Huishoudens in ons land zijn de afgelopen twintig jaar steeds meer gaan sparen. Maar dit geld staat vaak niet op de bank; het wordt voor een groot deel gebruikt om hypotheken af te lossen. Nog steeds hebben veel mensen een probleem als hun wasmachine het begeeft.
Het Centraal Planbureau (CPB) vermoedt dat huiseigenaren de laatste jaren meer moesten sparen omdat na 2008, het jaar van de financiële crisis, de hypotheekregels werden aangescherpt. Daarvoor was het relatief makkelijk om veel geld te lenen zonder directe aflossingsverplichting. Inmiddels zijn volledig aflossingsvrije hypotheken verboden en deels aflossingsvrije hypothecaire leningen financieel veel minder aantrekkelijk gemaakt.
Het gevolg: het aandeel van de huishoudens dat bezig is met het aflossen van een hypotheek is gestegen van 25 procent in 2007 tot meer dan 50 procent nu. Het CPB publiceerde dinsdag de resultaten van een onderzoek waaruit blijkt dat jongeren veel meer aflossen dan eerdere generaties. Het aandeel van de aflossingen in de besparingen van de Nederlandse huishoudens zal om die reden vermoedelijk nog verder toenemen.
Denemarken
Dat de Nederlander zo spaarzaam is, valt op in Europa. Alleen in Denemarken en Zweden stijgt het bedrag dat huishoudens sparen (inclusief aflossingen van leningen) eveneens. Niet toevallig zijn ook in deze landen maatregelen genomen om hoge hypotheekschulden te beperken. In de andere EU-landen neemt het percentage van het inkomen dat wordt gespaard juist af.
Tegenslagen
Omdat het extra gespaarde geld dus voor een groot deel in het aflossen van hypotheken wordt gestoken, hebben veel mensen nog steeds relatief weinig geld op hun bankrekening staan. Bijna een derde van de Nederlanders heeft direct financiële problemen als er onverwachte uitgaven nodig zijn, zo bleek eind juni uit onderzoek in opdracht van ABN AMRO. Bij verdere tegenslagen ervaren nog meer mensen moeilijkheden. Meer dan de helft van de huishoudens beschikt over onvoldoende buffers.
Buffer
Nu is het zeker niet zo dat alle burgers te weinig geld op de bank hebben staan. Het gemiddelde banksaldo per huishouden stijgt al jaren en bedraagt inmiddels ruim 54.000 euro. Maar dat geld zit voornamelijk bij de meest welvarende helft van de bevolking.
Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) adviseert huishoudens om 10 procent van het ontvangen inkomen te sparen. Maar het instituut realiseert zich dat dat lang niet voor iedereen haalbaar is. Op de site van het Nibud staat de BufferBerekenaar , een hulpmiddel waarmee mensen op grond van hun persoonlijke situatie advies krijgen over de gewenste hoogte van hun banksaldo.
