Geen Hezbollah zonder Iran. Het regime in Teheran is sinds jaar en dag degene die achter de schermen aan de touwtjes trekt bij Hezbollah. Toch hebben de machthebbers in Teheran nog weinig van zich laten horen nu Hezbollah onder vuur ligt.

Tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, deze week, benadrukte de nieuwe Iraanse president Masoud Pezeshkian juist dat hij klaar is om nieuwe onderhandelingen met het Westen te beginnen over het atoomprogramma van Iran. Hij wil een „constructieve” dialoog beginnen en de internationale relaties van Iran verbeteren.

Uiteraard veroordeelt hij ook het geweld in Gaza en Libanon, dat hij bestempelde als „genocide” en „misdaden tegen de menselijkheid”. Maar, voegde Pezeshkian eraan toe: „Wij willen in vrede leven, we willen geen oorlog.” Iran wil, zegt de president, niet de reden zijn waarom de regio in het verderf wordt gestort.

Lees ook

Ook de nieuwe Iraanse president is conservatief

Schril contrast

Dit staat in schril contrast met de taal die eerder vanuit Teheran te horen was, bijvoorbeeld na de liquidatie van Hamastopman Ismail Haniyeh in Teheran, afgelopen juli. Toen werd er in allerlei toonaarden van vergelding en straf gesproken – al bleef daadwerkelijke actie ook toen nagenoeg uit. En nu zijn zelfs de bewoordingen terughoudender dan ooit, terwijl er voor Iran juist meer op het spel staat.

„Wij willen in vrede leven, we willen geen oorlog” - Masoud Pezeshkian, president Iran

Wat hiervan te denken? Er zijn grofweg drie mogelijkheden. De eerste is dat Pezeshkian, een nieuwkomer op het wereldtoneel, door gebrek aan ervaring te soft heeft gereageerd naar de zin van de Opperste Leider in Iran, ayatollah Khamenei. Als dat zo is, zal er binnenkort ongetwijfeld een koerscorrectie volgen vanuit de kringen rond de ayatollah.

Een andere mogelijkheid is dat Iran uit politieke overwegingen simpelweg kiest voor zijn eigen hachje en er daarbij niet voor schroomt om zijn belangrijkste partner in de regio, Hezbollah, in de steek te laten.

Het ‘hachje’ waar Iran veel om geeft, is zijn nucleaire programma. Zodra Israël daar een grootschalige aanval op zou beginnen, is er weinig twijfel dat Iran alles zal doen wat het kan om Israël te treffen. Dat is de nederige taak van Hezbollah: de groep dient in Iraanse ogen vooral als afschrikking tegen Israël om Iran niet aan te vallen. Maar nu het probleem vooralsnog buiten Iran ligt, laat Teheran Hezbollah aan zijn lot over.

Stilte voor de storm

De derde mogelijkheid is dat Iran zijn kans afwacht – dat de terughoudendheid in feite de stilte voor de storm is. Pezeshkian zei maandag dat hij nooit zal toestaan dat een land „ons dwingt in iets”.

Direct reageren kan overkomen alsof Iran aan de leiband van Israël ligt. Maar wachten en de spanning opbouwen kan ook heel effectief zijn, zeker omdat Iran die tijd kan gebruiken om zich beter voor te bereiden. Zo is onlangs de levering gestart van Russische Soechoj SU-35-straaljagers, nadat Iran en Rusland daar een deal over hadden gesloten.

Het wapenarsenaal van Iran wordt dus met de dag verder uitgebreid. Tegelijk heeft ook Hezbollah zijn belangrijkste wapens, zoals zware raketten die Israëlische steden kunnen bereiken, nog niet ingezet. De mogelijkheid is dan ook reëel dat de oorlogsknop in Teheran alsnog ingedrukt gaat worden. Maar niemand weet wanneer.