Zelf kijkt Baaij, kerkverlaterscoach en eigenaar van BestaansRechtBaken, niet negatief terug op de manier waarop ze de kerk verliet. „Het was een bewuste keuze, waar ik meer dan dertig jaar later nog steeds achter sta.” Bij andere kerkverlaters ligt dat soms anders, kwam ze achter. Veel van hen worstelen volgens haar met gevoelens van rouw en verlies en hebben moeite met het opbouwen van een eigen identiteit. Bij sommigen leidt dit zelfs tot suïcidale gedachten.

Omdat deze groep behoefte heeft aan het delen van ervaringen, organiseerde Baaij –die zichzelf nog wel gelovig noemt, maar geen lid is van een kerk– afgelopen najaar in Nijkerk een lotgenotendag. Donderdagavond vindt de tweede plaats. Een onlinebijeenkomst, zodat mensen uit alle hoeken van het land en ook uit het buitenland aan kunnen sluiten. „Het is mijn missie om stemlozen een stem te geven.”

Wat is het doel van zo’n avond?

„Mensen delen ervaringen en die grijp ik aan om een thema uit te diepen. Iemand kan bijvoorbeeld nog last hebben van de manier waarop er in zijn of haar gemeente avondmaal werd gehouden, van de tweedeling die er dan ontstond: de bekeerden gingen aan, de onbekeerden bleven zitten. Als kerkverlaters over hun ervaringen praten, leidt dit tot herkenning en erkenning. Dat werkt helend. Daarbij help ik hen om zonder oordeel te kijken naar dingen die er in de kerk gebeurden en daarover op een volwassen manier in gesprek te gaan. Op die manier vloeit de pijn weg. Als jij een ander respecteert, ontvang je zelf ook sneller respect.”

In uw uitnodiging heeft u het over mensen met kerkpijn. Wat houdt dat in?

„Als je om welke reden ook je niet meer thuis voelt, of niet meer welkom bent in de kerk, kan er kerkpijn ontstaan. Het kan gaan om afwijzing, veroordelingen of misbruik door ouders, voorgangers of gemeenteleden onder verwijzing naar de Bijbel en God. Denk aan gescheiden vrouwen die opeens hun taken niet meer mogen uitvoeren in de kerk. Mensen die onderwerp van gesprek worden op een kerkenraadsvergadering, omdat ze net iets anders denken dan het collectief. Of kerkleden die open vragen stellen over de Bijbel, wat wordt opgevat als twijfel aan God of kritiek op de kerk. Er is ook een groep lhbti’ers die beschadigd is door gebedspastoraat, conversietherapie of uitingen van kerkleiders. Maar dat gaat om een klein aantal.”

Kerken zijn er toch niet op uit om mensen uit te sluiten? Ze stellen regels uit liefde voor Gods geboden.

„Dat klopt en ik begrijp hun zorgen. Die mogen uitgesproken worden, maar zonder oordeel. Een dominee heeft niet het recht om mensen te vertellen of ze naar de hel of hemel gaan. Laat kerken de hand uitsteken naar kerkverlaters in plaats van alleen de Bijbel aan te reiken met veroordelingsteksten. Jezus gaf Zacheüs in de vijgenboom er niet gelijk van langs, maar Hij zei: „Ik kom bij je eten.” Als we dat wat meer zouden doen, zou dat veel leed voorkomen.”

Hoe kunt u kerkverlaters helpen?

„Ik zie het als mijn taak om hen in het reine te laten komen met zichzelf en hun verleden, zodat ze weer stappen kunnen zetten. Mogelijk richting God, maar dat is niet aan mij. Kerken gaan er vaak voetstoots van uit dat mensen die niet meer in de kerk komen, niet meer geloven en alles doen wat God verboden heeft. Maar daarmee doen ze kerkverlaters geen recht. Zeker 90 procent van de mensen in mijn praktijk is nog op de een of andere manier gelovig.”

„Jezus gaf Zacheüs in de vijgenboom er niet gelijk van langs, maar Hij zei: „Ik kom bij je eten”” - Mariët Baaij, coach voor kerkverlaters

Wanneer kijkt u tevreden terug op de avond?

„Als mensen voelen dat ze er mogen zijn, dat ze bestaansrecht hebben en niet afhankelijk hoeven zijn van de mening van anderen. Ook hoop ik dat mensen na deze avond op een goede manier kunnen terugzien op hun verleden en met mildheid naar zichzelf en naar elkaar kunnen kijken.”

Mariët Baaij, eigenaar BestaansRechtBaken