Hoewel de meeste hypotheken in Nederland nog netjes worden betaald –de betaalachterstanden zijn momenteel laag– geeft maar liefst 40 procent van de woningeigenaren aan net of niet genoeg inkomen te hebben om rond te komen.

De meeste mensen –71 procent– passen hun uitgaven aan bij hun financiële situatie, zo komt naar voren uit de 2400 vragenlijsten die bij de steekproef zijn ingevuld. Energie en boodschappen staan bovenaan in de lijst van bezuinigingsposten, gevolgd door uitgaven aan vrije tijd en abonnementen.

Het meest piekeren de inwoners van de provincies Zuid-Holland, Limburg en Groningen. Voor Zuid-Holland is die uitkomst opvallend, omdat in die provincie de inkomens gemiddeld het hoogst zijn vergeleken met het landelijk gemiddelde. Ook uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat in de Randstad meer wordt verdiend dan in het noorden en oosten van Nederland.

In de provincie Utrecht, waar de huizenprijzen de laatste tijd het hardst oplopen van alle regio’s, zijn mensen het meest optimistisch over hun financiële situatie. Zij passen overigens hun uitgaven het meest aan.

Tegenvaller

Het overgrote deel van de woningeigenaren (81,7 procent) kan de hypotheek ook blijven betalen bij een onverwachte tegenvaller ter grootte van ongeveer het maandinkomen. Zorgelijk vindt NHG-directeur Carla Muters het dat 18 procent van de mensen geen financiële buffer achter de hand heeft, zo laat ze weten op radiozender BNR: „Bijna een kwart van de mensen slaapt slecht, heeft stress of voelt zich moedeloos.”

De Nationale Hypotheek Garantie, die borg staat voor 1,4 miljoen hypotheken, roept mensen op om hulp te zoeken voordat het werkelijk tot betalingsproblemen komt. Zij kunnen onder meer terecht bij gemeenten en hypotheekverstrekkers voor budgetcoaching of jobcoaching.

NHG-bestuurder Roald van der Linde: „Soms speelt schaamte een rol of de angst om uit huis gezet te worden, maar hypotheekverstrekkers willen mensen echt niet hun huis uit zetten en zullen zoeken naar andere oplossingen. De financiële sector heeft hierin een belangrijke rol.”

Om mensen meer grip te geven op hun geldzaken, bieden steeds meer banken hun klanten budgetcoaching aan. „Mensen zijn er soms wat huiverig voor, omdat iemand van de bank inzage krijgt in hun financiële huishouding”, zei sectoreconoom David Bolscher van ABN AMRO onlangs in het Reformatorisch Dagblad. „Maar die coaches zijn er echt in hun belang.”

Verduurzaming

Het Nibud ziet verduurzaming van de woningvoorraad samen met klimaatmaatregelen als de grootste uitdagingen voor de bestaanszekerheid van huishoudens voor de komende jaren.  Bijna een op de tien huishoudens geeft in recent onderzoek van het voorlichtingsinstituut aan dat zij verduurzaming van hun huis niet kunnen betalen.

Uit het rapport dat in april verscheen, blijkt dat het de goede kant opgaat met de financiële situatie van Nederlandse huishoudens. Het percentage huishoudens dat makkelijk of zeer makkelijk kan rondkomen, is sinds 2018 gestegen van 34 naar 42 procent. Een derde van de huishoudens knoopt nog altijd met moeite de eindjes aan elkaar.

Huurders zeggen minder controle te hebben over hun financiële situatie dan huiseigenaren, terwijl ze vaker bezig zijn met hun geldzaken. Datzelfde geldt voor huishoudens met lage of wisselende inkomens. Het Nibud stelde daarnaast vast dat jongvolwassenen moeilijker rondkomen dan 30-plussers. Ook hebben zij vaker zorgen over hun financiële situatie.