Vijftien jaar was Ahmed Aboutaleb (62) burgemeester van Rotterdam. Een zestiende komt er niet: Aboutaleb stopt dit najaar. Die mededeling deed hij dinsdagmiddag op de nieuwjaarsreceptie van de gemeente. Door dat besluit nu bekend te maken, is er volgens de burgemeester voldoende tijd voor „een ordentelijke overdracht” aan zijn opvolger.

Aboutaleb hecht eraan: ordentelijkheid. Gedurende zijn tweeëneenhalve termijn als burgemeester groeide hij uit tot ”Mister Law & Order”. Op verschillende momenten toonde hij zich een bikkelharde bestuurder voor wie de openbare orde het belangrijkst leek.

Dat ontstond al gedurende Aboutalebs eerste ambtstermijn. Bij de strandrellen in Hoek van Holland in 2009 greep de Rotterdamse politie te laat in. Terwijl de autoriteiten wisten dat er geweld dreigde bij het zomeravondfeest. Er viel één dode. De burgemeester kreeg naderhand veel kritiek.

Consequent streng

Dat nooit weer, moet Aboutaleb gedacht hebben. In de jaren erna was hij consequent streng. Rellende Feyenoord-supporters, zoals bij het Maasgebouw in 2011, konden steevast rekenen op arrestatie. Bij een demonstratie naast voetbalstadion De Kuip overdreef de politie dit beleid dusdanig dat Aboutaleb op de vingers werd getikt door de Nationale Ombudsman.

Toch bleef zijn Rotterdamse ster rijzende. Zelfs Leefbaar Rotterdam schaarde zich achter de burgervader van PvdA-huize. Zijn Marokkaanse afkomst werd vergeten, terwijl de partij Aboutaleb in 2009 nog vroeg afstand te doen van de dubbele nationaliteit. „Rotterdammers zijn van hem gaan houden”, zei Joost Eerdmans tijdens Aboutalebs tweede lustrum als burgemeester. „Hij heeft zich met werklust de stad eigen gemaakt.”

Het waren de jaren dat het negatieve imago van Rotterdam als grauwe werkstad langzaam verdween. De stad prijkte voortaan in toeristengidsen. De veranderingen straalden af op Aboutaleb. Zijn burgemeesterschap voelde als een succes. In 2014 gaf Elsevier Weekblad hem de titel ”Nederlander van het jaar”.

Schietinstructie

Aboutalebs ferme hand viel ook het buitenland op. Zeker toen hij zich in 2015, na de aanslag op het Franse satirische blad Charlie Hebdo, richtte tot Nederlandse salafisten. „Verdwijn als je in Nederland je plek niet kunt vinden. Rot toch op!”

Boris Johnson, toen burgemeester van Londen, noemde Aboutaleb daarop een held. In het Witte Huis in Washington werd Aboutaleb ontvangen voor een top over radicalisering. Hij zei er onder meer dat de moslimgemeenschap zich uit moest spreken tegen geweld.

In 2017 reageerde Aboutaleb opnieuw keihard op relschoppers bij het Turkse consulaat. Hij gaf de agenten zelfs een schietinstructie mee als het publiek zou blijven protesteren tegen het gedwongen vertrek van een Turkse minister. Zover kwam het niet. Na enkele spannende uren besloot de minister rechtsomkeert te maken.

De laatste jaren verloor de ster van Aboutaleb aan glans. Ondanks zijn harde beleid kregen drugscriminelen meer en meer vat op Rotterdam. Explosies in woonwijken zijn aan de orde van de dag. En de Rotterdamse haven heeft het te stellen met ladingen cocaïne en de criminelen die ernaar op zoek gaan.

Nadrukkelijk tegenstander

Aboutaleb zou de laatste jaren ook moeizaam omgaan met een deel van de gemeenteraad. Leefbaar Rotterdam spuwt weer kritiek en wethouders voerden vorig jaar plannen door waar Aboutaleb nadrukkelijk tegenstander van was. Na afwezigheid bij een belangrijk debat over de oorlog tussen Israël en Hamas kreeg de burgemeester –uit alle hoeken– de wind van voren.

Afgelopen september oogstte Aboutaleb nog wel lof voor zijn toespraak na de schietpartijen in het ErasmusMC en het westen van de stad. Daarna leken Rotterdamse bestuurders zich al voor te bereiden op Aboutalebs vertrek.

Op de nieuwjaarsreceptie kreeg Aboutaleb dinsdagmiddag na zijn aankondiging applaus. Wat hij na zijn afscheid gaat doen, is niet bekend. Voorlopig blijft Aboutaleb in Rotterdam „met hart en ziel” zijn taak vervullen, voor de stad waar hij „zoveel van is gaan houden”.