Arbeiders voor de zending gezocht!
Een groot deel van de wereldbevolking is nog onbekend met het Evangelie, terwijl de tekenen erop wijzen dat de wederkomst van Jezus nadert. Hoe is het gesteld met het missionaire elan binnen de gereformeerde gezindte?
Op de laatste ontmoetingsdag van de GZB, in maart, werd een alarmsignaal afgegeven. Het kost de zendingsorganisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland steeds meer moeite om werkers te vinden. Om die reden werd ”Roeping” tot centraal jaarthema van 2024 gemaakt.
Sinds 2020 geeft Martijn van den Boogaart leiding aan de GZB. Hij kent het zendingswerk van binnenuit. Van 2008 tot 2016 was hij met echtgenote Anneke voor de GZB werkzaam in Malawi, zij als tropenarts in het Ekwendeni Hospital, hij als adviseur van de Presbyteriaanse Kerk in Noord-Malawi. De zendingsorganisatie is actief in 37 landen. In Zuidoost-Azië werkt de GZB samen met de Overseas Missionary Fellowship (OMF). Voor het kerkplantingswerk in twee Duitse steden werd een overeenkomst gesloten met de European Christian Mission.
Het aantal uitgezonden werkers ligt momenteel op 44. Dat zijn er 55 geweest. Het aantal werkers dat in de afgelopen twee jaar terugkeerde, lag beduidend boven de instroom, laat Van den Boogaart weten. En het tekort zal nog toenemen. „Er staan zo’n tien vacatures op onze website en er zitten er nog in de pijplijn.”
Toerusting
De GZB richt zich met name op toerusting van lokale gemeenten en regionale organisaties. Een andere belangrijke tak van het werk is ondersteuning van theologische seminaries. De zendingsorganisatie binnen de Protestantse Kerk stopte met uitzendingen in samenwerking met andere missionaire organisaties.
„Vaak deden we dan alleen mee als financier en konden we niet meebeslissen over de inhoud van het werk”, verklaart Van den Boogaart. „We zijn tot de conclusie gekomen dat dit geen vruchtbare weg is. Een uitzending voor de GZB moet in het kader staan van onze samenwerking met de eigen partners. In samenspraak bepalen we aan welk type werkers zij behoefte hebben.”
Het betekent niet dat een vacature altijd in beton is gegoten. „We zoeken nu een theoloog voor een predikantenopleiding in Zuid-Soedan, een seminarie met een breed vakkenpakket. Mocht er iemand solliciteren die geen theologische opleiding heeft gehad maar wel andere vakken kan doceren, dan bekijken we of er valt te schuiven binnen het docentenkorps.”
„Veel gemeenten zijn druk met missionair werk in eigen land, ten koste van het besef dat er ook wereldwijd een taak ligt” - Martijn van den Boogaart, directeur GZB
Kleinere vijver
De afnemende instroom van zendingswerkers verklaart Van den Boogaart in de eerste plaats door de kleiner wordende vijver. „We zitten in een kerk die krimpt. Ook Gereformeerde Bondsgemeenten ontkomen niet aan die trend. Een tweede factor is de groeiende urgentie van missionair werk in eigen land. Daar zijn veel gemeenten druk mee, ten koste van het besef dat er ook wereldwijd een taak ligt. Een derde reden is de hogere eis die onze partners stellen aan mensen die wij uitzenden. Zo zocht het seminarie in Colombia waarmee we samenwerken een gepromoveerde missioloog. Die vonden we in de persoon van Jan van Doleweerd, maar zulke mensen zijn er niet in grote hoeveelheden.”
De directeur-bestuurder van de GZB heeft geen harde cijfers over het aantal hervormd-gereformeerden dat actief is voor andere zendingsorganisaties. „Mijn indruk is dat deze categorie zeker zo groot of zelfs groter is dan de groep die voor de GZB is uitgezonden.”
Externe organisaties
De Christelijke Gereformeerde Kerken bedrijven tegenwoordig vooral zending via externe organisaties. In 1928 begon het kerkverband met eigen zendingswerk in Nederlands-Indië. Na de Tweede Wereldoorlog werd het werk verplaatst naar de thuislanden Venda en KwaNdebele in Zuid-Afrika. In de jaren 90 werden werkers uitgezonden naar Botswana en Mozambique.
Thailand en Burundi zijn in 2010 als zendingsterreinen toegevoegd. In het laatste land ondersteunen de CGK de kleine Église Protestante Reformée du Burundi. Sinds 2016 richt de zending van de CGK zich ook op Europa, door ondersteuning van werk in Parijs onder verantwoordelijkheid van de Union nationale des Églises protestantes réformées évangéliques de France (UNEPREF), de arbeid van de Vlaamse kerkplanter Guido Groeneveld in Spanje en een kerkplantingsproject in Noord-Italië.
De zendingsorganisatie heeft nog maar twee werkers op de eigen loonlijst staan: een echtpaar dat voor Wycliffe overkoepelend Bijbelvertaalwerk voor zuidelijk Afrika verricht. De werkers in Thailand vallen onder de OMF, maar worden wel voor een belangrijk deel door de CGK betaald. In samenwerking met Friedensstimme bekostigt de christelijke gereformeerde zending een tiental evangelisten die in opdracht van de niet-geregistreerde Russische baptisten zending bedrijven in Siberië.
No Choice
Zendingsconsulent ds. Willem van ’t Spijker onderhoudt daarnaast contacten met een twintigtal missionair diaconale werkers (mdw’ers) die uitgingen via andere organisaties, al dan niet na bemiddeling door de ZCGK. De uitzending vond plaats door de gemeenten waartoe ze behoren. De ZCGK ondersteunt de mdw’ers door een bescheiden startbijdrage en richtte voor deze groep een noodfonds op. Daaruit kan worden geput bij niet-structurele tekorten en onvoorziene omstandigheden, zoals tijdelijke repatriëring vanwege privéomstandigheden.
„Ik ben allerminst pessimistisch over de betrokkenheid op zending; onder jonge mensen zie ik die zelfs toenemen” - Ds. Willem van ’t Spijker, zendingsconsulent ZCGK
Hoewel het contact met de missionair diaconale werkers niet intensief is, rekent ds. Van ’t Spijker hen voluit mee als het gaat om zendingswerk vanuit zijn kerkverband. „Naast het budget dat wij als kerkelijke zending vanuit de gemeenten ontvangen, gaat zo’n geldstroom zeker ook naar deze mensen. Ik ben allerminst pessimistisch over de betrokkenheid op zending. Onder jonge mensen zie ik die zelfs toenemen. Tegelijk moet je vaststellen dat er nog steeds een groot tekort is aan werkers. Van de wereldbevolking heeft 40 procent nauwelijks of geen toegang tot het Evangelie. Daarom zijn we toegetreden tot het platform No Choice , dat zich juist op deze groep richt.”
Klassiek zendingswerk
Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG) richt zich vrijwel geheel op klassiek zendingswerk. Anno 2024 in Albanië, Guinee, Ecuador, Cambodja, Oost-Azië en het Midden-Oosten. De laatste twee regio’s zijn officieel gesloten voor zending; de arbeiders daar verrichten hun werk als zogeheten tentenmaker. Het zendingswerk in Nigeria en Indonesië is overgedragen aan de daar ontstane zusterkerken, waarmee nog wel nauwe contacten bestaan.
Momenteel heeft ZGG 35 werkers uitgezonden; 10 jaar geleden waren dat er 23. „In de achterliggende 5 jaar hebben we 17 uitzendingen gehad”, licht ZGG-directeur Paul Eikelboom toe. „Er kwamen ook mensen terug, maar dat aantal was beduidend kleiner. Er zijn grote tekorten geweest, met name in Guinee, maar het deputaatschap was ervan overtuigd dat we daar moeten zijn. We zijn daarom blijven bidden en werven; gelukkig! Het team is nu op volledige sterkte. We zijn intussen op zoek naar een nieuw zendingsveld, mede omdat we er rekening mee houden dat mensen uitgezet kunnen worden. In de meeste landen waar wij werken wordt de situatie bepaald niet stabieler.”
Breed draagvlak
Binnen zijn kerkverband is er een breed draagvlak voor zending, ontdekte Eikelboom. „Dat wordt versterkt door de verhalen van verlofgangers en artikelen in ons blad Paulus en op de website . Ook de bezoekersaantallen op onze zendingsdagen nemen toe. Tegelijk moeten we vaststellen dat 35 zendingswerkers voor een kerkverband met 107.000 leden en doopleden niet heel erg veel is. We dragen uit dat we in een apocalyptische tijd leven, met de kenmerken van de eindtijd. Dat maakt de urgentie nog groter.”
Bemoedigend is voor Eikelboom dat de uitgezonden werkers uit een steeds breder palet van gemeenten komen. „Het aantal zendende gemeenten steeg van 20 naar 27. Daar staat tegenover dat het gevoel van verbondenheid met het eigen kerkverband onder jongeren afneemt.” Dat was voor ZGG reden om deze groep actiever en anders te gaan benaderen, onder meer door berichten via sociale media en de introductie van workshops op de jaarlijkse zendingsdag. „Om het zendingswerk nog dichter bij het hart van jongeren te brengen.”
De huidige vacatures bij ZGG betreffen functies van werkers die binnen niet al te lange termijn zullen repatriëren. „Het is mooi als ze hun opvolger nog kunnen inwerken. Een vacature die al heel lang openstaat, is die van zendingspredikant voor Ecuador. Daarvoor is de procedure overigens anders. Een zendingspredikant wordt niet door ons aangenomen, maar voor het werk beroepen door een gemeente.”
„We zijn op zoek naar een nieuw zendingsveld, mede omdat we er rekening mee houden dat mensen uitgezet kunnen worden” - Paul Eikelboom, directeur ZGG
Kerkelijke taak
De samenwerking met andere missionaire organisaties heeft ZGG beperkt tot twee organisaties die het kerkelijk zendingswerk faciliteren: Mission Aviation Fellowship (MAF) en Wycliffe Bijbelvertalers. Zo ondersteunt ZGG vijf echtparen van de Gereformeerde Gemeenten die werkzaam zijn voor de MAF en vier singles die voor Wycliffe werken.
In de begrenzing tot deze twee organisaties spelen opgedane ervaringen een rol. „De MAF en Wycliffe hebben zowel inhoudelijk als organisatorisch de zaken goed op orde”, verklaart Eikelboom, „en wij werken al lang met hen samen. Als ZGG hechten we aan een zorgvuldige ondersteuning van de mensen voor wie we ons verantwoordelijk weten. En aan onze visie op zending, als een taak van de kerk.”
