Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) spreekt van een bofuitbraak in het midden van het land in gebieden met een lage vaccinatiegraad. In totaal werden er dit jaar al 324 meldingen gedaan van de ziekte. Dat aantal is vele malen hoger  dan in voorgaande jaren, terwijl het jaar pas zes maanden oud is. Ter vergelijking: in de afgelopen vijf jaar ging het bij elkaar opgeteld om 298 meldingen.

De verspreiding per gemeente is niet exact bekend. Gemeenten in het midden van het land met een lage vaccinatiegraad voor bof, mazelen en rodehond (BMR) zijn onder andere Barneveld (69,4 procent), Neder-Betuwe (54,5 procent), Renswoude (67,5 procent) en Scherpenzeel (75,4 procent). Landelijk is gemiddeld 88,8 procent van de baby’s ingeënt tegen BMR.

Lees ook

Reformatorische vrouw twijfelt over prik tegen kinderziekte

Lege stoelen

Navraag bij een aantal scholen leert dat de bof in ieder geval in Kesteren, in de gemeente Neder-Betuwe, flink rondgaat. Op de reformatorische Sébaschool speelt het al een aantal maanden, zegt directeur Ellis Hoogendoorn. Hoeveel leerlingen precies ziek zijn, kan hij niet zeggen. Wel meldt hij dat de ziekte over het algemeen niet leidt tot ernstige klachten. Kinderen die besmet zijn maar zich goed voelen, mogen gewoon naar school. Toch leidt de bofuitbraak soms tot een flink aantal lege stoelen in een klaslokaal. Zo waren er vorige week in de combinatiegroepen 5/6 en 7/8 in totaal acht kinderen ziek.

„Begin juni waren er in ieder geval twee klassen vrijwel helemaal leeg door de bof” - Joyce van der Heijden, woordvoerster Van Lodenstein College Barneveld

Ook op het Van Lodenstein College in Kesteren gaat de bof al een tijd rond. Van begin juni tot afgelopen week waren er gemiddeld tien ziekmeldingen door de bof per dag op de locatie met ruim 1100 leerlingen, zegt Eric van der Poel, algemeen directeur van de scholengroep. Sinds deze week ligt dat aantal weer een stuk lager, op ongeveer vijf per dag. Begin juni is er met alle ouders van onze school een informatiebrief van de GGD gedeeld, zegt de directeur.

Van de locatie Barneveld van de Lodenstein zitten er ook dagelijks leerlingen thuis door de bof. Donderdag waren dat er vijf. De uitbraak begon eind maart, zegt woordvoerster Joyce van der Heijden. Na de meivakantie was er een piek, toen kwamen er „heel veel” ziekmeldingen. Hoeveel precies is achteraf lastig te achterhalen. „In de eerste helft van juni waren er in ieder geval twee klassen vrijwel helemaal leeg door de bof”, meldt Van der Heijden. Van een panieksfeer is op de school volgens haar geen sprake.

Lees ook

Huisarts ziet regelmatig patiënten met kinkhoest: „Baby’s kunnen eraan overlijden”

Opgezette klieren

De bof begint vaak met koorts, hoofdpijn en spierpijn. Symptomen die horen bij de bof zijn ontsteking van de oorspeekselklieren. Hierdoor worden één of beide wangen dik. De opgezette klieren kunnen pijn veroorzaken. In de meeste gevallen is het ziektebeeld mild. Zo heeft een grote meerderheid van de gevaccineerde mensen (63 tot 80 procent) die de ziekte krijgen geen symptomen. Bij ongevaccineerden gaat het om ongeveer een derde. Toch kan de bof wel degelijk vervelende of zelfs zeer ernstige klachten veroorzaken.

De bof kan ook zeldzame ernstige bijwerkingen hebben. Zo is de kans op hersenvliesontsteking bij ongevaccineerde kinderen 1 tot 10 procent. Onder gevaccineerde kinderen ligt dit percentage op 0,1 tot 1 procent. Veel zeldzamer is de kans op hersenontsteking (0,1 procent bij ongevaccineerde kinderen).

Jongens en mannen die na de puberteit de bof krijgen, hebben kans op teelbalontsteking. Onder ongevaccineerden gaat het om een kans van 15 tot 30 procent, voor gevaccineerden gaat het om 4 tot 7 procent. Zo’n ontsteking leidt „heel zelden” tot onvruchtbaarheid. Vrouwen en meisjes die de bof krijgen na de puberteit kunnen een ontsteking in de eierstokken krijgen (kans van 5 procent bij ongevaccineerden).