Loopt de kabinetsformatie vast op het asiel- en migratiedossier? Vorige week had het daar veel van weg toen PVV-leider Wilders de onderhandelingen vroegtijdig afbrak om vervolgens op berichtendienst X uit te brengen dat hij er klaar mee was alleen maar concessies te moeten doen.
Hoe dan ook is de besluitvorming over het onderwerp tijdelijk geparkeerd.
Het hoeft weinig betoog dat het Wilders niet om het even is onder welk stuk hij straks wel of geen handtekening zet. Meer nog dan NSC of BBB móét hij op het thema asiel scoren. Waarschijnlijk zit daar ook het probleem. Wie jarenlang betoogt dat de instroom van asielzoekers heus valt in te dammen als de regering maar voldoende zijn spierballen laat zien, creëert daarmee vooral illusies. Dan is het pijnlijk als je aan de formatietafel moet erkennen dat je jezelf jarenlang hebt overschreeuwd en eenmaal in het centrum van de macht even hulpeloos bent als al je voorgangers. Met gespeelde boosheid wegbenen en de schuld bij anderen leggen, zou dan inderdaad wel eens de enige remedie kunnen zijn; hoe treurig ook.
In de campagne zag Wilders drie opties: een Nexit, een opt-out, oftewel de Nederlandse handtekening onder de Europese asielverdragen weghalen, en een asielstop. In het jongste PVV-verkiezingsprogramma, dat voor de Europese verkiezingen, is de Nexit echter alweer geskipt. Een opt-out bedingen kan een lidstaat alleen op het moment van toetreding tot de EU, of als er een geheel nieuw verdrag wordt getekend. Beide zijn nu niet aan de orde. Een asielstop botst op de grenzen van het internationale en het nationale recht.
Het kan zijn dat Wilders de blik in arren moede probeert te wenden naar Groot-Brittannië en Denemarken. Beide landen ondernamen verwoede pogingen een bilaterale deal te sluiten met Rwanda. Binnenkomende asielmigranten zouden per vliegtuig daarheen worden gebracht en moesten vervolgens in dat land de asielprocedure doorlopen, zo luidde de belofte aan de kiezers. Vooralsnog tevergeefs .
Doorgaans goed ingevoerde bronnen meldden dat de informateurs Dijkgraaf en Van Zwol de onderhandelaars een tekstvoorstel hebben voorgelegd over asiel met maatregelen die verrassend veel weg hadden van het asielakkoord dat VVD, D66, CDA en ChristenUnie afgelopen zomer bijna had bereikt, voor Rutte IV viel. Het gaat dan om strengere maatregelen voor gezinshereniging en het oprekken van de fase waarin een asielvergunning slechts tijdelijk is om zodoende de mogelijkheid van gedwongen terugkeer langer open te kunnen houden. Dat roept de intrigerende vraag op welke oplossing de verkiezingen hebben gebracht.
Was het in juli vooral de ChristenUnie die de plannen te ver vond gaan en steigerde, dit keer is het de PVV die ze te slap vindt en om die reden protesteert. Noem het de ironie van de geschiedenis: als deze formatie strandt op asiel, maakt dat de val van Rutte IV nog schaamtelozer dan ze in juli al was.
