Als er tijdens een formatie geen berichten naar buiten lekken, verlopen de onderhandelingen meestal goed. De partners sparen elkaar en vinden dat ze na een polariserende verkiezingscampagne geroepen zijn de verschillen te overbruggen en samen een coalitieakkoord te sluiten. Het land moet tenslotte geregeerd worden.

Maar als tijdens de onderhandelingen aanhoudend berichten in de media verschijnen over onderlinge irritaties, dan gaat er wat mis. Het hoeft niet direct te betekenen dat de onderhandelingen mislukken, maar de spanning neemt wel toe.

Deze week groeiden de irritaties tussen de onderhandelingspartner onmiskenbaar. Tot verbazing van de onderhandelaars Dilan Yesilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC) en Caroline van der Plas (BBB) vertrok PVV-onderhandelaar Wilders afgelopen maandag van de formatietafel tijdens besprekingen over migratie.

Formeel vroeg Wilders om een schorsing. De informateurs Dijkgraaf en Van Zwol deden alsof dat normaal is, maar even later plaatste Wilders een hartenkreet op berichtenplatform X: „Ik ben klaar met alleen maar concessies doen. Ze moeten nu leveren.”

Yesilgöz zei diezelfde avond over het opstappen van Wilders: ,Dit is heel erg jammer. Het was opmerkelijk, het zag eruit alsof het vooraf bedacht was, ongeacht de uitkomst van ons gesprek. Echt zonde.”

Deze week liet Wilders ook weer doorschemeren dat hij het jammer vond dat hij geen premier wordt. Die wond ging weer open toen staatssecretaris Van der Burg (Asiel en Migratie) het woensdagavond tijdens een debat in de Tweede Kamer „uitstekend” noemde dat er geen kabinet-Wilders I komt.

Dat leidde tot een pittige tweet van Wilders: „Eng mannetje, die Van der Burg, tijd dat-ie snel opkrast.” Deze tweet schoot weer in het verkeerde keelgat van Yesilgöz. „Ongepast”, was haar reactie. Ook NSC-leider Pieter Omtzigt nam die term in de mond en BBB-leider Caroline van der Plas stelde „dat je dit zo niet kunt doen”.

Maar Wilders liet zich niet de mond snoeren. Hij ging er op X flink tegenin: „Als iemand smalend zegt dat Wilders geen premier wordt, dan neem ik daar op een harde manier afstand van. En wat anderen ervan vinden… het zal me een worst zijn”, stelde hij donderdag.

Dergelijke akkefietjes zijn natuurlijk niet goed voor de sfeer. Als de onderhandelaars er al uitkomen, dan weet iedereen ondertussen wel dat de nieuwe coalitie niet meer zal zijn dan een verstandshuwelijk.