Onopgemerkt binnenkomen is er bij SYcommerce niet bij. Een klop op de deur levert luid geblaf op. Enthousiast komt Zoë (4) op het bezoek af gerend. De pikzwarte labrador is nu een paar jaar ‘in dienst’ bij het marketingbedrijf.

„In eerste instantie liet ik haar thuis”, vertelt Zoë’s baas Jeroen Klomp in een werkcabine, terwijl de hond aan zijn voeten neerstrijkt. „Ons kantoor was toen iets groter dan dit hokje. Toen we verhuisden naar een nieuw pand was er ruimte genoeg. Sindsdien breng ik haar elke dag mee.”

Het jonge bedrijf is gevestigd in een voormalige fabriekshal in Loenen. In de grote ruimte staan bureaus, een afsluitbare ‘kas’ als werkcabine en een lange tafel om samen aan te lunchen. Grote planten maken het geheel af. Op de grond tegen een van de muren ligt het kleedje waar Zoë graag op slaapt.

Voor Jeroen heeft de kantoorhondregeling veel voordelen. Hij hoeft niet meer tussen de middag naar huis om zijn hond uit te laten, maar stapt in de pauze zo met haar naar buiten. Hij loopt nu gerust een uur per dag. Iets wat hij zonder hond niet gauw zou doen. „Ik had altijd een hekel aan wandelen”, lacht hij.

Jeroen heeft het plan eerst overlegd met zijn collega’s. Zijn baas Jerry hoefde hij niet te overtuigen, want die opperde zelf om de hond naar kantoor te laten komen. Vroeger nam Jerry zelf ook zijn hond mee naar het werk. „Een ruwharige teckel.”

Eén collega blijkt allergisch te zijn; die raakt de labrador niet aan. Een stagiair was eerst bang voor honden en liep met een boog om Zoë heen. „Op een gegeven moment zag ik toch dat hij haar aaide”, vertelt Jeroen. „Labradors zijn makkelijke honden.” Het gros van de collega’s is dierenliefhebber en loopt graag tussen de middag een rondje mee. „Gezellig, want eerder at ieder voor zich achter de pc.”

Groot voordeel van een kantoorhond is volgens Jeroen de sfeer die het dier met zich meebrengt. „Je hebt makkelijk een gespreksonderwerp. Zoë breekt het ijs wanneer er moeilijke dingen moeten worden besproken.” Volgens Jerry zorgt de kantoorhond voor „happy medewerkers. Je mensen blij, dat wil je als eigenaar.”

Wat een nadeel is: de vele haren. In het verleden bleven de medewerkers stofzuigen; inmiddels is er een robotstofzuiger aangeschaft die het klusje opknapt. En je moet alert zijn op rondslingerende spullen, vertelt Jeroen. SYcommerce runt ook een webwinkel voor visgerei, dat in een aangrenzend magazijn is opgeslagen. Daardoor slingeren er weleens verpakkingsmateriaal of vishaakjes rond. „Die moet ze niet in haar poten krijgen.”

Stressbuffer

Steeds meer bedrijven staan een hond toe op de werkvloer, ziet Emma Willemen, werkzaam bij de onderzoekseenheid Work and Organisation Studies aan de Katholieke Universiteit Leuven. Zeker in de VS: bij Google, Amazon en Ben en Jerry’s zijn honden welkom. Maar ook in België en Nederland is de viervoeter steeds vaker te zien op de werkvloer.

In de coronaperiode was Willemen betrokken bij onderzoek naar de invloed van een hond bij thuiswerken. Er is toen onderzocht wat het effect van een hond als huisdier is op de eigenaar. Die effecten gelden volgens Willemen ook voor de kantoorsituatie.

Volgens Willemen verbetert een kantoorhond het werkplezier, al is er nog verder wetenschappelijk onderzoek nodig om dit te bewijzen. Daarnaast kan zo’n dier fungeren als stressbuffer en zorgt het voor een verbetering van de werksfeer. „We denken dat een kantoorhond zorgt voor meer productiviteit, net zoals planten daarvoor zorgen.” Het is overigens niet automatisch zo dat elke werknemer de vruchten plukt van een viervoeter op de werkvloer. „Het maakt uit wat je doet met de hond: aai en knuffel je hem, of doe je er niks mee.”

Een mogelijke verklaring voor de vermindering van stress door een dier op kantoor is de aanmaak van oxytocine. Dit zogenaamde geluks­hormoon wordt aangemaakt bij fysiek contact. Tegelijk daalt dan het cortisolniveau, waardoor de stress afneemt. Uit onderzoek van de Universiteit van Virginia bleek in 2012 al dat medewerkers minder stresshormonen aanmaken als er een hond op kantoor rondloopt. Knuffelen met een dier is blijkbaar effectief.

Maar een kantoorhond kan ook nadelig uitpakken, wanneer collega’s er bang voor zijn, allergisch, of er gewoon niet op zitten te wachten. „Met deze collega’s moet een bedrijf uiteraard rekening houden”, raadt Willemen aan. „Een kantoorhond kan tot meer conflicten leiden bij collega’s die er negatief tegenover staan. Of nieuwe mensen afschrikken. Als ze er bang voor zijn, zorgt zo’n dier juist voor meer stress en worden de positieve effecten tenietgedaan.”

Ook het gedrag van de hond kan een potentieel risico zijn. Als hij veel blaft, heeft dat impact op de concentratie. Ook geur kan mensen afleiden. En wat te denken van rondslingerende speeltjes? „Houd er ook rekening mee dat externen in aanraking kunnen komen met de hond. Daarover moet een bedrijf van tevoren nadenken.”

Heeft een organisatie het voornemen een kantoorhond aan te schaffen, dan is het belangrijk hierbij alle werknemers te betrekken. De kans dat iedereen erom staat te springen is klein. Probeer naar ieders wensen te luisteren, adviseert Willemen. „Richt bijvoorbeeld hondvrije zones in. En maak duidelijke afspraken om aan ieders behoeften te voldoen.”

Heeft SYcommerce er van tevoren over nagedacht wat de consequenties zijn als Zoë onverhoopt een keer uitvalt naar een medewerker? Jerry geeft aan dat dit onder bedrijfsaansprakelijkheid valt. „Bijten doet ze echt niet”, zegt Jeroen. „En mocht ze toch een collega bijten, dan komt er wel een gesprek of de hond weg moet, denk ik.”

Willemen heeft nog geen voorbeelden van bedrijven waarbij bijtincidenten waren, maar benadrukt dat ook daarover van tevoren afspraken gemaakt moeten worden. „Helemaal uitsluiten kun je het niet.”

Kroondomeinen

In het Zeeuwse Goes ligt kantoorhond James deze dinsdagmorgen lekker in het kleine streepje winterzon dat door het raam naar binnen valt. De Duitse staande is misschien wel de meest bijzondere werknemer van Ammerlaan Legal, een kantoor gespecialiseerd in notarieel ondernemingsrecht.

„Ik had altijd al de wens om ooit zo’n hond te hebben”, vertelt eigenaar –ook Jeroen– Ammerlaan in zijn kantoor, terwijl James even in de andere kamer blijft. „Mijn grootouders uit Apeldoorn hadden ook een Duitse staande en ik maakte als kind hele boswandelingen met dat dier door de Kroondomeinen.”

James is nu 5 jaar oud en vanaf het begin neemt Jeroen zijn hond mee naar kantoor. Voorheen werkte hij bij een groter bedrijf, waar hij niet zelf kon beslissen of hij zijn dier mee zou nemen. Bij de start van zijn eigen bedrijf, in 2015, kwam die kans er wel. Jeroen raadpleegde zijn twee vaste collega’s Karin en Gwenda van tevoren over de komst van James. „Ze vonden het prima. Een van hen komt van een boerderij en heeft zelf ook een hond. De ander had er niet zo veel mee, maar ze had er ook geen bezwaar tegen. En raad eens? Precies bij haar ging James liggen.”

Inmiddels zijn de medewerkers dol op hun harige collega. Moeiteloos somt Jeroen de voordelen van zo’n kantoorhond op: lichaamsbeweging, loskomen van het werk, spanning wegnemen tussen collega’s, meer gespreksonderwerpen dan het werk. „Als je niet oppast, ben je alleen aan het jagen. Dan zit je van acht uur ’s ochtends tot zes uur ’s avonds achter je bureau. James helpt me om uit te zoomen.”

Spugen

Gwenda en Karin, die in de kamer naast Jeroen aan het werk zijn, herkennen dat. „James dwingt je om afstand te nemen”, zegt Gwenda. „Dat is goed om je hoofd leeg te maken. Even wat minder serieus en hard werken. Soms even spelen.”

Dat „minder serieus en hard werken” is overigens relatief. Beide dames –die al jaren in het notariaat werken– zijn doorgaans in hoog tempo aan de slag. Daar houdt James niet altijd rekening mee. Soms komt hij juist als het hectisch is om aandacht vragen. Gwenda: „Dan zeg ik gewoon tegen hem: Nu even niet, James. En dan wacht hij ook.”

Karin „is niet van elke hond gecharmeerd”, maar heeft James inmiddels in haar hart gesloten. „Het is een lief beest.” Er is één moment waarvoor Karin hard wegrent: als James moet spugen. „Ik vlieg er dan met een prullenbak achteraan”, lacht Gwenda. „Het hoort er gewoon bij.”

Hoe leuk vindt zo’n dier het zelf eigenlijk om zijn dagen op een kantoor te slijten? Dat hangt van de werksituatie af, zegt onderzoeker Willemen. En van het dier; niet elke hond voelt zich thuis in een werkomgeving. Wel is er een groot voordeel voor de viervoeter: hij is niet heel de dag alleen thuis. „Veel honden hebben daar last van.”

Niet elke collega is thuis in hondengedrag. Willemen raadt bedrijven daarom sterk aan om een cursus omgaan met honden te volgen voor ze een kantoorhond in huis halen. „Daar leer je om te gaan met het dier en stresssignalen herkennen.” De eigenaar moet de regie over het dier behouden. „Diegene moet zijn hond kennen en stresssignalen herkennen. Wil een collega de hond aaien, knuffelen of een koekje geven, dan vraag je eerst aan de eigenaar of dat oké is.” Bij de aanwezigheid van een hond moet het kantoor bovendien aan wat randvoorwaarden voldoen: voldoende water en een plek waar het dier rustig kan liggen, weg van een eventueel lawaaierige omgeving.

Welk ras hond het meest geschikt is als collega valt niet precies te zeggen. Dat is volgens Willemen meer afhankelijk van het karakter van de hond. Wel beïnvloedt het ras mogelijk de interactie met de werknemers.

Klanten kunnen soms schrikken van de viervoetige kantoormedewerker, weet Jeroen van Ammerlaan Legal. De Duitse staande is een fors ras en James oogt op het eerste gezicht best intimiderend. Op onverwachtse verrassingen voor de klant heeft het bedrijf iets bedacht: vijf minuten voor de afspraak gaat James een afgesloten kantoor in, zodat de klant hem alleen te zien krijgt wanneer hij of zij dat wil. In de praktijk ziet Jeroen dat de hond juist een trekker is. „Klanten komen soms speciaal hun post brengen zodat ze James even zien.”

Drone

Jeroen moet hard denken welke nadelen er aan de kantoorhond kleven. Medewerkers die een allergie hebben of echt bang zijn, heeft hij niet bij Ammerlaan Legal. Risico’s door bijten zijn afgedekt met een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering.

Leidt zo’n dier op de werkvloer niet af? Wellicht, maar Jeroen ziet ook daar geen nadeel. „Hij verbetert de sfeer en zorgt ervoor dat we productiever zijn. James heeft een therapeutisch effect. Iedereen vindt het fijn om aandacht te krijgen van een dier. Een hond is onbaatzuchtig.”

De viervoeter zorgt soms voor onverwacht grappige momenten. „Ik had een keer een bespreking met een klant en was James helemaal vergeten. Wat bleek? Hij lag al die tijd onder het bureau te slapen. Het is net een drone die om me heen hangt.”