Wordt donderdag op het topoverleg in Blenheim Palace de basis gelegd voor betere relaties tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie? De recent aangetreden Labourregering wil dolgraag de verstoorde relaties herstellen.
Een iconischer locatie hadden de Britten niet kunnen kiezen. Blenheim Palace, de geboorteplaats van nationaal icoon Winston Churchill, is zowel Brits als Europees. John Churchill, de verre voorvader van Winston, kreeg het landgoed van de Britse koningin Ann als dank voor zijn verdienste als aanvoerder in de slag bij Blenheim (1704). Onder het bestuur van de uit Vlaanderen afkomstige architect John Vanbrugh (1664-1726) liet Churchill op zijn grond in Oxfordshire een schitterend paleis optrekken.
Op deze locatie komen donderdag zo’n vijftig regeringsleiders van de lidstaten die zijn aangesloten bij de Europese Politieke Gemeenschap (EPG) bijeen, evenals vertegenwoordigers van de EU-instellingen. Voor het eerst zullen ook vertegenwoordigers van de NAVO, de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) en de Raad van Europa aanwezig zijn op een bijeenkomst van de EGP. Niet minder dan 450 mensen zijn in totaal uitgenodigd.
De fraai aangelegde tuinen van Blenheim Palace bij het Engelse dorpje Woodstock. beeld Fred van Wijk
Italiaanse tuinen van Blenheim Palace. beeld Fred van WijkBrexit
De EPG is het geesteskindje van de Franse president Emmanuel Macron, die in de nasleep van de invasie van Rusland in Oekraïne een bredere kring van Europese bondgenoten wilde creëren om in informele sfeer de grote uitdagingen waar Europa voor staat van tijd tot tijd te bespreken. Na eerdere toppen in de Tsjechische hoofdstad Praag, het Moldavische Bulbuoca, en het Spaanse Granada is het nu de beurt aan het VK. Eind dit jaar volgt een top in Hongarije.
Al klinkt vaak de kritiek dat het vaag is wat de toegevoegde waarde van de EPG is ten opzichte van andere gremia, voor de Britse premier Keir Starmer is het in feite één van de weinige mogelijkheden om met Europese collega’s van gedachten te wisselen. De nieuwe Britse Labourregering hoopt deze top aan te grijpen om de hernieuwde toenadering tot de Europese Unie kenbaar te maken. Na jaren van spanning tussen Brussel en Londen, gedomineerd door de giftige sfeer in de nasleep van de Brexit, streeft Londen naar herstel van de relatie.
„De manier waarop het Verenigd Koninkrijk met onze Europese partners omgaat, zal veranderen door samen te werken op het gebied van de gezamenlijke uitdagingen. Dat werk begint met de bijeenkomst van de EPG donderdag”, aldus Starmer in een persbericht dat 10 Downing Street voorafgaand aan de top uitbracht.
Erdoğan
De oorlog in Oekraïne zal de besprekingen op de top domineren, zo is de verwachting. Op de agenda staan vervolgens drie rondetafelgesprekken gepland waarbij de regeringsleiders in gesprek zullen gaan over immigratie en grensbeveiliging, energie, en het verdedigen van de westerse democratie.
Vorige EPG-toppen leverden weinig concreets op – al kan het wel de discussie aanzwengelen. Dat de EPG dit keer vlak na de NAVO-top en twee EU-toppen bijeenkomt, zorgt niet voor hooggespannen verwachtingen.
Teleurstellend voor de nieuwe Britse regering, die er alles aan doet de banden met Europese partners aan te halen. Voorafgaand aan de EPG zal Starmer de Ierse premier, Simon Harris, ontvangen. Na afloop van de top staat een diner met de Franse president Emmanuel Macron gepland.
De Turkse president Recep Tayyip Erdoğan is niet op de top aanwezig. Ook Ursula von der Leyen is afwezig. De voorzitter van de Europese Commissie is verhinderd vanwege de stemming in het Europees Parlement op donderdag over haar tweede termijn als Commissievoorzitter.
