat er bij toekenning van geld uit het fonds geen goede afspraken worden gemaakt over het beschermen van mensenrechten. Bij toekenning van geld uit het fonds voor meer grensbewakers werd bijvoorbeeld niet als voorwaarde gesteld dat ze extra alert moesten zijn op mensensmokkelaars. Signalen over schendingen van mensenrechten bij door het fonds gefinancierde projecten worden slecht of niet opgepakt.
