Heeft de thuiszorgmedewerkster van oma wel een geldig diploma? Werkt de vriendelijke verpleegkundige aan uw bed mee aan witwassen? Verschillende inspectiediensten trokken recent aan de bel omdat ze misstanden in de zorg constateren. Hoe zit dat bij christelijke instellingen?
Een dubieus uitzendbureau benadert iemand die zojuist uit de gevangenis komt: wil je misschien aan de slag in de zorg? Wij regelen de papieren. Het gebeurt, blijkt uit een rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) dat eind vorige maand werd gepubliceerd.
Dat er in de zorg mensen rondlopen met valse diploma’s is geen nieuws. In de afgelopen jaren maakten meerdere organisaties er melding van.
Vaak werd gedacht dat het daarbij om incidenten ging. De IGJ spreekt echter het vermoeden uit dat er in de sector criminele netwerken actief zijn. Behalve met diplomavervalsing zouden die zich bezighouden met witwassen.
Nepcertificaten
In de publicatie spreekt de inspectie over een toename van nepcertificaten en nepdiploma’s voor mensen die in de zorg willen werken. De georganiseerde misdaad lijkt hier brood in te zien. Het probleem speelt vooral in de wijkverpleging, verpleeghuizen, geestelijke gezondheidszorg, jeugdzorg en gehandicaptenzorg. Foute bemiddelaars en zzp’ers spannen samen om de regels te omzeilen, stelt het rapport.
De IGJ waarschuwt dat de zorgsector kwetsbaar is voor frauduleuze activiteiten. „De zorg is gebaseerd op een stelsel van toegankelijkheid waardoor het voor mensen met minder goede bedoelingen, waaronder criminelen, eenvoudig is om binnen te komen”, stelt een woordvoerder.
„We gaan binnenkort zelf steekproeven doen” - Hein Bosma, woordvoerder Philadelphia
Het gaat vooral mis bij zzp’ers die via bemiddelingsbureaus aan de slag gaan. Zorginstellingen die externen inhuren, zijn zelf verantwoordelijk voor het controleren van hun papieren, maar in de praktijk laten ze dat vaak over aan tussenpersonen.
Kwaadwillenden kunnen bij hen voor enkele duizenden euro’s een ervaringscertificaat of verklaring omtrent gedrag (vog) kopen. Daarmee slagen ze er makkelijk in om aan werk komen.
Het gaat niet alleen om diplomafraude. Tegelijk met het signaal vanuit de inspectiedienst kwam de FIU, een financiële opsporingsdienst van de overheid, met de waarschuwing dat zorgbedrijven kunnen worden gebruikt voor witwaspraktijken. Dubieuze bureaus betalen de bij hen aangesloten werkers soms contant uit, met geld dat afkomstig is van criminele transacties.
’s Heeren Loo
Organisaties in de zorg reageerden geschrokken. ’s Heeren Loo, de grootste instelling voor gehandicapten in Nederland, liet weten dat de diploma’s van alle duizend externe medewerkers worden gecontroleerd. Wie daar geen toestemming voor geeft, mag niet meer voor de organisatie werken. ’s Heeren Loo gaat daarnaast alle bemiddelingsbureaus waarmee zij werkt doorlichten.
Philadelphia
Er zijn meer manieren om met de problemen om te gaan. Hein Bosma, voorlichter van zorgorganisatie Philadelphia, geeft aan dat er in de afgelopen jaren meerdere keren fraude werd vastgesteld. „Toen we een nieuwe aanbestedingsronde voor bemiddelingsbureaus deden, hebben we daarom extra streng gelet op de manier waarop zij de diploma’s controleren. Daarbij is een aantal bedrijven afgevallen. De overgebleven bureaus zijn gecertificeerd. We hebben duidelijke afspraken met ze gemaakt over de screening van medewerkers. Ook gaan we binnenkort zelf steekproeven doen.”
Philadelphia wil daarnaast minder afhankelijk worden van zzp’ers. „Daarom hebben we nu een flexpool. Daarin zitten medewerkers die vast in dienst zijn en de flexibiliteit hebben om op meerdere locaties te werken.”
Lelie zorggroep
Stephan Bol van de Lelie zorggroep kent in zijn organisatie geen gevallen van fraude. „Wat niet betekent dat we niet alert zijn.” Volgens Bol werkt de zorggroep veel minder met externe medewerkers dan instellingen als ’s Heeren Loo. „Als wij ze toch inhuren doen we dit bij twee vaste partijen die dit risico zo veel mogelijk hebben afgedekt.”
Winterdijk
Ook in de ouderenzorg vindt fraude plaats, maar bestuurder Cor van de Craats van Huize Winterdijk in Gouda geeft aan dat zijn organisatie daar momenteel geen last van heeft. „We prijzen ons gelukkig omdat we op dit moment vrijwel geen externe inhuur van personeel nodig hebben.”
Mocht daar in de nabije toekomst verandering in komen, dan maakt Van de Craats zich geen grote zorgen. „Het bureau waar wij indien nodig zaken mee doen, controleert streng. Dat laat onverlet dat fraude een aandachtspunt is en blijft.”
