In het Groningse Oostwold heeft ze samen met haar man al vijftien jaar exotische kattensoorten. Wie haar erf oploopt, zou dat niet zeggen, door de borden met afbeeldingen van dobermanns in de voortuin. Maar achter het huis staat een grote constructie met meerdere verblijven waar ze haar achttien savannahs houdt en een serval, een grote kat, afkomstig uit de graslanden van Afrika. De achttien Savannahs zijn een kruising van die laatste en een huiskat. Het resultaat is een gestipte, ranke kat die twee keer zo groot is als een normale huis-tuin-en-keukenkater.

„Je wordt gewoon helemaal verliefd op ze”, zegt de Groningse. „Ze zijn heel intelligent en zeer aanhankelijk.” Dat laatste blijkt al bij binnenkomst, wanneer twee savannahs direct op schoot klimmen bij de verslaggever en kopjes geven. Deze dieren mogen de huiskamer in van Hageman, wat te zien valt aan de vele krabpalen en manden in de huiskamer. „We hebben al veel kattensoorten in huis gehad, maar deze slaan alles. Ze zien je echt als maatje en hebben het karakter van een hondje.”

De dieren zijn volgens Hageman zeer geschikt als therapiekat. „Ik ken verschillende mensen die door deze katten bij depressie en eenzaamheid zijn geholpen. Een kennis van mij zegt dat de kat het zelfs aanvoelt als er een epilepsieaanval aan komt. Het dier springt dan bij haar op schoot, en terwijl ze hem aait kalmeert ze weer.”

Dit soort is erg intelligent, zegt Hageman. „Een van de dieren stal stiekem dagenlang afbakbroodjes. Ze trok dan de la open, griste de buit eruit, deed de la dicht en verstopte de broodjes vervolgens op zolder.”

„Het is zo jammer en verdrietig dat, naast servals, ook deze savannahs vanaf 1 juli niet meer op de huis- en hobbydierenlijst staan”, zegt Hageman. „Omdat ik de katten nu al heb, mag ik ze houden tot ze dood zijn. Maar andere mensen die zo’n mooi dier willen, mogen dit niet vanaf volgende maand. En de savannahs wordt een liefhebbend baasje ontzegd.”

„Ik hoorde zelfs van een Nederlandse vrouw die bij het circus werkte en daarna een beer meenam naar huis” ” - Peter de Haan

Gezondheidsproblemen

Peter de Haan, van Stichting AAP, vindt de wet een bittere noodzaak. De stichting waar De Haan werkzaam is, vangt exotische dieren op die afgestoten of in beslag genomen zijn en pleit al tientallen jaren voor de lijst. „Je wilt niet weten hoeveel dieren hier binnenkomen bij de opvang met gezondheidsproblemen. Ze hebben zwakke of beschadigde gewrichten door te weinig beweging of klachten door verkeerd voedsel. De meeste mensen weten gewoon niet hoe je moet zorgen voor exoten. Ze stoppen ze bijvoorbeeld in een hok in de huiskamer en geven ze standaard honden- of kattenvoer.”

„Dat is bij sommige hobbyhouders niet het geval, die zijn ingelezen en hebben acceptabele verblijven voor hun dier”, zegt De Haan. „Maar er zijn een paar goeden die nu onder de kwaden moeten lijden. Hoewel ik erbij blijf dat dierensoorten als de serval, die niet gedomesticeerd zijn en dus niet eeuwenlang met mensen hebben geleefd, eigenlijk altijd in het wild horen. En daarnaast zijn deze dieren potentieel gevaarlijk.”

De Haan vindt het „belachelijk” welke huisdieren op dit moment toegestaan zijn. „Bij onze opvang komt alles voorbij: eekhoorns, wallaby’s, stinkdieren, zilvervossen, luiaards. En ik hoorde zelfs van een Nederlandse vrouw die bij het circus heeft gewerkt en daarna een beer heeft meegenomen naar huis. Met deze dieren willen mensen dan leuke filmpjes maken, maar wat de behoeftes van deze exoten zijn, weten ze niet.”

„ Ze zijn heel intelligent en zeer aanhankelijk”” - Heika Hageman, eigenaresse van exotische kattensoorten

Hij geeft het voorbeeld van suikereekhoorns, vliegende eekhoorns die veelvuldig te zien zijn op sociale media en hierdoor erg populair werden. En die na 1 juli ook niet meer verkocht mogen worden. „Mensen zien filmpjes van eigenaars die deze dieren in de lucht werpen, waarna ze vervolgens weer terug in hun hand zweven. Ze denken dan: dat wil ik ook. Maar wanneer ze zo’n dier via marktplaats kopen, beseffen ze niet dat ze een heel specifiek dieet hebben en dat ze ’s nachts actief zijn. Wanneer mensen ze overdag mee naar buiten nemen, worden ze gewoon ziek van het daglicht. En als de eigenaars het niet meer zien zitten om voor de eekhoorns te zorgen, komt het dier bij ons terecht.” De stichting heeft door dit soort gevallen lange wachtlijsten.

De populariteit van bijzondere huisgenoten is vooral sinds corona flink toegenomen, volgens De Haan. Waar AAP bijvoorbeeld in 2019 geen opvangaanvragen had voor servals, waren dat er het jaar daarna 16 en in 2023 al 45.

Regen

Om te voorkomen dat mensen ondoordacht een serval kopen en vervolgens Stichting AAP bellen, is Heika Hageman regelmatig in gesprek met mensen die een exotische kat overwegen. Ze vertelt hun dan wat het inhoudt om zulke dieren te verzorgen en wat de mitsen en maren zijn. Ze is aangesloten bij de Rasvereniging Savannah Kat en komt zo veel in aanraking met andere liefhebbers.

„Nooit heb ik negatieve verhalen gehoord of gelezen van andere bezitters en mijn serval is nooit agressief geweest. Ik vind het dan ook onterecht dat de overheid mijn serval, wiens ouders en grootouders in Europa leefden, over één kam scheert met soortgenoten in Afrika. Die van mij is zelfs zo aangepast aan het Nederlandse klimaat dat hij zich terugtrekt bij warm weer en juist naar buiten gaat als het koud is en regent”, zegt de kattenhoudster.

Herbeoordeling

Brenda Heidinga, woordvoerster van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, vertelt dat de lijst met dieren die nog wel zijn toegestaan zeer zorgvuldig is samengesteld. „Een grote groep experts, dierenartsen en wetenschappers heeft elk soort nauwkeurig beoordeeld en afgewogen wat goed is voor het welzijn van het dier en wat de gevaren zijn voor de eigenaar. Zo kan een overweging zijn dat een bepaald dier in grote groepen moet leven of minimaal 2 hectare leefruimte nodig heeft, waardoor het ongeschikt is als huisdier.”

Toch vindt Heika Hageman dat het verbieden van exotische dieren niet de juiste weg is. Ze vindt dat de overheid in plaats daarvan nieuwe richtlijnen moet opstellen en de eigenaars van deze dieren vaker en strenger moet controleren. Eigenaars zouden als het aan haar ligt ook een vergunning moeten aanvragen als ze bijvoorbeeld een serval willen. „Ik hoop van harte dat de overheid haar standpunt over mijn mooie katten en de andere exotische dieren verandert.”