Aantal gemeenten met twee diensten op Goede Vrijdag neemt toe, vooral in HHK en GG
Het aantal kerkelijke gemeenten die op Goede Vrijdag twee kerkdiensten beleggen, neemt de laatste jaren toe, zowel in (hersteld) hervormde gemeenten als in afgescheiden kerken.
Dat blijkt uit een analyse door het Reformatorisch Dagblad. Onderzocht zijn de wekelijkse pagina’s in deze krant met een overzicht van te houden kerkdiensten, en dan specifiek voor de Goede Vrijdag van dit jaar (2024), van vijf jaar geleden (2019) en van 25 jaar geleden (1999).
Het beleggen van twee kerkdiensten op Goede Vrijdag blijkt vooral een hervormde gewoonte. Op de pagina’s in het RD met de diensten van Goede Vrijdag 1999 meldden 55 gemeenten uit de Nederlandse Hervormde Kerk (NHK) dat ze die dag twee diensten belegden. Binnen de andere kerkverbanden waren er toen in totaal zes gemeenten die dat deden.
In 2019 waren er volgens de kerkdienstenpagina’s in het RD in de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) 65 gemeenten –meest hervormde– die twee diensten belegden op de sterfdag van Christus. Vijf jaar later zijn dat er twee minder. Enkele gemeenten zijn van twee diensten teruggegaan naar één, hoewel andere de omgekeerde beweging maakten. Daarnaast zijn er verschillende gemeenten –vooral in de PKN– die ook op andere dagen in de Stille Week de kerkdeuren openen, bijvoorbeeld voor een dagelijks moment van bezinning of voor een avondmaalsdienst op Witte Donderdag.
Binnen de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) waren er vijf jaar geleden 51 gemeenten die op Goede Vrijdag twee diensten belegden. Dit jaar zijn dat er zeven meer, een groei van 14 procent. Er zijn nu meer hersteld hervormde gemeenten die twee diensten beleggen dan die één keer kerk houden: 58 tegenover 55.
Opvallend is wel dat in Zeeland praktisch geen (hersteld) hervormde gemeente twee diensten belegt. In die regio is vanouds meer reserve tegenover extra christelijke feestdagen, mede door het verzet daartegen door de zeventiende-eeuwse predikant Jacobus Koelman uit Sluis.
In afgescheiden kringen komt het beleggen van twee Goede Vrijdagdiensten nauwelijks voor, maar daar lijkt verandering in te komen. In de Gereformeerde Gemeenten (GG) vond tot voor enkele jaren nergens een tweede Goede Vrijdagdienst plaats. Dit jaar zijn er vier gemeenten die dit bijna of helemaal voor het eerst doen: De Valk-Wekerom, Ede, Sliedrecht en Werkendam. Binnen de Christelijke Gereformeerde Kerken houdt Nieuwkoop dit jaar voor het eerst twee diensten; Sliedrecht Beth-El doet dat nu voor de vierde keer.
In de Gereformeerde Gemeenten in Nederland belegde Vriezenveen jarenlang twee Goede Vrijdagdiensten, maar deze gemeente stopte daar vorig jaar mee. Binnen het verband van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland kunnen kerkgangers in Lienden, Rijssen en Oldebroek al jaren twee keer naar de kerk op Goede Vrijdag. Daarnaast zijn er enkele vrije gemeenten, waaronder de (vrije) oud gereformeerde gemeenten in Oldebroek en Ede, die vrijdag twee diensten hebben.
